Bakı 20°C
Avakovu bitirən görüş
Ukraynanın erməni əsilli sabiq
naziri Zelenskiyə rəqib olmaq niyyətindədir?
Ukrayna daxili işlər naziri Boris Avakovun istefa qərarı ölkənin
siyasi gündəmində az qala bomba effekti doğurdu. Yeddi il idi ki, ölkənin güc
strukturlarından birinə rəhbərlik edən Avakov "fövqəlnazir” statuslu şəxs kimi
ad çıxarıb. Şəxsi ordusu və böyük təhlükəsizlik xidmətinə malik biridir. Bundan
çıxış edərək, bu istefanın nə qədər əhəmiyyətli nəticəsi ola biləcəyi maraq
doğurur. İndi hər kəs çoxsaylı suallara cavab axtarır - 2014-cü ildən nazir
postunda çalışan Avakovun qəfil istefa qərarına səbəb nə oldu, bu istefanın
arxasında hansı məqamlar gizlənir? Ukrayna siyasi dairələrində hesab edirlər
ki, Avakov ölkə siyasətində ən ağır çəkili siyasilərdən biridir - həm əvvəlki
prezident, həm də indikinin dövründə.
Ukrayna və Qərb mediasına, ekspertlərin bu yöndə fikirlərinə nəzər
saldıqda məsələyə müəyyən aydınlıq gətirmək olur. Bəlli olduğu kimi, Avakov
beşinci prezident Petro Poroşenkonun komandasında nazir postunu tutub. Və bu
postunu Zelenski gələndə də saxlamağa müvəffəq oldu. Bu da, sözsüz ki, onun
necə bir qüvvə olduğuna işarədir. Avakovun Poroşenko ilə ciddi münaqişəsi
olmasına baxmayaraq, postunu saxlamışdı. Prezident hakimiyyəti öz əlində
cəmləşdirməyə çalışır, Avakov da sonralar etiraf etdiyi kimi, buna qarşı
çıxırdı. Poroşenkonun prezidentliyi dövründə Avakovu az qala
"vitse-prezident" kimi xarakterizə edirdilər. Dəfələrlə şəxsi ordusu
kimi qələmə verilən "Azov" qruplaşmasını saxlamaqda ittiham edirdilər.
Total ukraynalaşdırma haqqında yeni qanunlar qüvvəyə minəndən sonra Avakov rus
dili ilə bağlı qalmaqallı bəyanatlar səsləndirdi. Bildirirdi ki, bu dili
Rusiyaya vermək lazım deyil. Özünü isə rusdilli ukraynalı millətçi
adlandırırdı. Avakovun özünü daha çox mafiya başçısı kimi aparması, nazirlik
fəaliyyəti boyunca kriminal qruplarla əlaqələri və qanunazidd əməlləri ilə
bağlı mediada səsləndirilən ittihamlar səngimək bilməyib. Avakovun adı eyni
zamanda insan alverində də hallanmaqdadır. Onun məhz indi istefaya getməsini isə
Vladimir Zelenski ilə əlaqələndirirlər. Hər iki tərəf bu münaqişəni gizlətməyə
çalışsa da, hər şey göz önündədir. Məsələ ondadır ki, nazir Ukrayna Milli
Təhlükəsizlik Şurasının katibi Pavel Fuksa qarşı sanksiyaları qəbul etməyib. Prezident
ofisi də, Avakov da özlərini elə göstərirdilər ki, sanki aralarında ciddi fikir
ayrılığı yoxdur. Avakov Maydan hərəkatından sonra hüquq-mühafizə orqanlarında
iş təcrübəsi olmaya-olmaya nazir postunu tutdu. Buna qədər isə o keçmiş
prezident Viktor Yanukoviçin dövründə barəsində cinayət işi olduğundan Avropada
gizlənib. Nazir işlədiyi dövrdə polis idarəsində qalmaqallı zorlanma faktı
ölkəni bir-birinə vurmuşdu.
"Sakit qocalıq” vədi?
Onun istefasına səbəb kimi bir neçə gün əvvəl "Tvitter” hesabında
ABŞ-ın Ukraynadakı yeni səfiri Corc Kenlə görüşünü əks etdirən foto paylaşması
göstərilir. Və bunu edən ukraynalı məmurlar arasında ilk şəxs kimi qələmə
verilir. Əksəriyyət məhz bu amili də istefanın əsas səbəbi sırasında göstərir.
Lakin bunlar fərqlidir. Versiyalardan birinə görə, Avakovun Kentlə görüşü Zelenskini
özündən çıxarıb. Onun simasında amerikalılarla separat oyun təhlükəsini görüb.
Bəzi şayiələrə görə, Zelenski Kentin səfərini həyəcanlı şəkildə qəbul edib və
rəhbəri olduğu "Xalqın quluqçusu" fraksiyasından olan deputatların
onunla görüşünə qadağa qoyub. Bu səbəbdən də nazirin Kentlə görüşündən sonra
Zelenski məsələni sərt şəkildə ortaya qoyub və sonuncu da istefa ərizəsini
yazmalı olub. Yəni Zelenski bununla göstərmək istəyib ki, ölkənin əsas fiquru
odur, Kent yox.
İkinci versiyaya görə, Avakovdan elə Kent özü istefaya getməyi xahiş
edib. Məhz Avakovu islahatları ləngidən nazir və oliqarxların Ukraynada
mövqelərinin saxlanmasında əsas fiqur hesab edirlər. Bu səbəbdən də ona "sakit
qocalıq” vəd edən Kent öz xahişi ilə ərizə yazmağı təklif edib. Maraqlıdır ki,
Avakovun istefası artıq bir sıra, xüsusən də Qərb səfirliklərinə yaxın
dairələrdə pozitiv qarşılanıb.
Zelenskinin rəqibi?
Ən əsas versiyalardan biri odur ki, Avakov 2024-cü il prezident
seçkilərində Zelenskiyə rəqib ola bilər. Avakov yaxşı başa düşür ki, seçki
kampaniyasını indidən başlamaq gərəkdir. İndidən ətrafında nüfuzlu və varlı
şəxsləri toplaya bilər. O, artıq müəyyən piar kampaniyasına da başlayıb. Ona
yaxın media Avakovun cəmiyyətin böyük hissəsinin dəstəyini qazana biləcəyini
iddia edir. Onun gəlirlər bəyannaməsinə nəzər salanda görmək olur ki, hələ də
parlament yaxınlığında mehmanxana
nömrəsində yaşayır. Yenə də erməni bicliyi - özünü seçicilərin görmək istədiyi
formada təqdim etmək istəyir.
Ən maraqlı versiyanı rus
mediası səsləndirib. Ölkədə hərbi çevriliş baş verəcəyi, nəticədə hakimiyyətə
hərbi xuntanın gələ biləcəyi fikri irəli sürülüb. Avakovun da xuntaya rəhbərlik
edəcəyi göstərilib. Çevriliş cəhdinin 2024-cü ilə kimi reallaşa biləcəyi qeyd
olunur.
Bir faktı da qeyd edirlər ki, erməni əsilli nazirin yerinə gələcək
şəxs, böyük ehtimalla, işinin öhdəsindən gələ bilməyəcək. Çünki milli qvardiya
və milli korpus, necə deyərlər, "Avakovun drujinnik”lərinə nəzarət edə
bilməyəcək. Avakov onları nəinki az qala əli ilə yedirirdi, həm də böyüdüb.
Prezident Vladimir Zelenskinin onun yerinə tapdığı şəxs "Xalqın qulluqçusu”
fraksiyasından olan deputat Denis Monastırenkodur. Bu şəxs hazırda parlamentin
hüquq-mühafizə komitəsinin rəhbəridir. Erməni əsilli nazirin Türkiyə əleyhinə
bəyanatlar səsləndirməsinin, qondarma soyqırımı tanımaq istiqamətində məmura
yaraşmayan bəyanatlar verməsinin də istefasına səbəb olduğu istisna edilmir.
Dost ölkədə yaşayan soydaşlarımız da dəfələrlə bunu səsləndiriblər. Məsələn, Avakovun
ermənilərin qondarma soyqırımını dövlət səviyyəsində tanımağın vacib olduğu
barədə açıqlaması yaddan çıxmayıb. DİN rəhbəri səlahiyyətlərindən kənara çıxan
siyasi açıqlamalar verib. Özünü yüksək səviyyəli Ukrayna məmuru kimi deyil, bir
erməni siyasi xadimi və ya Ukraynanın erməni diasporunun nümayəndəsi kimi
apardığını diaspor nümayəndələrimiz də təsdiqləyirlər.
Beləliklə, Avakov vəzifəsindən qovuldu. Qarşıda ölkəni ciddi sınaqlar
gözləyir. Nəzərə alaq ki, bu ölkədə güc sahibi həm də oliqarxlardır. Və "pul
kimdədir, hakimiyyət də ondadır” prinsipi ilə yanaşsaq, onda Zelenski ilk
növbədə onları ya zərərsizləşdirməli, ya da onlarla dil tapmağa çalışmalıdır.
Əks təqdirdə, həmin kapital kimlə gəldi, elə erməni nazirlə də birləşə bilər.
Azər NURİYEV
