“Kənd uşaqları üçün texnologiya ikinci planda gəlir” - Örnək
"Hələ
müəllim olmağı istədiyim ilk gündən fikirləşirdim ki, hər gün məktəbə
gedib-gələn müəllimlərdən olmayacağam. Çalışacağam ki, uşaqlara yeni nələrsə
öyrədə bilim” - bu sözləri bizimlə söhbətində Masallının Yeddioymaq kəndindəki Ramiz Əzizov adına 1 saylı tam orta
məktəbdə ibtidai sinif müəllimi kimi çalışan Gövhərxanım Mirzəzadə söylədi.
Müsahibim
deyir ki, Masallı onun üçün yad bir yer deyil. Çünki özü də 1996-cı ildə
Masallı rayonunda anadan olub, orta təhsilini elə burada alıb. Həmsöhbətim Bakı
Humanitar Kollecini bitirib.
Mən müəllim olacağam
Deyir ki,
müəllim olmaq qərarına birdən-birə gəlməyib: "Nə qədər qəliblənmiş bir ifadə
olsa da, bu peşə ilə məşğul olmaq mənim uşaqlıqdan arzum olub. Hələ kiçik
yaşlarımdan oyuncaqlarımı qarşıma qoyub onlara dərs keçirdim. Niyəsə özümü
həmişə müəllim obrazında təsəvvür edirdim. Özüm üçün sinif düzəltmişdim.
Məktəbdə müəllimlərimdən nə öyrənirdimsə, eynisini öz "şagirdlərimə” də izah
edirdim. Hətta müəllimimin etdiyi jest və hərəkətləri, dediyi sözləri belə,
olduğu kimi təkrarlayırdım. Məktəbdə onun etdiyi hər şeyi öz yaddaşıma həkk
edirdim. Elə o vaxtdan da bu arzu ilə yaşayırdım. Yuxarı siniflərdə oxuduqca,
bu istəyim daha da artmağa başladı. Qarşıma məqsəd qoydum ki, müəllim olacağam.
Sevinirəm ki, bu gün öz məqsədimə çata bilmişəm”.
Kolleci
bitirdikdən sonra Bakıda yaşamağa davam edən müsahibim, ilk ildən öz arzusuna
çata bilmir. Amma bu uğursuzluq onu həvəsdən salmır: "Bitirdiyim il müəllim
işləmək üçün imtahan vermək istəmədim. Çünki özümü buna hazır hiss etmirdim.
2017-ci ildə qərara gəldim ki, imtahan verəcəyəm. Amma elə oldu ki, ailə qurdum
və başım qarışdı. Ona görə də imtahanlara istədiyim kimi hazırlaşa bilmədim. Bir
həftə qalmış hazırlığa başladım. Amma özümü yoxlamaq üçün imtahana getmək
qərarı verdim. Yaxşı hazırlaşmadığıma görə, yaxşı nəticəyə çox da inanmırdım.
Hətta qəbul olmasaydım belə, ruhdan düşməyəcəkdim. Amma imtahan verdim və 46
bal topladım. Göstərdiyim nəticə məni çox sevindirdi və həvəsləndirdi. Elə
əvvəldən də özümü bölgələrdə dərs deməyə hazırlamışdım. Çünki mənim əsas
istəyim müəllim olmaq idi. Məndən müsahibə götürəndə də bunu demişdim ki, kənd,
şəhər fərqi yoxdur, əsas odur ki, müəllim işləyim. Amma həmin il vakansiya
seçimində uğur qazana bilmədim. 2018-ci ildə birbaşa seçimlərdə iştirak etdim,
yenə də ümidsiz idim. Hətta cavablar çıxanda, baxmaq yadımdan çıxmışdı. Masallı
rayonunun Yeddioymaq kəndi üzrə seçildiyimi biləndə çox sevindim. Beləcə,
hazırda işlədiyim məktəbə təyinat aldım”.
İlk şagirdlərimi heç vaxt
unutmayacağam
Gövhərxanım
kənd məktəbində işləməyin çox maraqlı olduğunu söylədi: "Hərdən öz-özümə deyirəm
ki, nə yaxşı, bura düşmüşəm. Şagirdlərin həyəcanlı baxışı, səbirsizliklə
müəllimlərini gözləməsi məni çox sevindirirdi. İlk dəfə sinfə girdiyim gün,
şagirdlərlə tanışlığım heç vaxt yadımdan çıxmır. Mənə elə gəlir ki, bundan
sonra nə qədər çox şagirdim olsa da, ilk şagirdlərimi heç vaxt unutmayacağam.
Kənd camaatı, məktəbin kollektivi çox mehriban, istiqanlı insanlardır. Burada
məni gözlədiyimdən də yaxşı qarşıladılar. Məktəbə daxil olduğum gündən özümü
doğma bir yerdə hiss edirdim və heç vaxt yadlıq hissi keçirməmişəm. Neçə illər
arzu etdiyim peşəyə yiyələnmişdim. Amma ilk vaxtlar öz işimin öhdəsindən necə
gələ biləcəyimlə bağlı düşüncə məni həyəcanlandırırdı. Buradakı mühit məndə
özünəinam formalaşdırdı və ruh yüksəkliyi yaratdı. İlk ilim olmasına baxmayaraq,
burada xeyli təcrübə qazandım”.
Həmsöhbətim
deyir ki, kənd uşaqlarına dərs deməyin çətin və asan tərəfləri var: "Müəllimlik
kənardan göründüyü qədər asan iş deyil.
Müəllim adını qazanmaq hələ sənin müəllim olmağın anlamına gəlmir. Bu ada layiq olmaq həqiqətən
də, çətin və məsuliyyətlidir. Kənd və ya şəhər məktəbi olmasının fərqi yoxdur,
məsuliyyət eynidir. Şagirdləri öyrətmək, onların psixologiyasına bələd olmaq,
qarşılıqlı əməkdaşlıq hər yerdə eynidir. Şəhər məktəblərində oxuyan uşaqlar
texnologiyaya daha yaxından bələddir. Onlar kompüter və digər texnoloji
vasitələrlə işləməyi yaxşı bacarırlar. Amma kənd uşaqları üçün texnologiya
ikinci planda gəlir. Burada internetə çıxış da çox deyil. Ona görə də, kənd
uşaqlarına dərs keçmək bir az daha çətindir. Onların öz dili var. Əslində
müasir təlim-tədris metodikasını tətbiq etməklə, şagirdlərin informasiya ilə
yararlanmaq qabiliyyətini formalaşdıra bildim. Artıq əksər şagirdlərim
informasiya əldə etmək, onunla işləmək qabiliyyətini inkişaf etdirib. İndi
onlar özləri müstəqil şəkildə bilik əldə edə bilirlər. Uşaqlarla ünsiyyət
qurmaq mənim üçün özəl bir hissdir. Onların nə düşündüyü, nə istədiyi, hansı
hisslər keçirdiyi mənə çox maraqlıdır.
Çalışıram ki, dərsi, onların başa düşəcəyi dildə izah edim. Əgər sən şagirdin
daxili aləminə bələd olmasan, onlarla işləyə bilməzsən. Onların daxili aləmini
öyrənmək əsas məsələdir. Ona görə də, dərs dediyim şagirdlərimi yaxından
tanımaq üçün ilk vaxtlar xeyli müşahidələr aparmalı oldum”.
Kənd uşaqlarının əsas məqsədi uğur
qazanmaqdır
Müsahibim
deyir ki, kənd məktəblərində yeni metodikaları tətbiq etmək bir qədər çətindir.
Çünki uşaqlar bəzən yeni üsulu qavraya bilmir: "Mən şəhər məktəbində də təcrübə
keçmişəm. Əsas fərq, kənd uşaqlarının şəhər uşaqlarına nisbətən öyrənməyə daha
həvəsli olmasıdır. Çünki onların əsas məqsədi təhsil almaq, uğur qazanmaqdır.
Onlar şəhərdə yaşayan uşaqları, məktəbləri görür və bunu arzulayırlar. Özlərini
o səviyyəyə çatdıra bilmək üçün ikiqat artıq çalışırlar. Amma müasir
təlim-tədris metodikasını tətbiq etdikdə, şəhər uşaqları daha tez qavraya
bilir. Bu da onların yaşadığı mühitlə daha çox əlaqəlidir. Şagirdlərim demək
olar ki, ilk gündən bu günə qədər bütün dərslərə hazırlıqlı gəliblər. Təbii ki,
sinfin bütün şagirdləri eyni səviyyədə ola bilməz. Hər sinifdə olduğu kimi,
burada da zəif və güclü şagirdlər var. Amma demək olar ki, hər kəs dərslərə
hazırlıqlı gəlir. Hazır olmadıqları zaman isə onlara növbəti dəfə üçün şans
verilir. Bunun üçün cəza tətbiq etməyi sevmirəm. Çalışıram ki, cəzadan çox,
onları dərsə həvəsləndirim. Çünki əks halda, uşaqların həvəsi qırıla bilər.
İbtidai siniflərdə uşaqlar daha çox dərslərin oyunlarla keçirilməsini sevir.
Ona görə də çalışıram ki, dərsləri sıxıcı yox, maraqlı edim. Bunun üçün
müxtəlif üsullardan istifadə edirəm. Bu, həm də zəif oxuyan uşaqlarda da dərsə
maraq yaradır. Belə olanda onlar öz yoldaşlarından geri qalmaq istəmirlər. Ana
dili dərslərini xüsusi oyun üsulu, səhnəciklərlə keçirməyə üstünlük verirəm.
Çünki bir dəfə bunu tətbiq etdim, gördüm ki, uşaqlar dərsi əyani şəkildə daha
yaxşı qavrayırlar. Onlar özləri rola girəndə, təfəkkür də inkişaf edir. Digər
dərslərlə müqayisədə bu, onların yaddaşında daha yaxşı qalır. Uşaqlar özləri də
həvəsli şəkildə hazırlaşırlar. Anlayışın çıxarılması, söz assosiasiyası və
müxtəlif diaqramlardan istifadə edirəm”.
Elə bilirdim ki, kənd yerində heç kimin dərsə
marağı olmaz
Deyir ki,
gözlədiyinin əksinə olaraq burada valideynlər övladlarının təhsil almasına
xüsusi həvəs göstərir: "Ümumilikdə, dərs dediyim sinifdəki şagirdlərin
əksəriyyəti fəaldır. Bura ilk gəldiyim gündən direktor və müəllimlər mənə hər
zaman kömək olub. Valideynlər də öz övladlarını oxutdurmaqda çox maraqlıdırlar.
Gəlməzdən əvvəl elə bilirdim ki, kənd yerində heç kimin dərsə marağı
olmaz. Amma bura gələndən sonra
yanıldığımı gördüm. Valideynlər gənc müəllimlərdən faydalanmağa çalışırlar. Burada
bütün valideynlər övladlarının təhsil almasını çox istəyirlər. Bu, mənim üçün
çox yaxşı motivasiya və dəstək oldu”.
Gənc müəllim getdiyi ilk gündən dərs deməklə
yanaşı, tədbirlərin təşkil olunmasında da fəallıq göstərməyə çalışıb: "Bu il məktəbimizdə
Xocalı faciəsi ilə bağlı tədbir təşkil olundu. Kiçik səhnə hazırlamışdıq.
Şagirdlərim üçün də bu, maraqlı təcrübə idi. Şagirdlərimlə ilk dəfə başqa bir
rayona – Lənkərana getdik. Bu, valideynlər tərəfindən də yaxşı qarşılandı. Bu
gün şagirdlərimin topladığı nəticələr, qruplarla işləmə qabiliyyəti,
tədbirlərdə aktiv çıxışları mənim birillik əməyimin qarşılığıdır. Yəqin ki, növbəti
illərdə daha çox uğur qazanmaq üçün əlimdən gələni edəcəyəm. Dərs dediyim
məktəbdə şərait qaneedicidir. Bəzi çatışmazlıqlar olsa da, ümumi vəziyyət
normaldır. Kollektiv özü də hər cür şərait yaradır. Hələ müəllim olmağı
istədiyim ilk gündən fikirləşirdim ki, sadəcə, hər gün məktəbə gedib-gələn
müəllimlərdən olmayacağam. Çalışacağam ki, uşaqlara yeni nələrsə öyrədə bilim.
Şagirdlərimin bilik və qabiliyyətini artırmaq, işlədiyim məktəbin adını
qaldırmaq üçün var gücümü sərf edirəm”.
Şəbnəm Mehdizadə