Ermənistanın iflasa uğrayan təbliğatı, Paşinyanın selfi “qazancı” - Fotolar
Avrasiya
İqtisadi İttifaqının (Aİİ) yaradılması təşəbbüsü Qazaxıstanın birinci
prezidenti Nursultan Nazarbayevə məxsusdur. Məhz o, ilk dəfə olaraq MDB ölkələrinin
reinteqrasiyası ideyasını irəli sürüb. 1994-cü ildə Lomonosov adına Moskva Dövlət
Universitetində tələblər qarşısında çıxış edərkən yeni birlik – Avrasiya
İttifaqı yaradılması təşəbbüsünü irəli sürüb. Üstündən 20 il keçəndən sonra –
29 may 2014-cü ildəBelarus, Qazaxıstan və Rusiya tərəfindən imzalanmış
müqavilə ilə sözügedən ittifaq qurulub. Kreml rəhbərliyinin təzyiqi ilə işğalçı
Ermənistan da 9 oktyabr 2014-cü ildə bu ittifaqa üzv olub. Sonrakı illərdə bu təşəbbüsə
Qırğızıstan da cəlb edilib. Perspektivdə Tacikistanın da ittifaqa cəlb edilməsi
istiqamətində iş aparılıb. Aİİ-nin fəaliyyəti rəsmi olaraq1
yanvar2015-ci ildə başlayıb. Təşkilatda iştirak edən dövlətlərin böyük
iqtisadi üstünlüklər əldə edəcəyi vurğulansa da, hazırda ittifaqda səhiyyə, işlə
təminat, təhsil, pensiya sahəsi, kiçik və orta biznesə giriş, bir-birinin
bazarına daxil olma və sair sahədə bərabər şərtlər mövcud deyil.
Ümumi ərazisi 20
milyon kvadrat kilometr, əhalisi təxminən 180 milyon olan Aİİ-də Ermənistanın təmsilçiliyi
formal xarakter daşımaqla, digər üzv dövlətlər arasında narazılıqlar da
yaratmaqdadır. Digər üzv dövlətlər işğalçı Ermənistanın Aİİ üçün yük olduğunu bəyan
edir, bu ölkə iqtisadiyyatının perspektivsizliyini qeyd edirlər. Belə olan
halda Aİİ-nin sammitinin Ermənistanda keçirilmiş sammiti də formal xarakter
daşıyıb. Protokol xətrinə İrəvanda keçirilən bu sammit işğalçı dövlətə yaxşı
heç nə vəd etməyib. Bu sammit çərçivəsində Ermənistanın baş naziri Nikol
Paşinyanın yeganə "qazancı” tədbirə qatılan dövlət başçıları ilə selfi çəkdirmək
olub. Sammitin İrəvanda keçirilməsinə baxmayaraq, baş nazir N.Paşinyanın Rusiya
Prezidenti Vladimir Putinlə görüşü son anda baş tutub. Ermənistan mediası təsdiq
edir ki, rəsmi İrəvan bu görüşün baş tutması üçün çox ciddi səylər göstərib,
görüş üçün Rusiya tərəfi ilə dəfələrlə əlaqə yaradılıb və xahiş olunub.
Halbuki,
protokol qaydalarına görə, zirvə görüşünü təşkil edən ölkənin rəhbəri
ayrı-ayrılıqda hər bir dövlət və hökumət başçısı ilə görüşür, bir çox hallarda
bu görüş geniş tərkibdə keçirilir, ikitərəfli münasibətlər müzakirə olunur.
Lakin bir qədər əvvəl vurğuladığımız kimi, V.Putinlə N.Paşinyan arasında görüş
günün sonunda, özü də sammit çərçivəsində baş tutub. Bu isə Ermənistana və onun
baş nazirinə olan münasibətin göstəricisidir. Sammitdə iştirak edən prezident
V.Putinin tədbirdən sonra Rusiyanın İrəvandakı səfirliyində eks-prezident,
hazırda həbsdə olan Robert Köçəryanın xanımı ilə görüşməsi Kremlin N.Paşinyana
verdiyi "dəyər” kimi qiymətləndirilməkdədir. Bu, Ermənistan baş nazirinin və
ölkəsinin hansı nüfuza sahib olduğunu nümayiş etdirir.
Digər tərəfdən, baş verənlər N.Paşinyanın dünyada qəbul
olunmamasının da göstəricisidir. Buna yeganə səbəb onun yürütdüyü
qeyri-konstruktiv siyasət, bölgədə və dünyada mövcud olan reallıqları bilməməsi
və ya nəzərə almamasıdır. Hətta işğalçı ölkənin mediası, ekspertləri etiraf
edir ki, qeyd edilən səbəblərə görə, son illər Ermənistan olan-qalan nüfuzunu
da itirib. Belə bir fonda Azərbaycan müstəqil siyasət yürüdən, inkişaf etməkdə
olan ölkə kimi beynəlxalq aləmin diqqət mərkəzindədir. Azərbaycanın beynəlxalq əhəmiyyətli tədbirlərə
ev sahibliyi etməsi, xarici ölkələrin dövlət və hökumət başçılarının, həmçinin
digər rəsmi şəxslərin bu tədbirlərdə iştirakı, paytaxt Bakının fərqli qütblərin
dialoq məkanına çevrilməsi, Prezident İlham Əliyevin ən mötəbər tədbirlərə dəvət
olunması, aparıcı dövlətlərin rəhbərləri, dünyada nüfuzlu ictimai-siyasi xadimlər
və sair ilə görüşləri həm ölkəmizin, həm də dövlət başçımızın yüksək nüfuzunun
göstəricisidir. Prezident İlham Əliyevin dünyanın məşhur "beyin mərkəzləri”ndən
biri olan "Valday” Beynəlxalq Diskussiya Klubunun plenar iclasında dəvət
olunması, habelə orada keçirilməsi nəzərdə tutulan çoxsaylı yüksək səviyyəli
görüşlər də dövlət başçımıza dünyada olan böyük hörmətin daha bir nümunəsidir.
Siyasi şərhçi Elçin
Mirzəbəylihesab edir
ki, Aİİ-nin zirvə toplantısının İrəvanda keçirilməsinə və baş nazir
N.Paşinyanın sammitdən öncə apardığı təbliğat kampaniyasına, hətta BMT Baş
Assambleyasının kürsüsündən Rusiya-Ermənistan münasibətləri ilə bağlı səsləndirdiyi
mübaliğəli fikirlərə baxmayaraq, gözlənilən nəticə əldə olunmayıb. Onun fikrincə,
sammitdən əvvəl Rusiya Prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskovun Putinin
Yerevana səfərinin rəsmi xarakter daşımadığını və Rusiyanın dövlət başçısının
Ermənistana yalnız zirvə toplantısında iştirak etmək üçün gedəcəyini söyləməsini,
əslində N.Paşinyanın ümidlənməməsi üçün verilən xəbərdarlıq xarakterli bəyanat
kimi dəyərləndirmək olardı. Ekspert qeyd edib ki, rəsmi İrəvan ənənəvi olaraq bu
xəbərdarlığı dəyərləndirə bilmədiyi üçün xəyal qırıqlığına uğrayıb və zirvə
toplantısının İrəvanda keçirilməsi, nəticə etibarilə, N.Paşinyanın bacardığı ən
yaxşı işlə - baş nazirin selfi çəkilişləri ilə yadda qalıb: "Bundan öncə də Ermənistanın
baş nazirinin ABŞ Prezidenti Donald Trampla görüşmək üçün göstərdiyi səylərin
necə boşa çıxdığı, erməni diasporunun və lobbisinin apardığı genişmiqyaslı
kampaniyanın da necə puça çıxdığı müşahidə olundu. Bütün bunlar hakimiyyətə küçədən
gəlişi zamanı ətrafında ajiotaj yaradılan Nikol Paşinyanın beynəlxalq səviyyədə
bir lider kimi qəbul olunmadığını, onun qondarma "demokrat” imicinin də iflasa
uğradığının göstəricisidir”.
E.Mirzəbəyli qeyd edib ki, hakimiyyətdə olduğu qısa
müddət ərzində N.Paşinyanın istər ölkə daxilində atdığı addımlar, istər Ermənistanın
ənənəvi tərəfdaşlarına münasibətdə sərgilədiyi qeyri-müəyyən davranışlar, istərsə
də Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin tənzimlənməsi ilə bağlı
verdiyi ziddiyyətli bəyanatlar onun öhdəliklərinə sadiq qalmağı bacarmayan
siyasətçi obrazını tam çılpaqlığı ilə ortalığa qoyub. Siyasi şərhçi bildirib
ki, işğalçı Ermənistandan fərqli olaraq, Prezident İlham Əliyevin şəxsi nüfuzu
və liderlik keyfiyyətləri nəticəsində Azərbaycan qlobal proseslərin müzakirə
olunduğu ölkə statusunu qazanıb. Onun sözlərinə görə, dünyanın aparıcı siyasi və
hərbi güc mərkəzlərinin yüksək statuslu təmsilçilərinin Bakıda keçirilən görüşləri,
Azərbaycanın təşəbbüsü ilə gerçəkləşən üçtərəfli və çoxtərəfli regional və
subregional əməkdaşlıq platformaları da bunu sübuta yetirir. E.Mirzəbəyli
Prezident İlham Əliyevin "Valday” Beynəlxalq Diskussiya Klubunun plenar
iclasına dəvət olunmasını da Azərbaycana və onun dövlət başçısına olan
ehtiramın, hörmətin nümunəsi kimi qiymətləndirib.
Politoloq Elşad Mirbəşiroğlu da Aİİ-nin İrəvanda keçirilən sammitində baş verənləri
şərh edərkən Ermənistan dövlətinin beynəlxalq aləmdə formalaşan "nüfuzuna”, baş
naziri N.Paşinyanın yarıtmaz siyasətçi obrazına diqqət çəkib. Bildirib ki, hər
iki məqam xarici mediada, hətta Ermənistan mediasında dəqiq təsvir olunub:
"Uğursuz müqayisə olsa da, qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycana və onun
Prezidenti İlham Əliyevə dünyada münasibət tamam fərqlidir. Ölkəmizdə və xaricdə
təşkil olunmuş bütün mötəbər tədbirlərdə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevə ən
yüksək ehtiram nümayiş etdirilir. Bu, Azərbaycan dövlətinin və onun rəhbərinin
böyük nüfuzunun göstəricisidir. Dünyanın aparıcı ekspertlərinin ən uğurlu
diskussiya platformalarından biri olan "Valday” Beynəlxalq Diskussiya Klubunun
plenar iclasına dəvət olunması da Azərbaycan Prezidentinin intellektinin,
qlobal problemlərin həllində yaxından iştirakının yüksək qiymətləndirildiyini
göstərir. Çünki "Valday” Beynəlxalq Diskussiya Klubu, bir qayda olaraq,
dünyanın intellektual elitasını bir araya toplayır. Xüsusi olaraq vurğulamaq
lazımdır ki, bir qayda olaraq, tədbirdə məhdud sayda ölkələrin rəhbərlərinin
iştirakı təmin olunur. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin belə bir tədbirə dəvət
olunması, onun beynəlxalq müstəvidə yüksək nüfuzunu növbəti dəfə dəqiq təsdiq
edir”.
Xatırladaq ki, "Valday” Beynəlxalq Diskussiya Klubu
2004-cü ildə yaradılıb. Klubun ilk konfransı Rusiyanın Veliki Novqorod şəhərində,
Valday gölünün sahilində keçirilib. Elə klub, adını da buradan götürüb. Ötən
illər ərzində dünyanın aparıcı ekspertlərinin görüş yerinə çevrilmiş klub, öz tədqiqatlarında
qlobal siyasət və iqtisadi proseslərin araşdırılmasına xüsusi yer verir. İndiyədək
klubun işinə 74 ölkədən dünya elmi birliyini təmsil edən 1000-dən çox nümayəndə,
o cümlədən Harvard, Kolumbiya, Corctaun, Stenford, Karlton, Sarbonna, London,
Qahirə, Tehran, Tokio, Təl-Əviv və digər universitetlərin tanınmış
professorları qatılıb. Finlandiya, Çexiya, Avstriya, Fransa, İtaliya, İran, CAR
və digər ölkələrin prezidentləri və baş nazirləri "Valday” klubunun qonağı
olublar. Rusiya Prezidenti V.Putin klub yarandığı vaxtdan hər il
diskussiyaların iştirakçıları ilə görüşür və ətraflı fikir mübadiləsi aparır.
Başlıca məqsədlərindən biri dünya sisteminin
böhrandan çıxarılmasına dair qərarlar qəbul etmək üçün intellektual elitanın
bir araya gətirilməsi olan klub, beynəlxalq münasibətlər, qlobal siyasət,
iqtisadiyyat, təhlükəsizlik, energetika, sosiologiya və digər sahələrdə aparıcı
ekspertlərlə əməkdaşlıq edir. Klub Asiya, Yaxın Şərq, Avratlantika dialoqları
kimi regional konfranslar da təşkil edir. "Valday” klubu 2018-ci ildə bütün
dünyanın diqqət mərkəzində olan Rusiya-Çin konfransının və Rusiya-İran
dialoqunun təşkilatçısı olub. Ötən ilin iyun ayında klubun diskussiya
meydanında məhz bu məqsədlə Rusiyaya səfər edən BMT-nin Baş katibi Antonio
Quterreşlə görüş keçirilib. Digər ölkələrin rəhbərləri bu tədbirlərə məhdud
sayda dəvət olunurlar. Hazırda keçirilən tədbirdə də bir neçə ölkənin rəhbəri
iştirak edir.
Rufik
İSMAYILOV