Bakı 15°C
Kərə yağı ona görə bahalaşır ki... - ARAŞDIRMA
Aidiyyəti
dövlət qurumu və diler şirkət sussa da, ekspertin fikrincə, kərə yağının
bahalaşmasına səbəb xarici bazarlarda müşahidə olunan inflyasiyadır. Onun sözlərinə
görə, bu inflyasiyanın təsiri Azərbaycan bazarında da özünü büruzə verir.
Xaricdən
idxal olunan bir çox kərə yağlarının qiymətində bahalaşma var. Xüsusən də, Yeni
Zelandiya yağı olan "WestGold”un,"Delta Group CO” MMC tərəfindən Azərbaycan
bazarına çıxarılan "Anchor” və "Doyaruşka”nın (Доярушка), həmçinin Almaniya
istehsalı olan "Gerda”nın qiymətlərində. Bahalaşma, təxminən, 10 faiz təşkil edib.
Misal üçün, əgər adları qeyd edilən yağların bir kiloqramı paytaxt Bakıdakı
müxtəlif supermarket şəbəkələrində əvvəl 16 manat 20 qəpiyə satılırdısa,
hazırda qiymət 18 manata yaxındır.
Dövlət Xidməti və dilerin susqunluğu
Maraqlıdır, bu bahalaşma nə ilə əlaqədardır? Bunun
iqtisadi əsası varmı, yoxsa süni bahalaşmadır? Qiymət artımında istehsalçı və
dilerlərin rolu varmı? Bu suallarla bağlı aidiyyəti dövlət qurumunun, dilerin və
ekspertin rəylərini öyrənməyə çalışdıq. Təəssüflə qeyd etməliyik ki, 2 həftə ərzində
nə İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət
Dövlət Xidmətindən, nə də dilerliklə məşğul olan "Delta Group CO” MMC-dənhər hansı məlumat əldə edə bildik. Dövlət Xidmətinin mətbuat və ictimaiyyətlə əlaqələrə
məsul şəxsi sorğumuzun cavablandırılmasını bacardığı qədər uzatdı, sabah-sabaha
saldı. Dilerlik edən şirkət də eyni qaydada davrandı. Telefon əlaqəsi saxlayıb
mövqe öyrənmək istədiyimiz zaman elektron qaydada yazılı müraciət etməyimizi istədilər.
Elektron müraciətimizi isə ümumiyyətlə, cavablandırmadılar. Nəticə etibarilə, həm
Dövlət Xidməti, həm də diler məsələyə aydınlıq gətirməkdən imtina etdi.
İnflyasiyanın təsiri
Mövzu ilə bağlı fikirlərini "Kaspi” qəzetinə bölüşən
iqtisadçı-ekspert Eldəniz Əmirov bildirdi ki, qiymətlərin bahalaşmasına əsas
səbəb xarici bazarlarda müşahidə olunan inflyasiyadır. Onun sözlərinə görə, bu
inflyasiyanın təsiri Azərbaycan bazarında da özünü büruzə verir: "Digər mühüm səbəb
xarici ölkələrdə istehsal olunan kərə yağlarının daxili bazarın tələbatını tam
ödəməməsidir. İstehsalın kifayət qədər olmaması ixraca öz təsirini göstərir. Bu
da qiymət artımına səbəb olur. Bundan başqa, iqtisadi aktivliyin təmin olunması
naminə postpandemiya dövründə əlavə pul kütləsinin bazara çıxarılması
inflyasiya meyillərini gücləndirir. Postpandemiya dövründə insanların qida məhsullarına
böyük tələbatı yaranıb. İstehlak mallarına, xüsusən, qida məhsullarına tələbatın
artması qiymətlərin bahalaşmasına öz təsirini göstərir. Bunu beynəlxalq
statistika da təsdiq edir”.
Xarici bazarlardan asılılıq
İqtisadçı-ekspert deyib ki, bütün dünyada
qidalanmaya, qida məhsullarına olan tələbat artıb: "Bu da qiymət artımına gətirib
çıxarıb. Bütün dövrlərdə inflyasiyaya ilk reaksiya verən qida məhsulları
arasında kərə yağları, duru yağlar ilk yerdə dayanır. Onların qiyməti dərhal
artır. Ölkəmizdə kərə yağlarına olan daxili tələbatla müqayisədə, daxili
istehsal da arzuolunan səviyyədə deyil. İstehsal tələbatla qətiyyən uzlaşmır.
Bu səbəbdən, xarici bazarlardan asılılıq indiki mənzərəni ortaya qoyur”.
Rufik İSMAYILOV
