"Bacarmazsan" dedilər, dünya çempionu oldu – Portret
Fiziki məhdudiyyətli insanlar haqqında dəfələrlə yazıb, paralimpiya
hərəkatının əhəmiyyətindən dönə-dönə bəhs etmişik. "Mübarizə meydanı”nda özünü
sübut etmiş həmvətənlərimizin "portret"ləri, sevindiricidir ki, daim
xüsusi maraqla qarşılanır. Xatırladaq ki, rubrikamız çərçivəsində indiyədək
cüdo, taekvondo, pauerliftinq, atıcılıq, atletika üzrə AÇ, DÇ, Paralimpiya
Oyunları və digər mötəbər yarışlarda müxtəlif nailiyyətlər qazanan
idmançılardan söhbət açılıb. Bu gün isə uzun aradan sonra yenidən paralimpiya
ailəsinin "sonbeşiyi” olan taekvondoya müraciət etmişik. Qəhrəmanımız
dünya çempionu, Avropa çempionatlarının mükafatçısı Röyalə Fətəliyevadır.
O, 2020-ci ildə Tokioda baş tutacaq XVI Yay Paralimpiya Oyunlarında
ölkəmizi təmsil etməyə ən real namizədlərdən biridir. Hazırda dünya reytinqinin
yeddinci pilləsində qərarlaşan Fətəliyeva, Yaponiya paytaxtına bilet sifariş
etmək üçün "dördlük"də yer tutmalıdır.
"Bacarmazsan"ların
əsəri
Fətəliyeva Röyalə Vitali qızı 6 iyun 1991-ci ildə Füzuli rayonunun
Qacar kəndində dünyaya göz açıb. 1993-cü ildə kəndləri ermənilər tərəfindən
işğal olunduqdan sonra Fətəliyevlər Bakıda - Qaradağ rayonunun Lökbatan
qəsəbəsində məskunlaşıblar. Böyük və əkiz bacısı kimi orta təhsilini 288 saylı
orta məktəbdə alan Röyalə, doqquzuncu sinfə qədər dərslərini yaxşı oxuyub.
Qolundakı məhdudiyyətə rəğmən, uşaqlıqdan fiziki işlərdə də aktivlik göstərib.
Çalışıb ki, "bacarmazsan" deyənlərə özünü hərtərəfli sübut etsin.
Hətta əmək təlimi dərsindən azad edilməsinə qarşı inadkarlıq göstərərək,
tikib-toxumağı da öyrənib.
Orta təhsilini bitirdikdən sonra ali məktəblərə qəbul imtahanında
iştirak edən Röyalə, istəyinə çata bilməyib. Növbəti il isə paytaxtın Ramana
qəsəbəsində yerləşən 1 saylı Sağlamlıq İmkanları Məhdud Gənclərin Peşə
Reabilitasiya Mərkəzinə üz tutub. Təfərrüatını isə qoy elə öz dilindən oxuyaq:
"Uşaqlığım, yeniyetməliyim böyük sarsıntılarla keçib. Aşırı dərəcədə
kompleksli idim. Hətta mağazaya tək getməyə də çəkinirdim. Fikirləşirdim ki,
kimsə qolumu görüb, bir söz deyər, ürəyim qırılar. Məktəbdə də həmişə əkiz
bacım Xəyalənin kölgəsinə sığınırdım. Yaşıdlarımdan çox, böyüklərin münasibəti
məni üzürdü. Məni göstərib, qulağını çəkən adamlara görə çox əzab çəkirdim.
"Ramana əlillər evi" ilə tanışlıq həyatımda əsl dönüş nöqtəsi oldu.
Fərqli əlilliyi olan insanların iradəsini, həyat sevgisini gördükdən sonra
şükür etməyin, mübarizə aparmağın vacibliyini anladım. Hərçənd, sosial müdafiə
şöbəsindən zəng edib ora getməyimi məsləhət görəndə, valideynlərim
narazılıqlarını bildirmişdilər. Düşünürdülər ki, bir əllə mən heç nə bacara
bilmərəm. Ümumiyyətlə, atdığım bir çox addımlarda ata-anam məni qoruduqlarını
düşünüb, fikrimdən daşındırmağa çalışıblar. Öncə sarsılsam da, sonradan özümü
daha güclü hiss etmişəm. Çalışmışam onları təəccübləndirim. Bugünkü güclü
Röyalə məhz "bacarmazsan"ların əsəridir".
Taekvondonu istəmədi,
dedilər ki...
Fətəliyeva sözügedən mərkəzdə kompüter kursuna yazılır. Lakin onun dərsləri
çox çəkmir. Belə ki, Azərbaycanda yeni yaranan para-taekvondo üçün qızların
axtarışına çıxan məşqçi Asim Xudiyev, Röyaləni sıralarına qoşulmağa çağırır.
Lakin o, bu təklifdən imtina edir. Deyir ki, idman mənlik deyil, məqsədim
sadəcə, təhsil almaqdır. Bu vaxt mərkəzin direktoru Rəhilə Həsrətova ona izah
edir ki, əgər nailiyyətlərin olsa, tezliklə ali məktəbə də qəbul olacaqsan. Bu
və gələcəyi ilə bağlı digər xoş vədlərə inanan Fətəliyeva, təklifi qəbul edir.
Əkiz bacısı ilə söhbəti
Həmin vaxt yaşı 20, çəkisi isə 59 kiloqram idi. Bu yaşadək idman
haqqında heç bir təsəvvürü olmayan Röyalə, tezliklə çəkisini 49-a salmalı idi.
Gündə üç dəfə məşq, ağır fiziki yükləmələr tez-tez fikrini qarışdırır. Vəziyyət
o yerə çatır ki, idmandan uzaqlaşmaq istəyir. Niyyətini əkiz bacısına
danışdıqda, aldığı bu cavab onu fikrindən birdəfəlik daşındırır: "Əmimgil
deyirdi ki, Röyalədir də, çox keçməz, buraxar bu işin başını. Belə etsən,
onları haqlı çıxaracaqsan".
Fantastik geridönüş
İlk imtahanını Moskvada təşkil olunan Avropa çempionatında verən
Röyalə, fəxri kürsünün üçüncü pilləsinə yüksəlir. Beləcə, inadına əminlik hissi
də əlavə olunur. Mükafatlar isə boy-boya düzülür. 2012-ci ildə Arubada dünya
ikincisi olan Röyalə, növbəti il İsveçrədə baş tutan mundialın qalibi adını
qazanır. 2015-ci ildə Moldovanın paytaxtı Kişinyovda təşkil olunan əsas qitə
yarışını gümüş, Samsunda keçirilən dünya çempionatını isə bürünc medalla başa
vurur. Sonrakı ildə Polşada yenidən Avropa ikincisi olan Röyalə, 2017-ci ildə
Portuqaliyada baş tutan Dünya Oyunlarının "bürünc"ünü kolleksiyasına
əlavə edir. 2018-ci il isə uğursuz alınır. Karyerasının ən uğurlusu hesab
etdiyi cari il haqqında isə yaxşısı budur, özü danışsın: "Məşqlərdə hər
şey qaydasında idi. Bütün tapşırıqları beşqat artıq icra edirdim. Di gəl ki,
dayanqa çıxanda heç nə edə bilmirdim. Bilmirəm mənə nə olmuşdu. Məşqçilər də
təəccüb içində idi. Hətta vəziyyət o yerə çatmışdı ki, məni dünya çempionatına
aparmağa tərəddüd edirdilər. Antalyaya yola düşəndə baş məşqçimiz dedi ki, mən
Röyalədən başqa hamıdan arxayınam. Bu söz mənim üçün "soyuq duş"
effekti oldu. Dedim ki, nəyin bahasına olur-olsun, medal qazanıb, Fərid
müəllimi təəccübləndirəcəyəm. Çox şükür, bunu bacardım. Ələlxüsus da, 1/4
finalda dünya reytinqində üçüncü yerdə gedən meksikalı rəqibimi üstələməyim əsl
sensasiya oldu. Cəmi 15 gün sonra Misirdə təşkil olunan açıq Afrika
çempionatında çıxış edib, yenidən hamını təəccübləndirdim. Yarımfinal görüşümdə
göstərdiyim performans möcüzəvi idi. Reytinqdə məndən yuxarıda olan rusiyalı
rəqibimə görüşün gedişində 14 xal fərqlə uduzsam da, sonda 33-32 hesabı ilə
qalib gəldim. Bundan sonra Fərid müəllim mənə dedi ki, sən bu ilin
möcüzəsisən".
Nəzərə çatdıraq ki, Röyalə dünya çempionatını bürünc, açıq Afrika
çempionatını isə gümüş medalla başa vurub. Nəticədə, dörd pillə irəliləyərək,
89.40 xalla yeddinci yerdə qərarlaşıb. Onu dördüncü pillədə qərarlaşan rusiyalı
Anna Poddubskayadan 32 xal ayırır.
"Tam fərqli Röyaləni
izləyirik"
"Dördlük"də qərarlaşmaq müyəssər olmasa, Tokioya lisenziya
qazanmaq üçün o, qitə yarışında ən güclü olmağa çalışacaq. Həm özü, həm də
yığmamızın baş məşqçisi Fərid Tağızadə qarşıdan gələn paralimpiada barədə
yetərincə inamlı danışır. Bu arada Fərid müəllimin Röyalə haqqında fikirlərini
təqdim edirik: "Bir ara xal götürməkdə böyük çətinliklə üzləşirdi.
Zərbələrinin demək olar hamısı boşa gedirdi. Bu il isə tam fərqli Röyaləni
izləyirik. Deyərdim ki, hazırda ən yaxşı formadadır. Mən heç şübhə etmirəm ki,
o, Tokioya lisenziya qazanacaq. Ordan medalla dönəcəyinə də inamım
çoxdur".
Örnək
Taekvondo tarixdə ilk dəfə Tokio Yay Paralimpiya Oyunlarının
proqramında yer alacaq. Röyalə deyir ki, işdir, bu dəfə arzusuna çatmasa, çox
da təəssüflənməyəcək. Gələcəyə olduqca nikbin baxan 27 yaşlı Fətəliyeva, hələ
bir neçə il də karyerasını davam etdirmək niyyətindədir. Azərbaycanın iki xanım
para-taekvondoçusundan biri olan qəhrəmanımız, bu yolda daha təcrübəli və
titullu komanda yoldaşı Aynur Məmmədovadan örnək götürür: "O, 40 yaşında
formada qala bilirsə, çempion olursa, mən niyə bacarmayım?! Təbii ki, yaş
keçdikcə, hər şey çətinləşir. Amma Aynur göstərir ki, heç nə mümkünsüz
deyil".
Röyalənin kumiri isə dünya və Avropa çempionatlarının mükafatçısı,
ölkəmizi London və Rio olimpiadalarında təmsil etmiş Fəridə Əzizovadır.
Portret
"Bugünkü Röyalə ilə 8 il əvvəlki arasında yerlə göy qədər fərq
var. Qazandığım özünəinama görə birbaşa idmana borcluyam. Bu gün öz ayaqlarım
üstündə durmaqla yanaşı, ailəmə də köməklik edirəm. Daha heç nə məni üzə
bilməz. Yaxşı ki, belə doğulmuşam. Yoxsa kim bilir indi harda, necə
olardım".
İbrətli, o cümlədən heyrətamiz fikirlərdir. Bu, insan iradəsinin
hüdudsuzluğunun, hamının istəsə, hər şeyə nail ola biləcəyinin növbəti
təcəssümüdür. O, bir an da olsun, ümidini itirmir. Durmadan çalışır, zəhmətinin
də bəhrəsini görür. Əsas hədəfi şübhəsiz ki, olimpiya zirvəsidir. Öhdəsindən
gəlib-gəlməyəcəyini isə zaman göstərəcək. Bununla belə, biz elə indi də
əminliklə deyə bilərik ki, onun həyat hekayəsi hər bir insana nümunədir.
Sahib