İkiyə bölünən Gürcüstan
Hakimiyyət müxalifəti inqilaba
hazırlaşmaqda günahlandırır, "Vahid Milli Hərəkat” isə əksinə, hakimiyyəti
eks-prezidenti fiziki olaraq məhv etməyi planlaşdırmaqda ittiham edir
Qonşu Gürcüstanda baş verənlər tək regionda deyil,
postsovet məkanında, Qərb ölkələrində, hətta ABŞ-da ciddi şəkildə izlənilir.
Vəziyyət o qədər ciddiləşib ki, artıq bir çox ekspertlər, nüfuzlu media
vasitələri ölkədə çevriliş olacağından, yeni inqilabın baş verəcəyindən bəhs
edirlər. Məsələ ondadır ki, 10 ildən artıqdır ki, "Gürcü Arzusu"
təkbaşına bütün seçkilərdən qalib çıxır. Bu dəfə keçirilən seçkilər isə bir
qədər fərqli başa çatıb. Düzdür, seçkilərdə yenə də hakim partiya qalib gəlsə
də, eks-prezident Mixail Saakaşvili
hakimiyyətə qələbə sevincini dadmağa imkan vermir. Onun qeyri-qanuni yolla
ölkəyə daxil olub gərginlik yaratmaq cəhdi uğursuz nəticələndi. İndi də
həbsxana həyatı yaşayır. Buna görə də, lideri olduğu "Vahid Milli Hərəkat”
(VMH) onun azadlığa çıxması üçün etiraz aksiyalarına start vermək qərarına
gəlib. Beynəlxalq təşkilatlar da Mixail Saakaşvilinin azad olunmasını tələb
etsələr də, rəsmi Tbilisi onların bu istəyini reallaşdırmağa tələsmir.
Seçkilərə gəldikdə, ədalət naminə bildirək ki, Saakaşvilinin ölkədə olması bir qədər gərginlik yaratmışdı. Seçkilərdə "Gürcü Arzusu" ilə "Vahid Milli Hərəkat" arasındakı fərq də az olub - orta hesabla, təxminən 10 faiz. Paytaxtın hazırkı meri Kaxa Kaladze 55,6 faiz, rəqibi "Vahid Milli Hərəkat" sədri Nikanor Melia isə Tbilisi merliyi uğrunda mübarizədə 44,4% səs toplayıb. Və qəribəsi budur ki, "Milan”ın sabiq müdafiəçisi Kaladze birinci turda qalib gəlməyib. Çox güman ki, Saakaşvili amili burada rol oynayıb. Onun ölkəyə gəlişi və həbsi Tbilisinin açıq-aşkar müxalif və tərəddüdlü elektoratının toplaşmasına böyük təsir göstərib. Ölkənin ən iri şəhərlərindən olan Batumidə "Gürcü Arzusu" qalibiyyət qazana bilməyib. Bu isə gələcəkdə əyalətlərdə xaosun yaranması prosesini şərtləndirə bilər. Artıq hakimiyyət partiyası müxalifətlə yerli idarəetmə orqanlarında əməkdaşlığa başlamaq niyyətində olduğunu bildirib. Konkret hansı partiyanı "tələyə” salacaqları isə bəlli deyil. Saakaşvilinin partiyasından onlara qoşulan kimsə, çətin ki olsun. Keçmiş baş nazir Georgi Qaxariyanın "Gürcüstan üçün" partiyası ilə alyansa girmək bir qədər məntiqi görünür. Lakin hakimiyyət partiyası seçki zamanı onların ünvanına sərt hədələyici ittihamlar səsləndirib. Və bu səbəbdən də, hansısa bir barışığa ümid etmək çətin görünür.
ABŞ gözləyir, Avropa İttifaqı da...
Birləşmiş Ştatlar da Avropa İttifaqına qoşularaq
seçkilərin keçirilməsindən narahatlıq ifadə edib. Tbilisidəki ABŞ səfirliyinin
bəyanatında deyilir ki, səsvermənin yaxşı təşkil olunması barədə beynəlxalq
müşahidəçilərin fikri ilərazılaşır. Amma səfirlik seçicilərin
qorxudulması, onlara təzyiq, səsverməyə təsir göstərmiş neqativ ritorikanın
güclənməsini pozuntular kimi sadalayıb. Aİ səsvermədə çoxsaylı pozuntuların
olduğunu, "administrativ resurslardan sui-istifadə və siyasi liderlərin zorakı
ritorikasının” yalnız siyasi qütbləşməni gücləndirdiyiniqeyd edib. Qərb,
daha doğrusu, ABŞ daha çox proseslərin gedişini gözləməyə üstünlük verir. Necə
deyərlər, xalqın keçmiş liderlərinə necə münasibət bəsləyəcəyini gözləməyə
çalışacaq. O ki qaldı Avropa İttifaqına - təşkilat rəsmi Tbilisi ilə
münasibətlərinin yaxşı olmasına çalışır. Bu səbəbdən də, Saakaşviliyə o qədər
də dəstək göstərməyəcək. Sadəcə müəyyən bəyanat və təkliflərini səsləndirməkdə
davam edəcək. Yəni qəti şəkildə eks-prezidentin azad olunması tələbinin şahidi
olmayacağıq.
Qafqaz üzrə
ekspert Mamuka Areşidze hesab edir ki,
seçkilərin nəticələrinə eks-prezidentin müəyyən təsiri oldu: "Əlbəttə,
Saakaşvili amili çox mühüm rol oynadı. Hər iki partiyanın tərəfdarları mümkün
qədər səfərbər oldular”. Amma onun fikrincə, nə qədər ki, müxalifətin başında
"Vahid Milli Hərəkat” olacaq, uduzmağa məhkumdurlar. "Vahid Milli
Hərəkat"ın liderlərindən olan Georgi Baramidze bəyan edib ki, müxalifət
"dinc (!) inqilab ssenarisini” nəzərdən keçirir. Areşidze isə bu qənaətdədir
ki, Gürcüstan dinc ölkədir, dövlət olmaq
istəyiriksə, deməli, inqilablar yox, islahatlar lazımdır. Onun qənaətinə görə,
istənilən inqilab ölkəyə sabitsizlik, dağıntı gətirir. Ekspert qeyd edib ki,
"dinc inqilab” deyə bir şey yoxdur: "Dinc inkişaf təkamüldür, istənilən inqilab
isə xaosdur”.
Xroniki siyasi böhran vəziyyəti
Bir sözlə, Gürcüstan xroniki siyasi böhran vəziyyətindədir və onun sərt mərhələsi artıq bir ildir ki, davam edir. Hakimiyyət müxalifəti inqilaba hazırlaşmaqda günahlandırır, "Vahid Milli Hərəkat” isə əksinə, hakimiyyəti eks-prezidenti fiziki olaraq məhv etməyi planlaşdırmaqda ittiham edir və onun azadlığa buraxılmasını tələb etdiyini bildirir. Özünü "Putinin əsiri” adlandıran Mixail Saakaşvilinin ölkəyə gəlməkdə hədəfi bəllidir. Kifayət qədər praqmatik siyasətçi olan Saakaşvili həbs olunacağını gözəl bilirdi. O, həbsxanada qalmaqla oliqarx Bidzina İvanişvilini və onun bütün komandasını nüfuzdan salmağı hədəf götürüb. Beləliklə, proseslərin gedişini proqnoz etmək çox çətindir. Görünən odur ki, heç bir tərəf geri çəkilmək niyyətində deyil.
Azər NURİYEV