Bolqarıstan inciləri - Varna, Nesebr, Burqas... - Fotolar
Varnaya getmək üçün 10 səbəb sırasında Qara dəniz
və Qızılı qumlar başlıca yer tutur. Ta sovet dövründən məşhur olan Varna
kurortlarında insanlar istirahət etməyə, günəşdən qaralmağa, termal sulardan
müalicə olunmağa üstünlük verirlər. Bolqarıstanın dəniz paytaxtının, illər
keçsə də turizm məkanı kimi şöhrəti azalmır, əksinə, artmaqda davam edir.
İllərdir ki, Varna şəhəri yay istirahəti üçün əla seçimə çevrilib.
Paytaxt Sofiyadan
bu şəhərə təyyarə ilə bir saatlıq yoldur. Ölkənin ən böyük limanına malik Varna həm də
məşhur kurortlar şəhəri, nəhəng maliyyə və mədəni mərkəzdir. Əhalisinə görə ölkənin
üçüncü böyük şəhəridir.
Musiqiçilərin,
rəssamların və teatr xadimlərinin görüş yeri
İctimai
nəqliyyat əsasən avtobusdur. Maraqlıdır ki, Bolqarıstanın bütün şəhərlərində
ictimai nəqliyyatda nəzarətçilər yalnız yaşlı qadınlardır. Üzləri acıqlı
nəzarətçilər avtobusa daxil olan kimi sərnişinlərin başının üstünü kəsdirirlər.
Yəni Bolqarıstanın heç bir şəhərində bəzi Avropa ölkələrində olduğu kimi, nəqliyyatdan
sui-istifadə etmək halları mümkün deyil. Hava Limanından şəhərə işləyən avtobusa
3 lev (təxminən 3 manat) ödəmək lazımdır. Şəhər daxilində əlində baqaj avtobusa
daxil olan sərnişin isə yük üçün də əlavə bir lev ödəməlidir. Yəni bolqarlar
nəqliyyat xidmətinin qiymətlərində nəinki turistlərə, heç öz sakinlərinə də
güzəşt getməyi xoşlamırlar.
Varnanın tarixi, əsrlərin dərinliyinə söykənir. Artıq VII əsrdə bu
yerlərdə Odessos qalası tikilib. Şəhər IV əsrdə Makedoniyalı İsgəndər
tərəfindən zəbt edilib. Daha sonra Roma
imperiyasının tərkibinə daxil olduğu
illər tarixinin səhifələrində yer alıb. 13-cü yüzillikdə isə nəhayət, ölkə
Bolqarıstan çarlığına daxil olub. Bu dövr Varnanı böyük ticarət mərkəzinə
çevirib.
XX əsrə - turistlərin sevimli
məkanına çevrilənə qədər təlatümlü dönəmlər yaşayıb. Şəhərin küçələrini gəzdikcə həmin dövrlərin
silinməyən izləri ilə tanış olmaq mümkündür. Tarixi binaları, kilsələri, bədii
qalereyaları, böyük və yaşıl parkları turistlərin böyük maraqla səfər etdiyi
yerlərdir. Varnanın muzeylərində
şəhərin bütün tarixi dövrlərini əks etdirən minlərlə eksponatlar sərgilənir.
Varnada həyat olduqca qaynardır. Kafelər, restoranlar gecə yarısına qədər
turistlərə qulluq edir. Mərkəzi meydanda yerli sakinlərin və turistlərin
əlindən tərpənmək mümkün deyil. Dünyanın
hər yerindən turistlər dincəlmək üçün Varnanı seçirlər. Bu, təkcə Varnanın
sovet dövründən turizm məkanı kimi formalaşmağa başlayan statusu ilə bağlı
deyil, həm də mükəmməl xidmətlərindən, infrastrukturundan qaynaqlanır. Varnada
turistlərin istifadəsi üçün kirayə verilən evlər, hostellər, otellər fəaliyyətdədir. Dünya mətbəxinin
müxtəlif çeşidlərini təklif edən restoranlar gecələr də işləyir. Hətta bir
çoxlarına bir gün öncədən yer sifariş etmək lazımdır.
Turistlər üçün Qızılı qumlu sahil ideal
istirahət mərkəzi sayılır. Bu məşhur sahillərə yol şəhərə qucaq açan yamyaşıl
meşələrin içərisindən keçir. Mülayim
iqlimi, Qara dənizin ilıq suları havanın temperaturu ilə harmoniya yaradır.
Yerli sakinlər deyir ki, Varnanın qışı da mülayim olur. Nadir hallarda yağan
qar tez də əriyir.
Qara dənizin Varnanın qızılı qumlarını
yuyan sahillərində hasarlar gözə dəymir. Hətta ödənişli çimərliklər də
pulsuz çimmək istəyənlərə yer ayırır. Əgər istirahətə gələn "lejanka” və çətir
üçün 10 lev ödəyirsə, bu pulu xərcləmək istəməyənlər elə həmin yerdə qızılı
qumların üzərinə dəsmal sərib günəş vannası qəbul edə bilərlər. Dənizin sahili
tərtəmizdir. Beynəlxalq ekoloji sistemin mavi bayrağı bu sahillərdə elə-belə
dalğalanmır. İnsanlar yedikləri qarğıdalının kötüyünü, su və ya dondurma qabını
yerə deyil, ətrafda sıralanan zibil qutularına atırlar.
Çimərliyə lap yaxın məsafədə restoranlar, kafelər, marketlər, suvenir dükanları
sıralanıb. Turistlər səhərdən axşama qədər bu məkanda ideal səviyyədə istirahətin
dadını çıxara bilərlər.
Varnanın axşam həyatı çox rəngarəngdir. Turistlərin əyləncəsi üçün
xüsusən yay dövründə müxtəlif mədəni tədbirlər, konsertlər keçirilir. Varna öz
üzümü və çaxırı ilə məşhurdur. Hər il bolqar assosiasiyasının təşkil etdiyi
"Şərab və yemək festivlı”na minlərlə turist qatılır.
Şəhərdə canlı konsertləri dinləmək üçün pul ödəmək lazım gəlmir. Əksər
restoranların səyyar zallarında canlı musiqilər ifa olunur. Varna may ayından başlayaraq oktyabra qədər
musiqiçilərin, rəssamların və teatr xadimlərinin, küçə musiqiçilərinin görüş
yerinə çevrilir. Şəhər Bolqarıstanın dənizkənarı sahillərində bu tip əyləncəli tədbirlərə
liderlik edir. Gecələr klub və diskotekalar onların üzünə açıqdır. Hər
addımbaşı kazinolara rast gəlinir. Varna həmçinin sərfəli alış-veriş məkanıdır.
Şəhərdə yerləşən 3 böyük alış-veriş mərkəzində müxtəlif brend mağazalar çeşidli
mallar təklif edirlər.
Keçən il isə şəhər Avropa gəncləri üçün paytaxt elan olunub. Elə Varnanın
küçələrində görünən dünya gənclərinin çoxluğu bu seçimə əsas verib.
Qara dənizin incisi
Varnadan Nesebr şəhəri yaxınlığındakı Günəşli
sahilə 12 lev ödəməklə hər saatdan bir avtobusla getmək mümkündür. Çox da hündür
olmayan, qırmızı kirəmitli ikimərtəbəli evləri, qaraçı məhəllələrini geridə
buraxıb Qara dənizin incisi sayılan məkana çatırsan. Günəşli
sahildə üçulduzlu otellərdə iki gün gecələmək üçün yay aylarında təxminən 56 avro ödəmək lazımdır.
Günəşli sahil ideal çimərlik kurortudur. Demək olar ki, hər bir detal
turizm üçün hesablanıb. Təbii ki, turizmin bu miqyasda inkişafı 5-10 ilin
söhbəti deyil, çoxdan yaranan ənənənin yenidən bərpası və inkişafıdır.
Dörd bir tərəfi əhatə edən, bir-birinin ardınca sıralanan saysız -
hesabsız otellər, dünyanın hər yerindən axışan turist kütləsi Varnadakı qaynar
həyatla demək olar ki, eynidir. Sərhəd ölkələrindən gələn məktəblilər,
tələbələr, yeniyetmələr Günəşli sahilin
sükutunu pozurlar. Gənclərin səhərəcən eşidilən gülüşü, musiqi səsləri bu
sahilləri daim oyaq saxlayır.
Günəşli sahildə istirahət edənlər dəniz taksilərinə 10 lev ödəməklə 40
dəqiqə ərzində qədim Nesebr şəhərinə çatırlar. Yeri gəlmişkən, avtobuslar
sərnişinləri 1 levə həmin məkana daşıyır.
Üç min il əvvəl qurulan şəhər Avropanın ən qədim məskənlərindən hesab
olunur. Böyük bir yarımadada yerləşən qədim Nesebr bütünlüklə YUNESKO-nun
qoruma siyahısındadır və muzey-şəhər hesab olunur. Qədim hissədə yunan, Roma və
Osmanlı dövrünün abidələri qorunur. Sonradan bərpa olunan abidələr antik
binalardan daha çox orta əsrlər tikililərinə bənzəyir. Qədim Nesebri yeni
şəhərdən ayıran avtomobil və piyada körpüləri var. Dar, koloritli labirint
yollarda saatlarla gəzmək adama ləzzət edir. Deyilənə görə, əvvəllər qədim
hissə daha geniş olub. Amma zəlzələ nəticəsində şəhərin bir hissəsi dağılıb,
müəyyən hissəsi də sulara qərq olub.
Şəhərdə çox
sayda kilsələr və muzeylər var. Muzeylərə daxil olmaq üçün biletlər 2- 3 levdir.
Nesebrin görməli yerlərindən biri də türk fontanı
və hamamı sayılır. Bunlardan başqa, türklərin uzun illik hakimiyyətlərindən
burada heç nə qalmayıb. Demək olar ki, hər bir binanın aşağı mərtəbəsində suvenir dükanları,
kafelər və restoranlar fəaliyyətdədir. Fərqli interyerlərə malik restoranların
dənizə açılan füsunkar mənzərələri ən soyuqqanlı turisti də ayaq saxlamağa,
çeşidli dəniz məhsullarından hazırlanan yeməklərdən dadmağa məcbur edir. Bütün turistik bölgələrə xas olduğu kimi, bu
yerlərdə də qiymətlər nisbətən bahadır. Məsələn, yemək üçün 20-25 lev
ödəməlisən. Günəşli sahildə dincələnlər
restoranda yemək istəmədikləri halda, marketlərdə satılan bolqar
mətbəxinin çeşidlərindən dada bilərlər. Çeşidli balıq və ət yeməkləri, salatlar
vitrinləri bəzəyir. Bu isə turistlərə daha sərfəlidir. Təbii ki, milli mətbəxin
dadına baxmaq da turist üçün maraqlıdır.
Nesebr
turistlərə bol əyləncə və əsl istirahətin dadını bəxş edir.
Dəniz turizminin mədəniyyət mərkəzi
Nesebrdən
Bolqarıstanın digər kurort bölgəsinə - Burqasa 6 lev ödəməklə bilet əldə edib
40 dəqiqəlik məsafə qət etmək lazımdır. Burqas da
ölkənin ən mühüm iqtisadi, mədəni və inzibati mərkəzlərindən biridir və
böyüklüyünə görə dördüncü şəhərdir. Burada ilk beynəlxalq hava limanı
yerləşir. Burqas inkişaf etmiş dəniz
turizm mədəniyyət mərkəzidir.
Burqasa çatanda şəhər beynəlxalq folklor festivalına hazırlaşırdı.
Küçələrdə asılan iri reklamlar turistlərə xoş əyləncələr vəd edirdi.
Varna və Nesebr
kimi, insanlarla qaynayan şəhərdən sonra Burqas bir qədər inzibati və sakit
təsir bağışlayır. Ancaq Qara dənizin qara qumlu sahillərinə enəndə, ilk
baxışdan Bakı bulvarını xatırladan Dənizkənarı parka baş çəkəndə, mərkəzi
küçədə insanlara qarışanda bu şəhərin də turizm üçün fərqli bir mövqeyə malik
olduğuna inanırsan. Maraq çəkən məqamlardan biri səliqəli və nimdaş geyimli
qadınlı-kişili yaşlı insanların küçə boyu skamyalarda dincəlməsidir. Bu ölkədə
insanların həyat tərzi, kasıblıqları hiss olunsa belə, onların vaxtsız qocalmamaqlarına
xidmət edir.
Şəhərin gəlir
mənbələrindən biri təchizatçısı "Lukoyl” şirkəti olan neft və balıqçılıqdır.
Burqas
bolqarlara xas olan qonaqpərvərliklə hər gün öz qonaqlarını qarşılayır və yola
salır. İnsanlar təkcə bu şəhərdən deyil, ümumən Bolqarıstanın digər
şəhərlərindən ayrılanda "əlvida” demirlər. Günəşli sahillər, Qızılı qumlar,
tarixi məkanlar, yaşıl parklar, ən əsası sadə və mehriban xalqın səmimiyyəti
onları yenə bu ölkəyə səfər etməyə çağırır...
Təranə Məhərrəmova
Varna-Nesebr-Burqas