Azərbaycansayağı sertifikat

07.08.21 10:30 846

İnfeksionist deyir ki, "Əks göstəriş sertifikatı "COVID pasportu” kimi başa düşülməməlidir”

Avqustun 9-dan etibarən ölkədə istifadəsinə icazə verilən vaksinlərə qarşı əks göstərişləri olan şəxslərə "Əks göstəriş sertifikatı”nın verilməsinə başlanılır.

Bəs əks göstərişlərə nələr daxildir? Ümumiyyətlə, praktikada belə təcrübə varmı? Əks göstəriş sertifikatı virusdan qoruyurmu?

Sertifikat necə verilir?

Səhiyyə Nazirliyi, İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyi və Tibbi Ərazi Bölmələrini İdarəetmə Birliyindən verilən birgə məlumata görə, "Əks göstəriş sertifikatı” almaq üçün ərazi üzrə poliklinikalara müraciət edilməlidir. Poliklinika həmin şəxslərin məlumatlarını Səhiyyə Nazirliyi tərəfindən yaradılmış xüsusi komissiyaya təqdim edəcək. Komissiyanın rəyi əsasında vətəndaşa "Əks göstəriş sertifikatı” veriləcək.

Əks göstərişlərə nələr daxildir?

Dünya praktikasında əks göstərişlər üçün vətəndaşın peyvəndin hər hansı bir komponentinə qarşı yüksək həssaslığı öyrənilir. Kəskin yoluxucu xəstəliklərə yoluxanlara peyvənd sağalandan 2-4 həftə sonra vurulur. Bundan əlavə, əgər birinci doza vurulduqda xəstədə kəskin reaksiyalar olarsa, ikinci dozanın vurulması əks göstəriş sayılır. Əks göstərişlərə anafilaktik şok, ağır ümumiləşdirilmiş allergik reaksiyalar, konvulsiv sindrom, bədən temperaturunun 40 dərəcə olması daxildir.

Tibb elmləri namizədi, klinik farmakoloq Andrey Kondraxin deyir ki, koronavirus peyvəndinin vurulmamasına dair tibbi arayış daimi və ya müvəqqəti verilə bilər: "Bu, insanın müvafiq sağlamlıq göstəricilərindən asılıdır. Hər hansı digər tibbi məhsul kimi, koronavirusa qarşı peyvəndlərin də əks göstərişlərinin olması normaldır. Bu, yoxlanılıb ekspert rəyi olduqdan sonra verilə bilər”.

Rusiyada tibbi imtina arayışı necə alınır?

Qonşu Rusiyada yaşayış yerinə yaxın bir poliklinikada və ya xəstənin müşahidə edildiyi xəstəxanada əks göstərişlərin olduğunu təyin edən bir terapevtdən və ya başqa bir həkimdən peyvənddən tibbi olaraq imtina haqqında arayış ala bilərsiniz. 30 gün müddətinə müvəqqəti sertifikat verilir, bundan sonra yenidən mütəxəssislə əlaqə saxlamalısınız.

"Bu, icazə sənədi deyil”

İnfeksionist Mərdan Əliyev deyir ki, əks göstəriş sertifikatı "COVID pasportu” kimi başa düşülməməlidir. Həkimin sözlərinə görə, bu sertifikat tibbi baxımdan önəm daşımır: "Əks göstəriş sertifikatı hər hansı bir yerə gedib-gəlmək üçün icazə sənədi deyil. Yəni bu, "COVID pasportu” kimi olmayacaq. Bəzi insanlar var ki, məsələn, işə gedərkən onun peyvənd olunması məcburidir, lakin əks göstərişi olduğunu hesab edir, o zaman tələb olunan qaydalara riayət edir, əgər uyğun görülərsə, əks göstəriş sertifikatı verilir”.

Vaksin "düşmənliyi”

Həkimin sözlərinə görə, bəzi insanların vaksin "düşmənliyi”, vaksinasiyaya inanmamaları həkimlərlə qarşıdurmaya səbəb olur: "Vətəndaşlar iddia edirlər ki, bəzi yerlərdə təzyiqlər olur. Son vaxtlar xəstələr deyir ki, rayonlarda kredit, maaş kartlarının vaxtının uzadılması üçün banka gedə bilmirlər, çünki vaksin tələb olunur. Vətəndaş həkimə müraciət edir, kağız tələb edir. Peyvənd vurdurmamaq üçün sənəd tələb edirlər. Bunlar da bəzi qarşıdurmalara gətirib çıxarır, xəstələrlə həkimlər arasında problem yaşanır. Əks göstəriş sertifikatı bunun qarşısını almaq üçündür. Məncə, bu sertifikatla toylara, böyük marketlərə girmək mümkün olmayacaq. Bu sertifikat tibbi baxımdan önəm daşımır. Çünki vaksinasiya olunmayan hər kəs potensial virus daşıyıcısıdır. Və marketlərdə, toylarda xəstəlik yaya, yoluxdura, yaxud yoluxub xəstəliyi ağır keçirə bilərlər”.

Vaksinə qarşı fərqli münasibət...

Həkim deyir ki, dünya praktikasında əks göstəriş sertifikatı yoxdur. Bu, bir Azərbaycan praktikasıdır: "Vaksinasiya ilə bağlı sertifikatın verilməsi məsələsi millətin xarakterinə uyğun hesablanır. Rusiyada belə sertifikat müddətli verilir. Elə ölkələr var ki, buna ehtiyac yoxdur. Çünki insanlar özləri vaksini vurdurmaqda maraqlıdırlar. Əgər kimsə vurdurmayıbsa, deməli, həqiqətən vaksin vurdurmamaq üçün ciddi göstərişi var. Bizdə vaksinə qarşı münasibət fərqlidir. İnsanlar şayiələrə inanır, vaksinə inanmırlar. Adi allergik hallarda belə vaksin vurdurmaqdan çəkinirlər. Amma vaksinasiya çox vacib və lazımlıdır. Pasiyentlər bizə müraciət edir, yanaki xəstəliklərinin olduğunu deyir və arayış istəyirlər. Biz o arayışı verə bilmərik və bu sənəd keçərli deyil. Ona görə də əks göstəriş sertifikatı var”.

Virusla mübarizədə ən effektiv yol

Vaksinin əks göstərişlərinə gəldikdə isə, həkim vurğulayır ki, yalnız10 faiz insanda əks göstəriş ola bilər: "Süd verən analara, hamilə qadınlara məsləhət görülmür. Əslində süd verən ana da vurdurmalıdır. Amma kifayət qədər araşdırma aparılmadığı üçün tövsiyə olunmur. Çox ciddi allergik reaksiyası olanlara vaksinasiya tövsiyə olunmur. Hansı ki, bundan öncə hər hansı iynədən ciddi anoflaktik şok keçirib. Yaxud əvvəllər vaksin vurdurub allergik reaksiya veribsə, bu zaman vurdurmaq olmaz. Ola bilər ki, vaksinin hansısa komponentinə qarşı ciddi reaksiya var. Amma kimsə deyir ki, məndə dəridə səpkilər olur, toza qarşı, hansısa qidaya qarşı allergiyam var. Bu, vaksin vurdurmaq üçün əks göstəriş hesab olunmur. Allergik xəstəliyi olanların 90 faizi vaksin vurdura bilər. 10 faizdə ola bilər ki, reaksiya çox ciddidir və onlara vaksin vurdurmaq tövsiyə edilmir. Hər bir halda əks göstəriş sertifikatı olanlar COVID-dən sığortalanmır. Yoluxa da, yoluxdura da bilərlər. Virusla mübarizənin ən yaxşı yolu vaksinasiyadır. Dünyada və ölkəmizdə aparılan tədqiqatlardan əldə olunmuş nəticələrin təhlili bir daha göstərir ki, virusun yeni və sürətlə yayılan təhlükəli növlərindən qorunmağın ən effektiv yolu vaksinasiyadır. Vaksinasiya ilə yanaşı, fiziki məsafənin saxlanılması, maskalardan istifadə və əl təmizliyi kimi qaydalara da riayət olunmalıdır”.

"Peyvənd üçün əks göstəriş yoxdur”

Məlumat üçün bildirək ki, Tibbi Ərazi Bölmələrinin İdarəetmə Birliyinin (TƏBİB) İnfeksion xəstəliklər üzrə işçi qrupunun həkim-infeksionisti Nəzrin Mustafayeva da bildirib ki, ümumilikdə peyvənd vurdurmaq üçün əks göstəriş yoxdur: "Xəstəliyi keçirib, qanında İgG formalaşanlar da peyvənd vurdura bilərlər.Yetər ki, xəstəliyin aktiv dövründə olmasınlar. Xəstəlikdən yeni sağalmış şəxslərə də peyvənd vurula bilər. Elmi olaraq bunun üçün heç bir əks göstəriş yoxdur”.

Aygün ƏZİZ

Fotoqraf Firudin Səlimov / Global Media Group