“Bilirdim ki, bu qədər əziyyətin bəhrəsi olmalıdır” - Fotolar
Azərbaycan əsilli müğənniSami Yusufungörkəmli şair,
mütəfəkkirİmadəddin Nəsiminin "Sığmazam” qəzəli əsasındahazırladığı
kompozisiya qısa zamanda nəinki ölkə hüdudlarında, eləcə də ölkə xaricində
diqqəti öz üzərinə çəkməyi bacardı. UNESKO-nun Ümumdünya İrs Komitəsinin43-cü sessiyasınınaçılış mərasimində baş tutan konsert
proqramında təqdim olunmuş "Sığmazam”ın əks-sədası hələ də eşidilir.Mədəniyyət Nazirliyinin sifarişi ilə hazırlanan konsert proqramının bəstəkarlığı
məhz Sami Yusufa həvalə olunmuşdu. Konsertdə iştirak edən ansamblın üzvləri azərbaycanlı
sənətkarlardan ibarət idi. Onlara isə Əməkdar artist, "Muğam” instrumental ansamblının bədii rəhbəri,
Azərbaycan Milli Konservatoriyasının dosenti Sahib Paşazadə rəhbərlik edirdi. Konsert proqramında tar ifaçısı kimi gördüyümüz S.Paşazadə
həm də ansamblın rəhbəri kimi çıxış edirdi. Biz də layihədən sonra onunla
söhbət etdik.
- Konsertin
sədası nəinki ölkəni, eləcə də sərhədləri aşaraq dünyanı dolaşdı. Yəqin ki,
böyük masştablı konsertin ansamblının rəhbəri olmaq sizin üçün heç də asan
olmayıb.
- Açığı, bu məsuliyyəti üzərimdə hər
zaman hiss etmişəm. Bizim işimiz məsuliyyətli və bir o qədər də həssaslıq tələb
edir. Mənim bu layihədə yer almağım isə heç də təsadüfi deyil. Belə ki, 2018-ci
ildə dünyaca məşhur sənətçi Sami Yusufun prodüseri mənimlə əlaqə saxladı. Məni
internetdə gördüklərini və ifaçılıq sənətimi bəyəndiklərini söylədilər. Nəticə
olaraq Sami Yusufla bir layihədə işləməyimi təklif etdilər. Mən də məmnuniyyətlə
qəbul etdim. Birləşmiş Ərəb Əmirliyində Əl-Məcaz amfiteatrında konsert proqramımız
baş tutdu. Sami Yusufun musiqi qrupunun tərkibində dünyanın 8 ölkəsindən olan musiqiçilər
vardı. Azərbaycandan yeganə ifaçı mən idim. Konsertdə Sami Yusufu müşayiət
etdim. Hətta həmin konsertdə Sami Yusufla birlikdə "Sarı gəlin” mahnısını da
ifa etdik. Yəni deməyim odur ki, Sami Yusufla dostluğumuz keçən ilə təsadüf
edir. 2019-cu ilin mart ayında bu layihədə yer alan rejissor Ülviyyə Könül mənimlə
əlaqə saxladı, bildirdi ki, yayda böyük masştablı konsert proqramı gözlənilir.
Bu konsertdə Sami Yusufun bəstələri əsas olacaq və o, məktub yazaraq Sahib Paşazadə
ilə birlikdə çalışmaq istədiyini bildirib. Ülviyyə xanım qeyd etdi ki, onsuz da
Sami Yusuf sizin adınızı israrla çəkməsəydi belə, biz yenə də sizə müraciət
edəcəkdik. Çünki sizin istedadınıza və potensialınıza bələdik. Hətta Sami
Yusufun yazdığı həmin məktubu mənə göstərdilər. Bu konsertə belə dəvət
aldım.
- Və ondan
sonra siz layihənin ansambl rəhbəri seçildiniz.
- Belə böyük bir layihədə iştirak
etməyin özü mənim üçün fəxrdir. Konsertin hazırlıqları başlayanda, 40 nəfər orkestr
yığıldı. 14 nəfəri - 8 tar, 4 kamança, 2 kanon ifaçısını toplamağı mənə həvalə etdilər. Mən də çevrəmdə olan
ifaçıları dəvət etdim və biz konsertin məşqlərinə başladıq. Sonra hamımız bir yerə
yığışanda, yekdilliklə ansambla rəhbərlik etmək mənə həvalə olundu. Digər musiqi
alətlərinin ifaçılarını isə təşkilatçılar özləri dəvət etmişdilər. Sami Yusuf Bakıya
gələndə onunla görüşdük, konsertin detallarını danışıb, müzakirə etdik. Daha
sonra ansamblla Sami Yusufun görüşü keçirildi. Mən musiqiçilərlə onun arasında körpü
rolunu oynayırdım. Sami Yusuf ayın 18-də Bakıya gəldi və biz ayın 24-dən məşqlərə başladıq.
24-nə qədər konsertdə səsləndirilən kompozisiyaların notları yazıldı. 24-dən
27-nə qədər mahnıların səsyazması baş tutdu. Bütün musiqi alətləri ayrı-ayrı səsyazma
prosesindən keçdi. O səsyazmalar lazım olan məqamlarda istifadə olunurdu. Bu proses
çox ağrılı və çətin oldu. Bütün qrupların hamısının ayrı-ayrılıqla səsyazma studiyasında
yanlarında olurdum. Çünki üzərimdə necə böyük bir məsuliyyətin olduğunu dərk
edirdim. Böyük bir ansambla rəhbərlik etmək sözün əsl mənasında çətindir. Şükürlər
olsun ki, bu işin öhdəsindən rahatlıqla gəldik.
- Qısa
zamanda belə böyük bir layihəyə hazırlaşdınız. Təsəvvür edək ki, konsertə
sayılı günlər qalıb, ortada nə not var, nə də musiqi. Heçmi həyəcanlanmadınız?
Adi bir müğənni belə bir konsertə illərlə hazırlaşır.
- Sami Yusuf kompozisiyaları ayın 24-də
bəstələdi və sadəcə, 4 günümüz vardı. Əslində notlar bizə daha əvvəl verilməli
idi ki, ansambl məşq etsin. Amma biz bunun öhdəsindən gəldik. Bir az gec olsa da,
nəticəsi gözəl oldu. Əlbəttə ki, həyəcanlanırdım. Notların gec verilməsi məni o
qədər də narahat etmirdi. Mən ekstremal halları xoşlayıram. Olub ki, öz
yaradıcılığımda konsertə, önəmli tədbirə bir gün qalmış ifa edəcəyim əsərə
dəyişiklik etmişəm. Bəzən də olub ki, bilmədiyim əsəri bir günə öyrənib, səhəri
səhnəyə çıxmışam. Özümü bu baxımdan yoxlamağı xoşlayıram. Bu layihədə də bilirdim
ki, bu qədər əziyyətin bəhrəsi olmalıdır. İçimdə bir inam vardı. Birinci növbədə
hər zaman Allah-təalaya inanıram, ikinci növbədə isə təvazökarlıqdan uzaq da olsa,
istedadıma güvənirdim. Mən ansamblıma və özümə arxayın idim deyə heç bir problem
yox idi.
- Konsertdən
sonra sosial şəbəkələrdə "bunu ancaq Sami Yusuf edərdi”, "Sami Yusufdan başqa
Nəsiminin qəzəlini heç kəs belə möhtəşəm şəkildə nümayiş etdirə bilməz” kimi
fikirlərin ardı-arası kəsilmədi. Bir sənət adamı olaraq bu mövzu ilə bağlı
fikirlərinizi eşitmək istərdik.
- Sami Yusuf sözün həqiqi mənasında peşəkar,
işini bilən Azərbaycan kökənli bir sənətkardır. Onun bəstəsində "Sığmazam”
qəzəlinə xüsusi bir rəng qatıldı. Ancaq unutmayaq ki, Nəsiminin qəzəli də çox
möhtəşəmdir. Bu kompozisiyaya möhtəşəmliyi qatan da elə qəzəlin özü idi.
Konsertdə 9 kompozisiyanın içərisində "Nəsimi” daha çox gündəmə düşdü. Çünki bu
il "Nəsimi ili”dir və bu çox böyük bir layihə idi. Ortaya çox maraqlı kompozisiya
çıxardı. Layihə olaraq Nəsiminin qəzəli çox maraqlı şəkildə təqdim olundu. Nəyi
pisdir ki?
- Gözləyirdinizmi
ki, bu layihə gündəmi bu qədər zəbt edər?
- Maraqlı bir layihənin içərisində olduğumuzun
fərqindəydim. Ancaq Nəsimi kompozisiyasının bu qədər kütlə tərəfindən dinləniləcəyini
və seviləcəyini gözləmirdim. Sosial şəbəkələrə daxil olanda görürəm ki, insanlar
videonu paylaşıb və məni işarələyiblər, haqqımda gözəl sözlər deyirlər. Mən əslində
sosial şəbəkələrdən çox az istifadə edirəm. Azərbaycanda belə gözəl sənətkarların
və kompozisiyanın olması insana gözəl hisslər bəxş edir. Konsertdə "Sığmazam”
kompozisiyasından başqa "Qobustan”, "Şəki Xan sarayı”, "Novruz” kimi ümumilikdə
9 kompozisiya səsləndirildi. Burada Azərbaycanın musiqisi, adətləri, mədəniyyəti,
musiqisi əks olunmuşdu. Zalda birinci xanım, Birinci vitse-prezident Mehriban
Əliyeva və nazirliklərimizin nümayəndələri, eləcə də xarici qonaqlar
əyləşmişdi. Onlar da konserti çox bəyəndilər.
- "Sığmazam”
kompozisiyası gündəmi zəbt etdikdə, xanəndələr haqqında xoş sözlər
səsləndirildi və mətbuatda yalnız onların açıqlamaları yer aldı. Ancaq burda
yer alan musiqi alətləri ifaçılarının adı çəkilmədi. Bu sizdə hər hansı
məyusluq yaratdımı?
- Yuxarıda qeyd etdiyim kimi, mən
sosial şəbəkələrdən o qədər də çox istifadə edən biri deyiləm, ona görə bundan
xəbərim yox idi. Saytların birindən mənə zəng etdilər, ancaq o zaman xəbərim oldu
ki, kompozisiya haqda ancaq xanəndələrin fikirlərini öyrəniblər. Halbuki, bu, kollektiv
bir sənətdir. Tarın, balabanın, kamançanın, zərb alətlərinin və digər musiqi alətlərinin
burada çox böyük rolu var. Kompozisiyada əməkdar artisti Təyyar Bayramovla aşıq
Samirə qəzəldən beytlər səsləndirmişdilər. Onun üçün də tamaşaçıların gördüyü
məhz həmin sənətkarlar oldu. Sosial şəbəkə izləyiciləri xəbərsiz idi ki, bu,
konsert proqramıdır. 45 dəqiqəlik konsert proqramında təkcə 9 kompozisiya nümayiş olunub. Daha çox "Sığmazam”
izlənildi. Bu kompozisiyada isə xanəndə böyük rol oynayır. Misal üçün, "Şirvanşah
palace” kompozisiyasında ancaq çalğı alətlərinin ifası yer alıb.
-
Hesab edirsiniz ki, sosial şəbəkələrdə yayılan 3 kompozisiyadan yalnız "Sğımazam”ın
gündəm yaratmasının səbəbi bunlardır?
- Bu kompozisiyada nəinki beyt, həm xor,
həm söz, həm də musiqi var. Bütün bunların hamısı birlikdə həmahənglik təşkil edir.
Ona görə gündəmi zəbt etdi və qısa bir zaman kəsiyində məşhurlaşdı. Nəsiminin dühası,
Nəsiminin ruhu o qəzəldə hiss olunurdu. Hər kəs gözləyirdi ki, Nəsiminin bu qəzəli
onların istədiyi şəkildə təqdim olunsun.
-
Bundan sonra böyük masştablı layihələr gözlənilirmi?
- Sami Yusufun yaxın zamanda albomu
işıq üzü görməlidir. Bu layihəyə məni, Şirzad Fətəliyevi, Mircavad Cəfərovu,
Toğrul Əsədullayevi, Təyyar Bayramovun oğlunu dəvət etdi. Burada tamam başqa
əsərlər səsləndiriləcək. Ancaq bu albomda da Azərbaycanın milli alətlərinin
xüsusi rolu olacaq.
Xəyalə Rəis