“Çəkilən zəhmət yerdə qalmır” - Fotolar
Sentyabrın əvvəlində Özbəkistanın Şəhrisəbz
şəhərində keçirilən I Beynəlxalq muğam (makom) Beynəlxalq Musiqi Festivalının
qalibləri tarzən Sahib Paşazadənin rəhbərlik etdiyi "Muğam” ansamblının üzvləri
oldu. S.Paşazadə əməkdar artist, "Muğam" instrumental ansamblının bədii
rəhbəri, Prezident mükafatçısı, Azərbaycan Milli Konservatoriyasının
dosentidir.Azərbaycanda keçirilən bütün muğam festivallarında iştirak
edən Sahib Paşazadə bütövlükdə konsert proqramları və başçılıq etdiyi musiqi
kollektivləri ilə demək olar ki, dünyanın 50-dan artıq ölkəsində səfərlərdə
olaraq milli musiqimizi təbliğ edir.Gənc tarzən bir çox beynəlxalq mükafatlar sahibidir.
O, "Ağcaqayın yarpağı” adlı Beynəlxalq "Qran-Pri” mükafatına, Kanadanın Niaqara
şəhərində keçirilən beynəlxalq musiqi festivalında "Tarın Paqaninisi” adına
layiq görülüb.Müxtəlif beynəlxalq festivallarda qazandığı nailiyyətlər
Sahibin timsalında Azərbaycan tarının dünyanı öz sehrinə saldığını bir daha
təsdiqləyir.
-
Sahib bəy, bu sizin nə birinci, nə də sonuncu uğurunuzdur. Azərbaycan musiqisinə
yüksək qiymət qazandırdığınız üçün sizə təşəkkür edirik. İstərdik, beynəlxalq festivalda qazandığınız uğurdan danışaq.
- Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm. Özbəkistanda
keçirilən I Beynəlxalq muğam (makom) festivalı bizim yaradıcılığımızda xüsusi anlarla yadda qaldı.
Ümumiyyətlə Özbəkistan uğurları həyatımda unudulmazdır. Ötən il Səmərqənddə
keçirilən "Şərq təranələri” XI
beynəlxalq musiqi festivalının iştirakçısı olmuşdum. 380 ifaçının içərisindən mənim
ifamda Azərbaycan tarı ən yüksək göstəriciyə layiq görülmüşdü. İndiyə qədər heç
birinstrumental alət ifaçısı bu mükafata layiq
görülməyib. İlk iştirakımla Qran-Pri mükafatına layiq görüldüm. Bu, həyatımın ən
uğurlu anlarındandır. Bu simpozium yarananda mənim 7-8 yaşım vardı. Arzu
edirdim ki, kaş orada ifa etmək mənə də qismət olaydı. 1997-ci ildə bu müsabiqə
festival olaraq dəyişdirildi. O zaman Alim Qasımov, Aygün Bəylər, Qoçaq Əsgərov
kimi sənətkarlarımız orada iştirak edirdilər. Hər dəfə onlara baxanda mənə
nağıl kimi gəlirdi. Düşünməzdim ki, bir gün mən də bu nağılın qəhrəmanına
çevrilə bilərəm.2017-ci ildə solo tar ifaçısı olaraq o
festivala qatıldım. Məşhur nağara ifaçısı, əməkdar artist Kamran Kərimovla birlikdə orada iştirak etdim. Kamran Kərimov bu festivalda mənə böyük dəstək göstərən və çox böyük əziyyəti olan bir musiqiçidir. Çox uğurlu alındı. Bu ilin mayında ikinci dəfə dəvət aldım. Düşündüm ki, mən bir
solist olaraq ən yüksək mükafata layiq görülmüşəm. Bu dəfə festivalda "Muğam” ansamblımla birlikdə iştirak etmək qərarına
gəldim. Ansamblın 7 nəfər üzvü - əməkdar
artist Nigar Şabanova, Bakıdakı Beynəlxalq Muğam Müsabiqəsinin laureatı Abgül
Mirzəliyev, tarda Kamal Nuriyev, kamançada əməkdar artist Toğrul Əsədullayev,
qanonda əməkdar artist Çinarə Heydərova, nağarada Emin Cəbrayılovla o
festivalda iştirak etdik. Onların repertuarına, geyimlərinə qədər məsuliyyət
mənim çiynimdə idi. İnsan özü beynəlxalq səhnədə ifa edəndə tamam başqa hisslər
keçirir. Ancaq məsuliyyətini daşıdığın qrup səhnədə ifa etdikdə, o hisslər
əvvəlkindən bir qədər fərqli olur.
- Yəqin
ki, bu sizin özünüzə olan inamınızı da bir qədər də artırar.
- Çox həyəcanlı idim. Biz qalibiyyət əldə etmək üçün bütün yayı işlədik.
Azərbaycanın adı birinci yerin sahibi kimi çəkiləndə sevincimizin həddi-hüdudu olmadı.
Vətənə əliboş dönmədik. Hər bir üzvümüzün burada əziyyəti var. Festivalda çox gərgin
mübarizə gedirdi. Dünyanın inkişaf etmiş ölkələrinin və yüksək mədəniyyətə malik
dövlətlərin nümayəndələri orada iştirak edirdi. Qalib olduqdan sonra media
nümayəndələri mənə sual verdi ki, hər dəfə qalib olursunuz, uğurunuzun sirri nədir?
Bu, Allah bir qisməti, gərgin zəhmətin nəticəsidir. Çəkilən zəhmət yerdə qalmır.
- Deyirlər
festival festival gətirir. Digər festivallara necə, dəvət aldınızmı? Bu
festival başqa beynəlxalq festivallara gedən yolun davamı ola bilərmi?
- Bəli, artıq bir neçə festivala dəvət almışıq
və qarşıda bizi növbəti beynəlxalq festivallar gözləyir.
- Bu tip
festivallar ifaçılara nələr qazandırır?
- Festival musiqiçinin püxtələşməsində,
kamilləşməsində böyük rol oynayır. Dünyanın 50-dən çox ölkəsində həm solist, həm
də kollektiv üzvü kimi tədbirlərdə iştirak etmişəm. Əlbəttə ki, bu çox böyük bir
təcrübə bazasıdır. Təsəvvür edin ki, dünyanın müxtəlif ölkələrində olan musiqiçiləri
dinləyirsiniz, hər birindən nələrisə öyrənirsiniz. Bütün bunlar hamısı bir yerə
cəm olanda böyük bir baza yaranır. Beynəlxalq festivallar ifaçının gələcəyi üçün
yaşıl işıqdır, dünyaya açılan bir qapıdır.
- Dünyanın
50-dən çox ölkəsində beynəlxalq tədbirlərdə və festivallarda iştirak edən bir
sənətkar kimi, başqa millətlərin bizim tara olan münasibətini necə
dəyərləndirirsiniz?
- Türkdilli dövlətlər, MDB ölkələri
Azərbaycan tarı haqda daha çox xəbərdardırlar. Onlar hər çıxışda tara olan vurğunluqlarını,
heyrətlərini bildirirlər. Bu yaxınlarda Nigeriyada oldum və gördüm ki, onların tar
haqda çox az anlayışları var. Tar haqqında məlumatı olmayan ölkələrdə insanlara
bu alətin imkanlarından, səs tembrindən danışır və məlumat verirəm. Hansı ki,
ustad sənətkarlarımız bunun tarixi haqqında mənə danışıblar və mən də bunu
həmin şəkildə əcnəbi vətəndaşlara ötürməyə çalışıram. Ustadlarımızdan öyrəndiklərimizi
gələcək nəslə çatdırmaq və mədəniyyətimizi dünyada tanıtdırmaq vacib şərtdir.
- Sizin
yetişməyinizdə hansı ustadların böyük rolu olub?
- Hər zaman müəllimlərimi böyük fəxarət
və baş ucalığı ilə qeyd edirəm. Üzünü görmədiyim, lakin səs yazıları ilə dinlədiyim
tarzənlərə də borcluyam. Bülbül adına orta ixtisas musiq məktəbində mənim ilk tar
müəllimim atam idi. Daha sonra əməkdar artist Sərvər İbrahimovdan muğamın
sirlərini öyrənmişəm. İxtisas müəllimim Akif Novruzov olub. Allah hər ikisinə rəhmət
eləsin. Bakı Musiqi Akademiyasında dünya şöhrətli tarzənimiz Ramiz Quliyevdən ixtisasın
sirlərini öyrəndim. Muğamda xalq artistimiz Vamiq Məmmədəliyevdən, Milli Konservatoriyada
isə xalq artisti Ağasəlim Abdullayevdən, Məmmədağa Kərimovdan dərs almışam. Hər
birinin qarşısında baş əyirəm. Hər bir müəllimimdən bu sənətin incəliklərini öyrənmişəm.
Başqa müəllimlərin dərslərinə gedirdim, onlardan da nələrsə öyrənirdim. Mirzə
Mansur Mansurov, Bəhram Mansurov, Hacı Məmmədov, Həbib Bayramov, Qurban Pirimov kimi sənətkarların səs yazılarına qulaq asmışam.
Bu çox böyük bir məktəbdir. Tarı öyrənmək, bu sahədə uğur qazanmaq istəyən ifaçı
mütləq şəkildə bu ustad tarzənlərə yaxşı bələd olmalıdır.
- Yaşlı
nəslin tarzənləri ilə söhbətdə onlar bildirirlər ki, adlarını qeyd etdiyiniz o sənətkarların
davamçıları yetişmir və həmin ustad məktəbi artıq yoxdur.
- Mən bu fikirlə razı deyiləm. Bu gün də
çox istedadlı tarzənlərimiz var və yetişir. 40-cı illərdə çalınan üslub bu gün aktual
ola bilməz. Onun mahiyyəti qalmaq şərti ilə inkişaf etmiş forması səsləndirilir.
Ancaq o üslub, yol cizgiləri təbii ki, qalıb. Çox təəssüf ki, əksər gənclər bu şablondan
çıxır, musiqinin qolunu-qanadını sındırırlar. Başa düşürəm, müasirlik lazımdır,
yeniliklər qaçılmazdır. Ancaq tarın kökünü unutmaq olmaz. O yolu olduğu kimi davam
etdirən sənətkarlarımız da var.
-
Musiqi elə bir aləmdir burda istedadla bərabər, həm də gen faktorunun böyük
rolu var. Sizcə, istedad anadangəlmə
olmalıdır, yoxsa sonradan bunu oxuyaraq qazanmaq mümkündür?
- Sonradan tarzən olmaq mümkünsüzdür.
Gərək sən bu sənət üçün doğulasan. Tarzənin ifasında dahiyanəlik, dərinlik, məzmun
yoxdursa, həyatda müəyyən qədər öz uğurunu qazanar, orta nəticələr göstərər.
- Atanız
xalq artisti, professor, tanınmışdirijorAğaverdi Paşayevin də incəsənətə ilk addımı məhz
tarla başlayıb. Bizə elə gəlir ki, sizin də tar sənətinə gəlməyiniz təsadüfi
deyil.
- Rəhmətlik nənəm Zəhra xanımın arzusu idi
ki, atam tar ifaçısı olsun. Atam çox böyük ustadlardan dərs almışdı. Dövrünün sayılıb-seçilən
tarzənlərindən idi. Konservatoriyanın ikinci kursunda dirijorluq ixtisasına keçid
aldı. Ancaq övladını tar ifaçısı kimi görmək arzusu nənəmin ürəyində qalmışdı. Mən
Bülbül adına məktəbdə əvvəlcə pianoçu ixtisasında dərsi alırdım və beşinci sinifdən
sonra tara keçdim. Mən həm nənəmin, həm də atamın arzusunu yerinə yetirmiş oldum.
Nənəm həmişə mənə efirlərdən baxır, uğurlarımın şahidi olurdu. Hər zaman Allahıma
dua edirəm ki, nənəm dünyasını dəyişməmiş onun bu arzusunu yerinə yetirdim.
- Övladlarınızı
bu sahəyə yönəltmək istəyərsinizmi?
- Övladlarımın tar ifaçısı olmalarını istəməzdim.
Ailədə bir tar ifaçısı olduğu üçün onların bu peşənin dalınca getməsinin
tərəfdarı deyiləm. İstəyərəm, kiçik oğlum Zeynal ya pianoçu, ya da dirijor olsun.
Qızım Zəhra həkim olmaq istəyir və dərslərində çox uğurludur. Oğlum Mehdi isə texniki
fənləri çox gözəl bilir və idmana meyllidir. Onu şahmata yönləndirməyə
çalışıram.
- Sizcə,
tar ifaçılığı sənətində məşhurlaşmaq olurmu?
- Məşhurlaşmaq asan bir şey deyil. İndi
qısa bir zamanda qazanılan məşhurluğu isə məşhurluq saymıram. Tək klip və balaca
bir video ilə gündəmə gəlmək məşhurluq deyil. O, sabun köpüyü kimi bir şeydir. Diqqət
etsəniz görərsiniz ki, ciddi sənətdə tarixdə iz qoyan sənətkarlar çox çətin məşhurlaşıblar.
Beynəlxalq arenaya çıxmış tarzənlərimiz bir neçə gündə məşhurlaşmayıblar.
- Sosial
şəbəkələr bu məşhurluğu daha da asanlaşdırır. Siz bunu qəbul edə bilirsinizmi?
- Belə məşhurluğu qəbul edə bilmərəm. Buna
mənim mənəvi cəhətdən ixtiyarım da yoxdur. Bu yaxınlarda çox bayağı bir mahnı eşitdim.
Həmin mahnı dillər əzbəri oldu. Bir aydan sonra o ifaçını heç xatırlayanlar da olmadı.
İnanın ki, bir ildən sonra yada da düşməyəcək. Ciddi musiqiçiləri bu tip şeylərlə
heyrətləndirmək mümkün deyil.
- Bəs
siz özünüz necə, sosial şəbəkələrdə nə qədər aktivsiniz?
- Sosial şəbəkələrdə çox passivəm. Arzulayıram
ki, mənə elə bir insan rast gəlsin ki, PR işlərimi görsün. Bunlarla məşğul
olmağa vaxtım yoxdur. Hansı ki, mənim paylaşımlarım sosial şəbəkələrdə böyük partlayış
yaradardı. Bu mənim bir az ciddiliyimdən, bir az da tənbəlliyimdən irəli gəlir.
Əslində bu çox gözəldir. Hansısa ifaçı bir ölkəyə gedəndə hava limanında, getdiyi
ölkədə konsertdən əvvəl, konsert zamanı və s. videolar çəkib paylaşır. Ancaq
mənim bu kimi imkanlarım yoxdur. Nə vikipediyada haqqımda bir məlumat, nə özümə
məxsus olan saytım var. Ancaq "Google”da ən çox axtarılan ifaçılardan biri
olduğumu bilirəm. Bu yaxınlarda dostlarım mənə "İnstagram” səhifəsi açıblar.
İnanın ki, heç o da mənə maraqlı deyil. Bilirəm ki, dövrün nəbzini tutmaq üçün bunların
hamısı lazımdır.
-
Sizcə, zirvəyə çıxmaq asandır, yoxsa orda dayanmaq?
- Zirvəyə çıxmaq çətindir. O zirvəni
qoruyub saxlamaq isə ondan da çətindir. Söhbət sosial şəbəkələrdən getmir.
Rəşid Behbudov elə bir səviyyəyə gəlib çatmışdı ki, o, hər çıxışında özü özünü
təsdiqləyirdi.
Xəyalə Rəis