Arzularının arxasınca gedən sənətçi – Gənclərə örnək - Fotolar
Muğam sənəti bu gün sözün əsl mənasında öz inkişaf dövrünü yaşayır.
Bu inkişafda muğam ifaçılıq sənətimizi yaşadanların, gənc nəslə təbliğ edən pedaqoqların payı az
deyil. "Ustad” deyə müraciət etdiyimiz bu sənətkarlar yaşı bilinməyən
muğamlarımızı böyük sevgi ilə təbliğ edirlər. Bu gün keçmişinə səyahət
edəcəyimiz sənətkar da məhz o ustadlardandır. Əlinə qaval alanda dünya onun
gözündə qəzəl, tələbələri isə təsnif kimi canlanır.
Görüş...
Xalq artisti Teyyub Aslanovla onun çox da uzaqda qalmayan keçmişinə
səyahət etmək üçün görüşdük. Sənətkarla ilk tanışlığımız hələ bir neçə il əvvəl
Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetində tələblərinə muğam
sənətinin dərinliklərindən bəhs edərkən reallaşıb. Dərsinə qonaq olduğumuz Teyyub
müəllim tələbələrini gələcəyin xanəndələri gözündə görürdü. Onun sevinclə,
ümidlə ən istedadlı tələbələrini ətrafına cəm edib, onları beynəlxalq
festivallara, dövlət televiziyasına çıxardığının şahidi olmuşam. Deyirdi ki, bu
gün tələbəyə uşaq gözündə baxmaq, onu ruhdan salmaq doğru deyil. Tələbədə özünə
inam və güvən yaratmaq lazımdır.
Neftçilikdən
müğənniliyə
Beləliklə, qonağımız Teyyub Aslanovla keçmişə səyahət edirik. Müsahibimiz
1967-ci ilin 6 fevralında dünyaya gəlib. Bakı şəhərində doğulan xanəndənin kiçik
yaşlarından musiqiyə böyük həvəsi olub. Azyaşlı Teyyubu qohum-tanışların şad
günlərində mütləq oxutdurardılar. Bu həvəs onu orta məktəbin birinci sinfindən
musiqi məktəbinə (nağara sinfi), daha sonra isə Bakıxanov qəsəbəsində yerləşən Mədəniyyət
sarayının "Mahur” instrumental ansamblına gətirir. 1974-1984–cü illərdə 96
saylı orta məktəbdə təhsil alır və orta məktəbi yaxşı qiymətlərlə bitirir,
Azərbaycan Neft-Kimya İnstitutuna daxil olur. Ali təhsilini başa vurduqdan
sonra hərbi xidmətə yollanır. Geri döndükdən sonra Nəriman Əliyevdən özəl
olaraq muğam dərsləri almağa başlayır.
1984-1989-cu illərdəAzərbaycan Dövlət
Neft-Kimya İnstitutununneft-mədən fakültəsində ali təhsil alan
həmsöhbətimiz 1989-1994-cü illərdə isə indiki Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və
İncəsənət Universitetində musiqili teatr aktyorluğu ixtisası üzrə təhsilini
davam etdirir.
Xanəndə həmin illəri belə xatırlayır: "Məktəb illərimdə çox nadinc
olmuşam. Həyatımın hər anı mənim üçün dəyərli və unudulmazdır. Məktəbdə ən çox Azərbaycan
dili və Ədəbiyyat fənlərini sevirdim. Məktəbi bitirdikdən sonra neft-mədən
fakültəsinə daxil oldum, əslində isə "avtomatikavə telemexanika” fakültəsində oxumağı daha çox arzulayırdım.
2 il burada təhsil aldım”.
Xanəndə həyat hekayəsindən o qədər maraqla danışır ki, özümdən biixtiyar
sual verirəm - "Bəs neftçi hara,
xanəndəlik hara?”. .... Müsahibimiz gülərək "O zaman "Bəxtiyar” filmini çox
sevirdim” deyir: "Mən də Bəxtiyar kimi sənətimi dəyişib ifaçı oldum. Təbii ki,
zarafat edirəm. Uşaq yaşlarımdan oxuyurdum. Azərbaycan Televiziyası ilə ilk
çıxışım isə Bəxtiyardan fərqli olaraq, "Üzüyümün qaşı firuzədəndir” mahnısı ilə deyil, Neftçilər günündə - 20 sentyabrda ifa etdiyim "Neftçi” mahnısı ilə
oldu”.
Qarşısına xanəndə olmağı məqsəd qoyan Teyyub, ailəsindən gizlin 1989-cu
ildəAzərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetininmusiqili
teatr aktyorluğu ixtisasına daxil olur. Həmin illəri belə xatırlayır: "O zaman
xanəndəlik bu qədər məşhur deyildi. Mən ürəyimin səsinə qulaq asıb təhsilimi
yarımçıq qoydum. Həyatımda yeni səhifə açmağı hədəfləmişdim. Tələbəlik
illərimdə həm də restoranda işləyirdim. Dərsdən sonra muğam ustadının yanına
gedirdim. Axşamlar isə işləyib, pul qazanırdım”. İncəsənət Universitetinə daxil
olmamışdan öncə fəhlə kimi çalışırdım və 180 manat maaş alırdım. Neft quyusunda qazmaçı
köməkçisi də işləmişəm”.
İfaçılıqdan ilk maaşını 1984-cü ilin sentyabrında qazandığını deyən
xanəndə həmin pulu özünə xərcləməyib: "İlk maaşımı orta məktəbin sonuncu
sinfində ifaçılıqdan qazanmışam. O zaman mənə 20 rubl pul vermişdilər. Həmin
pula evə şirniyyat aldım. Ondan sonra qazandığım pulları da evə vermişəm”.
Arzunun
bir addımlığında
İncəsənət Universitetində təhsil aldıqdan sonra cəsarəti və
çalışqanlığı ona arzusunda olduğu qapıları açır. 1995-ci ildən "Azərbaycan” muğam
üçlüyü və başqa ansambllarla bərabər bir çox xarici ölkələrdə (ABŞ, Böyük
Britaniya, Almaniya, Fransa, Türkiyə, Avstriya, Niderland, Yunanıstan, Polşa,
Rumıniya, Ukrayna, Belarus, Moldova, Tacikistan, İran və s.) konsert və festivallarda
iştirak edir. Uğurları da bundan sonra başlayır.
Deyir ki, bir vaxt var idi İncəsənət Universitetində təhsil alırdı,
indi isə bu doğma ocaqda təhsil verir: "İnsanın arzuları sonsuzdur. İllər
ötdükcə yeni arzular doğur. O illərdən çox keçib. Bu gün İncəsənət
Universitetində gənc xanəndələrin yetişməsində az-çox bizim də əməyimiz keçir.
Xanəndə olmaq arzusu ilə universitetə sənəd verən gənclər muğamı sevirlər”.
Xalq artistimiz söhbət əsnasında öz dövrünün çətinliklərindən də danışdı.
Dedi ki, sovet dövründə böyüyən gənclik çox çətinliklər görüb: "Çətinliklər insanın
yetişməsində böyük rol oynayır. Hər insanın öz məqsədi olmalıdır və bu məqsəd
uğrunda gecə-gündüz əzmlə, səbirlə çalışmalıdır. Bizim dövrümüzdə indiki müasir
avadanlıqlar yox idi. Uşaq vaxtı qavalımı özüm hazırlamışdım. Ustadımın
köməkliyi ilə evdə qavalıma üzlük çəkmişdim. Dəfim olana qədər onu işlətmişəm.
İndiki uşaqlara hər bir şərait, imkan yaradılıb. Mənim oxuduğum vaxtda diktofonlar
belə yox idi ki, müəllimlərimin səsini ona yazıb, evdə dinləyim. Maqnitofonlar
var idi, amma hər adamın da imkanı yox idi almağa. 300 manata 2 kasetli maqnitofon
almışdım. O da lentlə idi, tez dolurdu. İndi müasir telefonlar, diktofonlar
var. Nə qədər istəyirsən səs yaz, sonra onu sil və ya özündə saxla. Bizi o
çətinliklər yetişdirib”.
Zamanında dostları ona xanəndəliyi atmağı, bizneslə məşğul olmağı tövsiyə
edib: "Musiqiçi dostlarım var idi ki, mən universitetdə oxuyanda bizneslə
məşğul olurdular. Dedilər ki muğamla deyil, bizneslə məşğul ol, daha çox qazanc
əldə edərsən. Mən ürəyimin səsinə qulaq asdım. Bu gün onlar məni görəndə deyirlər
ki, sən öz yolundan dönmədin. Özümü nə biznesdə, nə də başqa sahədə görmürdüm.
Bəlkə də o əzmkarlığım məni bu səviyyəyə qədər gətirib çıxardı”.
O zaman İncəsənət Universitetində təhsil aldığını və gecəsini
gündüzünə qatıb oxuduğunu, muğamı öyrəndiyini görən dostları bəzən sənətkarı
qınayıb da. Onu musiqinin çətin bir sahəsi ilə məşğul olmaqdan çəkindirməyə
çalışıblar. "Mən Azərbaycanın muğam sənətini
beynəlxalq festivallarda təmsil etməyə başlayanda onların düşüncələri dəyişdi.
Xarici səfərlərə gedib, musiqimizi nəinki Azərbaycanda, beynəlxalq arenada təbliğ
etdikcə arzularıma addım-addım yaxınlaşırdım. Vaxtilə mənə əlçatmaz görünən
sənətkarlarla eyni səhnəni bölüşürdüm”.
Bir zamanlar təhsil aldığı universitetdə pedaqoji fəaliyyətlə məşğul
olmağın avantajlarından danışan müsahibim hazırda muğam kafedrasının müdiri
vəzifəsində çalışır. Deyir ki, tələbələrini çox gözəl başa düşür: "Əsas odur ki,
tələbədə öyrənməyə həvəs və maraq olsun. Muğam sənətinin diqqətdən kənar qalan
dövrü mənim gənclik illərimə təsadüf edib. Həmin dövrdə belə, bu sənət nə
yaddaşlardan silinib,nə də xalqın sevgisindən məhrum olub. Bu sənət bizə
dədə-babalarımızdan miras kimi yadigar qalıb. Muğam sənəti bizdən sonra da
yaşayacaq. Bizim məqsədimiz odur ki, bu sənəti gənclərimizə öyrədək və onlar da
yetişməkdə olan gənc nəslə ötürsünlər”.
Xanəndə sonda əlavə etdi ki, "Xalq artisti” fəxri adı onun yaradıcılığının
zirvəsidir. Bu adın məsuliyyəti çox böyükdür. Həm şərəfli, həm də məsuliyyətlidir.
Sözsüz ki, bu gün Xalq artisti adına layiq görülən xanəndə keçmişi
ilə gənclərə örnəkdir. Onun timsalında şahidi oluruq ki, insan nəyisə ürəkdən
istəyirsə, nə valideynlərin təkidi, nə çevrəsindəki insanların münasibəti, nə
də yaşadığı dövrün çətinlikləri ona mane ola bilmir. Bir sözlə, Teyyub Aslanov öz
sənət yolu ilə Azərbaycan gəncliyinə nümunəvi bir örnəkdir.
Xəyalə Rəis