Dünya uşaq ədəbiyyatından seçmələr
Yunus və delfin
Keçmiş zamanlardan birində Yunus adında
bir kişi yaşayırmış. Tanrının sevimli qulu olan Yunus heç vaxt onun sözündən
çıxmazmış. Lakin günlərin bir günü O Tanrının məsləhətinə qulaq verməyərək,
tamamilə başqa bir yolla hərəkət etməyə qərar verir və dənizlərə üz tutur.
Nəhəng gəmi ilə yola çıxan Yunus qəfildən fırtınaya tutulur. Küləyin şiddəti
getdikcə artır, qorxunc dalğalar gəminin göyərtəsində hər şeyi yuyub aparır.
Gəmi nəhəng ümmanın ortasında fırlanır, dalğalar onu bir-birlərinin arasında
atıb-tuturdu. Yunusla birgə yola çıxan hamı çox qorxmuşdu, əllərindən heç nə
gəlməyən bu insanlar çarizlcəsinə ölümü gözləyirdilər. Nə edəcəklərini
bilmədiklərindən gəminin örtülü yerlərinə sığınıb, fırtınanın keçməsi üçün dua
edirdilər. Hamı Yunusdan Allaha yalvarmağı və onları xilas etməyi gözləyirdi.
Yunusun da çarəsiz qaldığını görəndə Allaha yalvarması üçün xahiş etməyə
başladılar. Yunus başa düşürdü ki, bu günahsız insanlarının həyatının təhlükə
qarşısında qalmasının səbəbi o özüdür, Allahın sözündən çıxmasıdır. Yunus
dənizçilərə yelkəni açıb, gəminin üzünü çevirməyi əmr etdi. Dənizçilər çox
çalışdılar, amma bu mümkün olmadı. Çünki onlar yorulmuşdular. Yunusun
hərəkətlərindən hamı başa düşürdü ki, O Tanrının qəzəbinə tuş gəlib. Yunusun
Allaha yalvarmaq istəmədiyini görəndə, onu gəmidən atmağa qərar verdilər.
Yunusu qorxunc dalğaların qoynuna atdıqdan sonra adamlar gördüklərinə inana
bilmədilər. Dalğalar yatdı, dəniz duruldu, fırtına dayandı.
Tanrı sevimli Yunusunun ölümə
göndərildiyini eşidən kimi onu xilas etmək üçün nəhəng bir balıq göndərdi.
Balıq Yunusu udub, üç gün üç gecə onu qarnında qorudu. Yunus burada sağ qalmaq
və bağışlanmaq üçün Tanrıya dua etməyə başladı. Tanrı balığa göstəriş verdi,
Yunus hazır olanda və onun üçün təhlükəsiz bir zamanda balıq Yunusu sahilə
buraxdı. Çünki Yunus bütün bu müddət ərzində durmadan Tanrıya dua etmiş və əfv
olunmuşdu.
Hər nə işin varsa, çalış özün gör
Qədim zamanlarda kasıb Pakistan
kəndlərindən birində bir arabaçı yaşayırmış. Arabaçı gündəlik işlərinə başlamazdan
əvvəl və işdən sonrakı zamanlarında həmişə Allaha dua edirmiş. Olduqca vicdanlı
və əməksevər olan arabaçı bütün işlərinin həlli üçün Allaha yalvarar, ondan
kömək istəyərmiş. Çünki onun gücünə çox inanarmış.
Günlərin bir günü yenə araba ilə ot
daşıyarkən, onun arabasının təkəri bataqlığa düşür. Öküz nə qədər güc versə də,
arabanı çıxara bilmir. Arabaçı dərhal Allaha yalvarmağa başlayır. Lakin heç bir
nəticə olmadığını görüb, bir qədər yüksək səslə yalvarmağa qərar verir.
- Allahım, nolar, təkərimi bu
bataqlıqdan çıxar. Allahım, sən axı bilirsən ki, bu araba mənim çörək
ağacımdırr. Allahım, kömək et.
Lakin cavab gəlmir. Arabada düşdüyü
yerdə qalırdı. O bir qədər də bərkdən yalvarmağa başladı.
- Allahım, məgər, sən məni eşitmirsən?
Kömək et mənə.
Allahın adını dilindən salmadığı onun
sevimli bəndəsi olan arabaçıya qeybdən cavab gəlir:
- Əlini yükün altına qoy. Təkərin
altına çiynini ver. Mən sənə bunun öhdəsindən gəlmək üçün lazım olan qədər güc
vermişəm. Bir işin öhdəsindən gəlmək üçün əlindən gələni et, sonra məni köməyə
çağır.
Arabaçı dərhal çiynini batağa düşmüş
təkərin çarxına söykədi və öküzü qamçıladı. Araba tərpəndi və bataqlıqdan
çıxdı. Hamı öz işini həll etməyin yollarını özü tapmalıdır. Bu sadəcə qoçaqlıq
nümunəsi deyil, həm də daha cəsur və müstəqil formalaşmağın ən yaxşı yoludur.
Əkinçi şahzadə
Kansari olduqca güclü və varlı kralın
yeganə qızı idi. Şahzadə olmasına baxmayaraq, uşaqlığından torpağa və
əkib-biçməyə böyük marağı var idi. Kansari uşaq olanda kral buna əhəmiyyət
verməsə də, o böyüdükdən sonra da bu vərdişindən əl çəkmədi. Kral ona nə vəd
etdisə, Kansari imtina etdi. Çünki o, uşaqlıqdan əkinçi olmaq istəyirdi. Bu iş
Kralı əsəbiləşdirdi:
- Ya bu işdən əl çəkirsən, ya da sarayı
tərk edirsən. Bir müddət meşələrdə yaşa, kənarda həyatın necə ağır keçdiyini,
insanların necə çətin dolandığını özün gör. Bəlkə, onda ağlın başına gələr.
Kansari bir neçə paltar və uşaqlıqdan
bəri əkib, yığdığı toxumlarını da götürüb, saraydan ayrıldı. Meşəyə üz tutan
şahzadə əvvəlcə böyük çəmənliyi olan bir yer tapdı. Ağaclıq hissəsində özünə
balaca bir koma düzəltdi və dərhal çəmənliyi əkib, tarla halına salmağa
başladı. Çox keçmədən Kansari özünə üç dost da tapdı – pişik, tutuquşu və
hörümçək. Pişik onun tarlasını siçanlardan, hörümçək isə evini və tarlasını
həşəratlardan qoruyurdu. Tutuquşu isə tez-tez şəhərə gedib, ona xəbərlər
gətirirdi. Onların köməyi ilə Kansarinin həyatı az da olsa, yüngülləşmişdi.
Onlar çox yaxşı dost olmuşdular və birgə çox xoşbəxt idilər.
Kansarinin əkininin bol məhsulu,
tarlasının bərəkəti hamının dilinə düşdü. Xəbər Krala çatdı. Bu xəbərdən daha
da hikkələnən Kral Tanrılar Kralı İndiranın yanına getdi. Ona qızının
hərəkətlərindən danışan Kral İndiradan Kansarinin yolunu kəsəcək tədbir
görməsini istədi. İndra:
- Sevimli Kral. Bu işi mənim öhdəmə
burax. Mən bunu həll edəcəyəm, dərhal bütün əkinləri qurudacam. O tezliklə
sənin sarayının qapısını döyəcək.
Bu xəbəri eşidən tutuquşu dərhal
Kansarinin yanına gəlib, eşitdiklərini danışdı. Kansari çox düşünmədən, səliqə ilə
bütün əkinini çatın kənarına köçürtdü. Buradan əkini sulamaq olardı. Çox
keçmədən İndira dediyini etdi, dözülməz istilər düşdü. Bütün krallıq torpaqları
istidən qovruldu, əkinlər qurudu. Lakin Kansarinin məhsulu daha da böyüdü,
artdı. Bunu görən İndra öz-özünə dedi:
- Yaxşı, indi ki belədir, onda mən
sənin əkinini daşqın altında qoyacağam, Kansari.
Artıq İndranın yanından ayrılmayan
tutuquşu birnəfəsə özünü meşəyə çatdırdı. İndranın planını təkrarladı. Kansari
özünə əziyyət vermədən dostlarının köməyi ilə əkinini çay kənarından dağın
döşünə qaldırdı. Buranı əkmək ona çətin gəlsə də, bütün əkinini daşqından
qoruya bildi. Sel-su bütün ölkəni yuyub, apardı.
Kansarinin onu hər dəfə qabaqlamasından
hikkələnən İndra bu dəfə əkinə siçan saldı. Kansarinin dostu bütün pişikləri
başına toplayıb, onun əkinini siçanlardan təmizlədi.
Növbəti mövsümdə Kansari artıq xeyli
zənginləşmişdi, tarlasını genişləndirib, yenidən toxum əkdi. İndra bu toxumları
məhv etməkdə qərarlı idi. Quşları və həşəratları əkinə saldı. Kansarinin dostu
hörümçək bütün hörümçəkləri köməyə çağırdı. Onlar tarlanın üstünə elə sıx tor
çəkdilər ki, buradan ancaq gün işığı keçə bilirdi. Bu vaxt isə Kralın başına
daha böyük bəla gəlmişdi. Ölkə quraqlıq və daşqından sonra məhv olub,
istifadəsiz hala düşmüşdü. İnsanlar arpa, buğda tapa bilmir, aclıq baş alıb
gedirdi. Kral dərhal kömək üçün İndranın yanına gəldi:
- Sənin mənim köməyimə ehtiyacın
yoxdur. Sənin ölkənin insanlarına qızın kömək edir. Kansari bütün əhalinin
ehtiyacını ödəyir, onları ac qoymur - İndra dedi.
İndra Kralı meşəyə apardı. Kral
gözlərinə inana bilmirdi. Buradakı boş çəmənliklərin hamısı ucsuz-bucaqsız,
bərəkətli tarlalar idi. Kansari uzun sıra yaratmış insanlara çuvalla taxıl
paylayırdı. Bunu görən Kral qızına etdiklərindən utandı və qürurla onu izləməyə
başladı.
- Dünyada saraylarda yaşamaqdan daha
ağayana, daha nəcib işlər də var. Elə deyilmi, mənim sevimli Kralım! – İndra
mehribanlıqla gülümsədi.
Kral qızından üzr istədi, onu
bağışlamasını xahiş etdi. O, Kansarinin saraya qayıtmasını istəyirdi. Kansari
atasını bağışladı, lakin saraya qayıtmadı. Əkinçi şahzadə ömrünün sonuna kimi
öz tarlalarının yanında, o balaca komada yaşadı.
Tərcümə etdi: Elcan SALMANQIZI