Avropanın enerji təhlükəsizliyi üçün prioritet layihə
"Cənub Qaz Dəhlizi” layihəsi
təxminən 40 milyard ABŞ dolları həcmində sərmayə qoyuluşunu əhatə edir.
Uzunluğu 3 min 500 kilometr və 4 seqmentdən ibarət olan bu layihə Xəzər
dənizinin Azərbaycan sektorundakı "Şahdəniz-2” yatağından hasil olunacaq qazı boru
kəmərləri ilə əvvəlcə Türkiyəyə, oradan da Avropaya çatdıracaq. Azərbaycan
təbii qazının, Türkiyənin ardınca, 2020-ci ilədək Avropaya nəql edilməsi
planlaşdırılıb. Bu nəhəng layihə ilə Azərbaycan dünyanın sayılan qaz
ixracatçılarından biri olacaq. Boru kəmərləri sisteminin nəqletmə gücü sonralar
ildə 31 milyard kubmetrə qədər artırılacaq. Cənub Qaz Dəhlizi Avropa İttifaqı
üçün prioritet enerji layihələrindəndir. Layihə Türkiyə ilə Avropanın enerji
təhlükəsizliyi baxımından böyük əhəmiyyət daşıyır. Cənub Qaz Dəhlizinin
seqmentləri təşkil edən "Şahdəniz-2”,
Cənubi Qafqaz Boru Kəmərinin Genişləndirilməsi (CQBKG), Trans-Anadolu (TANAP)
və Trans-Adriatik (TAP) layihələrinin icra vəziyyəti və əldə olunan
nailiyyətlər 2015-ci ildən etibarən ölkəmizdə təşkil olunan Məşvərət Şurasında
müzakirə olunur. Bu toplantı Qərbin, "Cənub Qaz Dəhlizi” layihəsinə marağını və
ona böyük əhəmiyyət verdiyini bir daha təsdiqləyir.
Fevralın 20-də Bakıda,
Heydər Əliyev Mərkəzində Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurası çərçivəsində
nazirlərin sayca beşinci toplantısı keçirilib. Tədbirdə Cənub Qaz Dəhlizinin
iştirakçısı olan ölkələrin energetika nazirləri və müxtəlif qurumların
təmsilçiləri, o cümlədən Avropa Komissiyasının büdcə və insan resursları üzrə
komissarı, Məşvərət Şurasının fəaliyyətdə olan həmsədri Günter Ottinger iştirak
ediblər. Toplantıda iştirak edən Prezident İlham Əliyev bildirib ki, Cənub Qaz
Dəhlizi ümumi marağımızı əks etdirən və qarşılıqlı surətdə əhəmiyyətli
layihədir. Onun sözlərinə görə, bu, Azərbaycanın 1994-cü ildə təməli qoyulmuş
enerji strategiyasının tərkib hissəsidir: "Cənub Qaz Dəhlizi enerji
təhlükəsizliyi layihəsidir. Biz yaxşı anlayırıq ki, enerji təhlükəsizliyi
olmadan milli təhlükəsizliyin təmin edilməsi çətinləşir. Enerji təhlükəsizliyi
hər bir dövlətin milli təhlükəsizliyinin ayrılmaz bir hissəsidir. O dövlətlər
ki, xarici enerji mənbələrindən asılıdır, onlar əmin olmalıdırlar ki, bu
marşrut dayanıqlı və uzunmüddətli olacaq. Onlar özlərinin gələcəyini və sənaye
inkişafını planlaşdırmalıdır. Eyni zamanda, təbii sərvətlərlə zəngin olan
istehsalçı dövlətlər etibarlı bazarlar olmadan öz məqsədlərinə çata bilməzlər.
Beləliklə, bu, enerji təhlükəsizliyi, enerji şaxələndirilməsi və geniş
beynəlxalq əməkdaşlıq layihəsidir”.
Prezident deyib ki, uğurlu
enerji inkişafı Azərbaycanı dünyaya etibarlı ölkə və tərəfdaş, xarici
investisiyaları 100 faiz qoruyan dövlət kimi təqdim etməyə imkan verib: "Azərbaycana
yatırılmış investisiyaların ümumi həcmi 250 milyard dollara yaxındır. Bunun
yarısı xarici investisiyalardır. Bu, bizə iqtisadiyyatımızı şaxələndirməyə,
islahatları uğurla həyata keçirməyə, yaxşı biznes mühiti yaratmağa imkan verib.
Dünya Bankının sonuncu "Doing Business” hesabatına əsasən Azərbaycan 25-ci
yerdədir. Beləliklə, biz möhtəşəm uğur qazanmışıq və biznes mühiti
nöqteyi-nəzərindən 10 ən islahatçı ölkədən biriyik. Enerji resursları və
gəlirlərindən düzgün istifadə sayəsində biz infrastruktura, sosial
infrastruktura böyük həcmdə investisiya yatırmağa, əhalinin yaşayış səviyyəsini
qaldırmağa nail olmuşuq. Ona görə də, bu layihə bizim üçün, əminəm ki, hamımız
üçün olduqca mühüm əhəmiyyət kəsb edir”.
Mövzu ilə bağlı millət
vəkili Rauf Əliyev qeyd edib ki, Cənub Qaz Dəhlizi layihəsi yeni qaz
mənbələrini təmin etməklə Avropanın enerji təhlükəsizliyinə töhfə verir,
çoxşaxəli enerji marşrutları sisteminin yaradılmasına şərait yaradır: "Bu
layihə üzrə Məşvərət Şurasının Bakıda keçirilən 5-ci toplantısında Avropa
Komissiyasının büdcə və insan resursları üzrə komissarı Günter Ottinger
bildirib ki, layihənin başa çatdırılması 2020-ci ilin yayına nəzərdə tutulub. O
qeyd edib ki, Avropada Azərbaycan qazına maraq daha da artır. Serbiya,
Macarıstan və San-Marino Məşvərət Şurasına daxil olublar. Bununla Məşvərət
Şurasına üzv ölkələrin sayı 17-yə çatıb. Azərbaycan dəfələrlə bəyan edib ki,
Cənub Qaz Dəhlizi layihəsi marağı olan bütün ölkələr üçün açıqdır. Prezident
İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə bu siyasətin əsas uğuru Azərbaycanın da daxil
olduğu Avropanın enerji təhlükəsizliyini təmin edən məkanın formalaşdırmasıdır.
Bu layihə Avropa İttifaqının enerji təhlükəsizliyinin, iqtisadi stabilliyinin
və eləcə də milli təhlükəsizliyinin qorunub saxlanılmasını təmin edən
amillərdən birinə çevrilib. Bu, Azərbaycanın Avropa İttifaqı ilə ikitərəfli münasibətlərinin
strateji xarakter daşıdığını göstərir və ölkəmizin dünyada durmadan artan
nüfuzunu nümayiş etdirir”.
YAP Siyasi Şurasının üzvü,
"İki sahil” qəzetinin baş redaktoru Vüqar Rəhimzadə də bildirib ki, Cənub Qaz
Dəhlizi ölkəmizin əməkdaşlıq imkanlarını daha da artıracaq, Avropanın təbii
qazla təminatında əvəzedilməz layihə olacaq: "Ölkə başçısının vurğuladığı kimi,
Cənub Qaz Dəhlizi enerji şaxələndirilməsi layihəsidir və enerji resurslarının
şaxələndirilməsi bütün iştirakçı ölkələr üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Azərbaycan Prezidentinin Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurası çərçivəsində
nazirlərin beşinci toplantısında səsləndirdiyi fikirlər ölkəmizə olan inamı
daha da artırır. Prezidentin qeyd etdiyi kimi, Cənub Qaz Dəhlizi enerji
təhlükəsizliyi layihəsidir. Təbii ki, enerji təhlükəsizliyi olmadan hansısa
milli təhlükəsizlikdən danışmaq çətindir. Ölkə başçısı toplantıda səsləndirdiyi
fikirlərlə tərəfdaş ölkələri əmin edib ki, Cənub Qaz Dəhlizi etibarlı
layihədir. Hesab edirəm ki, ölkəmizin dünya miqyasında nüfuzunu, çəkisini
artıran amillərdən biri də məhz budur. Azərbaycan hər zaman verilən vədləri
yerinə yetirir, möcüzə kimi görünən layihələri reallaşdırır”.
Rufik İSMAYILOV