Dövlətçilik tariximizin şanlı səhifəsi - Fotolar
Azərbaycan xalqı öz
milli qurtuluş mübarizəsinin tarixini yad edərkən, ilk növbədə, bu tarixin yaradıcısı,
ümummilli lider Heydər Əliyevi xatırlayır, onun ölməz ruhu qarşısında baş əyir,
ölkəmizin qüdrətlənməsi və müstəqilliyimizin qorunub möhkəmlənməsində dahi
şəxsiyyətin siyasi kursuna arxalanır. Çünki 1991-ci ilin oktyabrında Azərbaycan
müstəqillik əldə etsə də, ilk vaxtlar siyasi hakimiyyət boşluğu və dövlətin
əsaslarının, ordu və dövlət təhlükəsizliyi orqanları da daxil olmaqla, bütün
təsisatlarının boşluğu ilə əlamətdar olub. Ermənistanın ilhaqçılıq niyyəti
güdən təcavüzü respublikada vəziyyəti daha da gərginləşdirib.1993-cü ilin
əvvəllərindən ölkədə fəaliyyət göstərən bəzi silahlı dəstələrin yol verdikləri
başıpozuq hərəkətlər, Azərbaycanın daxilində qardaş qırğını və vətəndaş
müharibəsinə zəmin yaranması, ayrı-ayrı bölgələrdə isə separatçılıq və
parçalanma meyllərinin baş qaldırması Azərbaycanın bir dövlət kimi varlığına
birdəfəlik son qoyulması planını tam gücü ilə işə salıb.
İki illik müstəqillik tarixinə baxmayaraq, ölkə
təbəddülatlar dalğasından hələ də xilas ola bilməyib. 1993-cü il iyunun 4-də
Gəncə şəhərində polkovnik Surət Hüseynovun nəzarəti altında olan hərbi hissənin
hakimiyyətə itaətsizliyi isə ölkəni tamamilə xaosa sürükləyib. Situasiyanı
nəzarətə almaq üçün hakimiyyətin atdığı tələsik addımlar vəziyyəti düzəltmək
əvəzinə, daha da ağırlaşdırıb. Gəncəyə yola düşən dövlət nümayəndələri
qiyamçılar tərəfindən girov götürülüb. Qiyamçı hərbi hissənin rəhbərliyi
əvvəlcə baş nazir və Milli Məclis sədrinin, ardınca prezidentin istefasını
tələb edib. Vəziyyət nəzarətdən çıxdığından qiyamçılar tərəfindən ətraf
rayonların icra başçıları zorla dəyişdirilib. Beləliklə də S.Hüseynovun qiyamı
məhdud Gəncə civarlarından çıxaraq, üzü Bakıya doğru geniş miqyas alıb,
qarşıdurmalar nəticəsində ölənlər və yaralananlar olub.
Belə bir vaxtda
dövləti məhv olmaqdan xilas etmək üçün ölkə rəhbərliyi ulu öndər Heydər Əliyevi
Bakıya dəvət etmək qərarına gəlib. Bu məqsədlə o vaxtkı ölkə başçısı Əbülfəz
Elçibəy prezident təyyarəsini Naxçıvana – dahi şəxsiyyəti Bakıya gətirmək üçün
göndərib. Vətənin bu ağır dövründə Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi
Komitəsinin birinci katibi (1969-1982) olmuş, daha sonra Sovet İttifaqı
Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsi Siyasi Bürosunun üzvü, SSRİ Nazirlər
Soveti sədrinin birinci müavini vəzifələrində çalışmış, Moskvada istefa
verdikdən sonra 1991-1993-cü illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali
Məclisinin sədri kimi bu diyarın xilası yolunda fədakarlıq nümunələri göstərmiş
Heydər Əliyev xalqın təkidli tələbləri ilə iyunun 9-da Bakıya qayıdıb.
Prezident Elçibəy və digər hakimiyyət mənsubları parlament sədri postunu
Naxçıvan Ali Məclisinin sədri Heydər Əliyevə təklif etsələr də, o, mövcud
vəziyyəti bilavasitə öyrənmək üçün Gəncəyə gedəcəyini və yalnız bundan sonra
təklifə cavab verəcəyini bildirib. Heydər Əliyev bir qrup jurnalistin müşayiəti
ilə həmin gün Gəncəyə yola düşüb. Bununla da o, qiyamçı S.Hüseynovun
tərəfdarları ilə hökumət qüvvələri arasında baş vermiş qanlı toqquşmanı dinc
yolla həll etmək üçün öz həyatını riskə atıb, onlarla danışıq aparıb. İyunun
13-də Milli Məclisdə 4 iyun Gəncə hadisələri ilə bağlı gərgin müzakirələr
başlayıb. Heydər Əliyev Milli Məclisin iclasında Gəncə hadisələri ilə bağlı
arayış verib. Gəncədəki hərbi qiyamı yatırtmaq üçün həyata keçirilən uğursuz
əməliyyata görə məsuliyyət daşıyan AXC iqtidarının ikinci şəxsi, parlamentin
sədri İsa Qəmbər istefa verib.
Milli Məclisin 15 iyun 1993-cü il tarixli
iclasında təşkilati məsələyə baxılıb. İclasda iştirak edən prezident Əbülfəz
Elçibəyin təklifi ilə deputat, Naxçıvan Ali Məclisinin sədri Heydər Əliyev
parlamentin sədri seçilib. Bu hadisədən iki gün sonra – iyunun 17-də Prezident
Əbülfəz Elçibəy respublika rəhbərliyindən heç kimi xəbərdar etmədən gecə ikən
bir qrup AXC fəalı ilə Bakını tərk edib, Naxçıvan Muxtar Respublikasının
Ordubad rayonunun Kələki kəndinə gedib. Bu hərəkət ölkədə hakimiyyət böhranını
daha da ağırlaşdırıb. İyunun 18-də televiziya ilə ölkə əhalisinə müraciət edən
Milli Məclisin sədri Heydər Əliyev respublikaya rəhbərliyi öz üzərinə götürməyə
məcbur olub. İyunun 24-də isə Milli Məclisdə ölkədəki ağır siyasi böhran geniş
müzakirə olunub. Prezident Ə.Elçibəylə danışıqlar aparmaq üçün Kələkiyə getmiş
bir qrup ziyalının nəticəsiz geri dönməsindən sonra parlament Konstitusiyanın
tələbini nəzərə alaraq prezident səlahiyyətlərinin Milli Məclis sədrinə
verilməsi barədə qərar qəbul edib. Parlamentin qərarı ilə Milli Məclisin sədri
Heydər Əliyev prezident səlahiyyətlərini icra etməyə başlayıb.
Sonradan 15 iyun tarixinin – ulu öndər Heydər
Əliyevin yenidən siyasi hakimiyyətə gəldiyi günün Milli Qurtuluş Günü kimi qeyd
edilməsinə başlanılıb. Milli Məclis 1997-ci il tarixli qərarı ilə bu günü bayram
kimi rəsmiləşdirib. Çünki 1993-cü ilin iyununda müstəqilliyimiz məhv olmaq
təhlükəsi ilə üzləşdiyi bir vaxtda məhz ulu öndərin müdrikliyi və qətiyyəti
sayəsində Azərbaycanda vətəndaş qarşıdurmasına birdəfəlik son qoyulub, ölkəmiz
xaosdan, siyasi çəkişmələrdən, sosial-iqtisadi böhrandan xilas olub. Heydər
Əliyevin hakimiyyətə qayıdışı ilə Azərbaycanın qurtuluşunda həlledici dönüş baş
verib. Müdrik dövlət xadimi bir neçə siyasi gedişdən sonra mürəkkəb vəziyyəti
aradan qaldırıb. Ümummilli lider müharibə məsələsində də düzgün mövqe tutub. O,
məkrli düşmənlərimizin və onların beynəlxalq havadarlarının gücünü, planlarını,
Azərbaycanın düşdüyü qanlı burulğanın nə qədər təhlükəli olduğunu nəzərə
alaraq, vəziyyəti düzgün qiymətləndirərək, real vəziyyətdən çıxış edib və
atəşkəs rejiminə nail olub. Onun rəhbərliyi ilə həyata keçirilən hərtərəfli
islahatlar isə tədricən Azərbaycanın tərəqqisinə səbəb olub.
Qurucusu və memarı ulu öndər Heydər Əliyev olan
müasir və müstəqil Azərbaycan hazırda beynəlxalq aləmdə nüfuzu və şöhrəti
durmadan artan dövlətdir. Azərbaycan bütün dünyada demokratik, hüquqi, dünyəvi
dövlət nüfuzu qazanıb. Heydər Əliyev zəkasının məhsulu olan təməl qanunumuz
dünyanın ən demokratik, ən mükəmməl konstitusiyalarından biridir və beynəlxalq
aləmdə Vətənimizə böyük rəğbət qazandırır. Yurdumuzda hökmranlıq edən sabitlik,
həyata keçirilən daxili islahatlar xarici ölkələrlə əlaqələrimizin
genişlənməsinə müsbət təsir göstərir. Özünün xarici siyasətini bərabərlik və
qarşılıqlı mənafe prinsipləri əsasında quran Azərbaycan dünyanın bütün
dövlətləri üçün açıq ölkəyə çevrilib. Sevindirici haldır ki, ulu öndərin
əsasını qoyduğu və ölkəmizin daha da inkişafına xidmət edən bu siyasət kursu
Prezident İlham Əliyev tərəfindən indi də uğurla davam etdirilməkdədir. Ona
görə də qədirbilən xalqımız düz 26 il bundan öncə - iyunun 15-də ulu öndər
Heydər Əliyevin yenidən siyasi hakimiyyətə qayıdışını dövlətçilik tariximizin
şanlı səhifəsi kimi qəbul edir, ümummilli liderin Azərbaycan dövləti və xalqı
qarşısındakı xidmətlərini, xilaskarlıq missiyasını yüksək qiymətləndirir, 15 İyun
- Milli Qurtuluş Gününü hər il yüksək əhval-ruhiyyə ilə keçirir.
Alpər TURAN