Azərbaycanın toy adətlərini bəyənən əfqan - Əcnəbi
Naqibullah
Azizi: "Hələ indiyə kimi görməmişəm ki, kimsə "bu, yad ölkədən gəlib, qəribdir”
desin”
"Azərbaycanın toy adətləri Əfqanıstandakından
fərqlidir. Sizdə qonaqlar toy edən ailəyə maddi olaraq dəstək göstərirlər.
Əfqanıstanda isə belə deyil. Bizdə bir insan toy etmək istəyirsə, çoxlu pul
yığmalıdır. Sizdən fərqli olaraq bizim toylarda bəzən minə yaxın insan iştirak
edir”.
Bu sözləri bizimlə söhbətində İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının
(Organisation of Islamic Cooperation)
təqaüdünü qazanaraq Azərbaycana gələn əfqanıstanlı tələbə Naqibullah
Azizi söylədi.
Hazırda Azərbaycan Memarlıq və İnşaat
Universitetində inşaat mühəndisliyi və idarəetmə üzə magistr təhsili alan
Naqibullah Azizi bakalavr təhsilini Kabul Politexnik Universitetində aldığını
söylədi: "Bakalavr təhsilini öz ölkəmdə, Kabulda almışam. İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı hər il təqaüd
proqramı ayırır. 2019-cu ildə Əfqanıstandan bu təqaüd proqramını qazandım.
Təsadüfən internetdə araşdırma edərkən, gördüm ki, Azərbaycan təqaüd proqramı
elan edib. Qərara gəldim ki, bu təqaüdə müraciət edim. Müraciətimdən sonra
seçilməyimə dair email aldım. Beləcə, Azərbaycanı daha ətraflı araşdırmağa
başladım. "Youtube”da Azərbaycan haqqında videolara baxırdım. Mənim babam da
Azərbaycan haqqında məlumatlı insandır. Çünki sovet dövründə Əfqanıstanda
Azərbaycan, Rusiya, Özbəkistandan gələn müəllimlər dərs deyirdilər. Azərbaycan
haqqında araşdırma edərkən gördüm ki, Bakını öz gözəlliyinə görə "Asiyanın
gəlini” adlandırırlar. Burada olduğum müddətdə gördüm ki, Azərbaycan İrandan,
Türkiyədən, Rusiyadan çox fərqli bir ölkədir. Ölkənizin özünəməxsus
xüsusiyyətləri çoxdur”.
Yeməklərin
dadı bir-birinə bənzəyir
Deyir ki, hələ Bakıya gəlməzdən əvvəl ölkəmizin mətbəxini
də araşdırıb: "Ölkəniz haqqında araşdırma edərkən mətbəxinizi də öyrənməyə
çalışdım. Mən Türkiyə mətbəxi haqqında az-çox məlumatlıyam. Əfqanıstanda mənim
türk dostlarım çoxdur. Özbəkistanda da olduğuma görə, onların da yeməklərinə
bələdəm. Yeməklərinizlə tanış olarkən gördüm ki, mətbəxlərimiz bir-birinə çox
bənzəyir. Əksər yeməklərin hazırlanma qaydası eynidir. Amma mətbəxinizin
özünəməxsus gözəlliyi var. Mənim ən çox sevdiyim və ilk dəfə görəndə
təəccübləndiyim, Azərbaycan mətbəxinin "Şah plov”u oldu. Onun hazırlanma
qaydası mənə çox qəribə gəlmişdi. Plov Əfqanıstanda da bişirilir və bizim də
mətbəximizin məşhur yeməyidir. Məsələn, bizdə evə qonaq gələndə hörmət əlaməti
olaraq plov bişiririk. Amma "Şah plov” çox fərqlidir. Ortaq coğrafi məkanda
yaşadığımıza görə, əksər yeməklərin dadı bir-birinə bənzəyir. Mən burada
yataqxanada qalıram deyə, yeməkləri özüm hazırlayıram. Əsasən Əfqanıstan
yeməklərini bişirməyi bacarıram. Hələlik Azərbaycan yeməklərini bişirə
bilmirəm. Amma bir çox yeməklərinizin dadına baxmışam. Adlarını yadımda saxlaya
bilməsəm də, çox sevdiyim yeməkləriniz var”.
Azərbaycanda
hər kəs mənim ailəm oldu
Naqibullah deyir ki, ilk vaxtlar ailəsi üçün
darıxırmış. Amma qısa müddətdə Azərbaycana uyğunlaşa bilib: "Biz ailədə 6
uşağıq, 4 qardaş, iki bacım var. Onlar Əfqanıstanda yaşayır. İlk dəfə bura
gələndə ailəm üçün bir az darıxırdım. Amma bir müddət sonra Azərbaycanda hər
kəs mənim ailəm oldu. Azərbaycanda çoxlu dostlar qazandım. Hiss edirəm ki,
burada mənim öz ailəm var. Hər dəfə bacı-qardaşlarımla danışanda deyirəm ki,
narahat olmayın, artıq buraya öyrəşmişəm. Yəqin ki, Avropada, yaxud Rusiyada
olsaydım, belə rahat uyğunlaşmazdım. Çünki mədəniyyətlərimiz və
adət-ənənələrimiz bir-birinə çox bənzəyir. Dil, din, mədəniyyət ortaqlığı çox
vacibdir. Buna görə də Azərbaycana ilk dəfə gələndə özümü yad yerdə hiss
etmədim. Burada əcnəbilərə çox yaxşı münasibət var. Türk dilini bildiyimə görə,
insanlarla dil tapa bilirdim. Burada özümə dostlar qazanmağa çalışıram.
Qrupumuzda 3 azərbaycanlı var. Onlarla çox yaxşı münasibətimiz var. Müxtəlif
tədbirlərdə, konfranslarda tanımadığım insanlarla da dostluq etməyə çalışıram.
Bəzən birlikdə oturub çay, kofe içirik”.
Hələlik azərbaycanca danışa bilməsə də, dilimizi
öyrənmək niyyətində olduğunu söyləyir: "Əksər sözləri bilirəm. Kimsə yanımda
azərbaycanca danışanda, tam başa düşsəm də, bu dildə cavablaya bilmirəm. Çünki
Azərbaycan dilində çox danışmaq imkanım olmur. Amma türk dilini bildiyimə görə,
Azərbaycan dili mənə asan gəlir. İngilis, türk, fars, puştun, özbək dillərini
bilirəm. Qısa müddətdə Azərbaycan dilini də öyrənmək üçün kursa getmək fikrim
var. Çünki dilinizi akademik səviyyədə öyrənmək istəyirəm. Burada olduğum
müddətdə rus dilini də öyrənməyə çalışacağam”.
İnsanların
xarakteri çox yaxşıdır
Bir çox adətlərimizlə tanış olan həmsöhbətim qeyd
etdi ki, Azərbaycanda əcnəbilərə böyük hörmət göstərilir: "Hər kəs bir-birinə
qarşı hörmətli və diqqətcildir. Başqa ölkələrdə əcnəbilərə qarşı münasibət
yaxşı deyil. Burada isə bizə böyük hörmət göstərirlər. İnsanların xarakteri çox
yaxşıdır. Bu da ən önəmli məsələlərdən biridir. Hələ indiyə kimi görməmişəm ki,
kimsə "bu, yad ölkədən gəlib, qəribdir” desin. Yaxud imkanı aşağı olan
insanlara qarşı ayrı-seçkilik edilmir. Yəni hər kəsə eyni gözlə baxılır və
hörmət edilir. İnsanlarınızın qonaqpərvərliyi də çox xoşuma gəldi. Elə gözəl
adət-ənənələriniz var ki, hər bir əcnəbi burada özünü ölkəsindəki kimi hiss
edir”.
Birinci semestr imtahanlarını artıq uğurla başa
vurub. Bütün qiymətləri isə əladır: "Bütün fənlərdən əla qiymət aldım. Semestr
ərzində dərslərimi yaxşı oxuduğuma görə, imtahanları vermək çətin olmadı.
Bilirdim ki, son günə saxlasam, imtahandan kəsilə bilərəm. Bu il 5 fəndən
imtahan vermişəm”.
Bizdə
hər bir şəhərdə toy klubları var
Müsahibimlə milli adətlərimiz və bayramlarımız
haqqında da danışdıq: "Qarşıdan Novruz bayramı gəlir. Bu bayram bizim ölkəmizdə
də xüsusi qeyd olunur. Bundan başqa, Ramazan, Qurban bayramı da bizdə qeyd
olunur. Bizdən fərqli olaraq, Azərbaycanda Yeni il bayramı çox möhtəşəm qeyd
olunur. Əfqanıstanda isə ancaq dini və milli bayramlar qeyd olunur. Azərbaycan
miladi, biz isə hicri təqvimini qeyd edirik. Toy adətləri də burada bizdəkindən
fərqlidir. Azərbaycan toylarında olmamışam. Amma bir şeyi bilirəm ki, sizdə
qonaqlar toy edən ailəyə maddi olaraq dəstək olur. Əfqanıstanda isə belə deyil.
Bizdə bir insan toy etmək istəyirsə, çoxlu pul qazanmalıdır. Əgər kimsə toy edirsə, qonaqlar, sadəcə
yeyib-içib, əylənir. Amma toy sahibinə heç bir maddi yardım etmirlər. Sizin bu
adətinizi eşidəndə çox xoşuma gəldi. Çünki toy ərəfəsində çox xərc çıxır. Bizim
toylarda bəzən minə yaxın insan iştirak edir. Hər kəs ən azından 20 manat versə
belə, toy edən ailələrə böyük xeyri olar. Sizdə isə hər insan toya gələndə 100
manat pul verir. Bu, çox yaxşı adətdir. Toy edən də bilir ki, yaxınları,
dostları ona dəstək olacaq. Ona görə də, maddi çətinlik çəkmir. Əfqanıstanda
bütün çətinlik toy edənin üzərinə düşür. Bizdə hər bir şəhərdə toy klubları
var. Bu klublarda 2000-nə yaxın insan yeyib-içə bilir”.
Sonda gələcək planları haqda da soruşduq. Deyir ki,
təhsilini başa vurduqdan sonra Əfqanıstana qayıdacaq: "Azərbaycana sırf təhsil
almaq məqsədilə gəlmişəm. Burada olduğum müddətdə öz bilik və təcrübələrimi
artırmaq istəyirəm. Universiteti bitirəndən sonra yəqin təcrübə keçəcəyəm.
Sonra isə ölkəmə qayıtmaq fikrim var. Azərbaycanda öyrəndiklərimi öz ölkəmdə
tətbiq etmək istəyirəm. Hər bir vətəndaşın borcudur ki, ölkəsinə xidmət
etsin”.
Şəbnəm
Mehdizadə