Maliyyə bazarlarının inkişafına təkan verəcək addım
Maliyyə
Bazarlarına Nəzarət Palatası tərəfindən qiymətli kağızlar bazarının inkişaf
etdirilməsi və beynəlxalq investorların bazara diqqətinin artırılması məqsədilə
Azərbaycan Respublikasının üzv olduğu beynəlxalq maliyyə institutları ilə uzun
müddətdir sıx əməkdaşlıq aparılmaqdadır. Görülmüş işlər nəticəsində Azərbaycan
qiymətli kağızlar bazarının tarixində ilk dəfə yerli valyutada beynəlxalq
maliyyə institutlarının istiqrazları emissiya ediləcəkdir.
Maliyyə
Bazarlarına Nəzarət Palatası tərəfindən 16 iyul 2019-cu il tarixində nüfuzlu
beynəlxalq maliyyə institutlarından biri hesab edilən Qara Dəniz Ticarət və
İnkişaf Bankının ilkin mərhələdə ümumi məbləği 10 milyon manat olan istiqraz
buraxılışı dövlət qeydiyyatına alınıb. Həmçinin, Qara Dəniz Ticarət və İnkişaf
Bankı tərəfindən növbəti bir il ərzində ümumilikdə 50 milyon manat məbləğində
yerli valyutada istiqrazların emissiyası nəzərdə tutulur. Adıçəkilən banka
məxsus istiqrazların yerli valyutada kütləvi təklif üsulu ilə Bakı Fond
Birjasında emissiyası respublikamız üçün əlamətdar hadisədir və prezident İlham
Əliyevin rəhbərliyi ilə həyata keçirilən islahatlara olan inamın
göstəricisidir. Bu, beynəlxalq müstəvidə həyata keçirilən uzunmüddətli
strategiyanın, əməkdaşlığın və Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatası tərəfindən
qabaqcıl beynəlxalq prinsiplər və standartların yerli qiymətli kağızlar
bazarına tətbiqi nəticəsində əldə olunmuş nailiyyətdir. Beynəlxalq maliyyə
institutları tərəfindən yerli bazarda buraxılacaq istiqrazlar Azərbaycan
Respublikasında sahibkarlığın inkişafına dəstək olacaq, kiçik və orta
bizneslərin uzunmüddətli ucuz maliyyə resurslarına çıxış imkanı təmin
edəcəkdir.
Qeyd edək ki, bu sahədə Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatası
tərəfindən həyata keçirilən yeniliklərin davam etdirilməsi və yaxın gələcəkdə
digər nüfuzlu beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən, o cümlədən Asiya İnkişaf
Bankı, Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı və Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası
tərəfindən yerli bazarda istiqraz buraxılışlarının həyata keçirilməsi nəzərdə
tutulur.
Maliyyə
sistemində ilk dəfə manatla istiqrazın buraxılmasının iqtisadi baxımdan hansı
əhəmiyyəti olacağını, bizə nə kimi üstünlüklər gətirəcəyini öyrənməyə çalışdıq.
İqtisadçı ekspert Pərviz Heydərov bu
addımın milli valyutamızın dəyərini möhkəmlədəcəyini deyir: "Hazırda
ölkəmizdə qiymətli kağızlar bazarı istənilən səviyyədə inkişaf etməyib. Yəni bu
sahədə dövlət tərəfindən hər cür lazımı müvafiq tədbirlər görülmüş olsa da
yəni, bazarın bütün seqmentlərinin təşəkkül tapması üçün hər cür şərait
yaradılsa da, bilavasitə iqtisadiyyatın inkişafından irəli gələn səbəblərə görə
hazırda Azərbaycanın qiymətli kağızlar bazarı tələb olunan səviyyədə deyil. Bu
bazarı inkişaf etdirmək üçün onun xarici bazarlarla əlaqəsinin, o cümlədən
beynəlxalq maliyyə və iqtisadi qurumların burada iştirakının təmin edilməsi
olduqca vacib nüansdır. Bu mənada Qara Dəniz
Ticarət və İnkişaf Bankının Azərbaycan qiymətli kağızlar bazarında milli valyuta
ilə istiqraz buraxılışı etməsi olduqca təqdirəlayiq haldır. Bu, həm qiymətli
kağızlar bazarının bazar iqtisadiyyatının tələblərinə uyğun bir şəkildə inkişaf
etməsinə kömək edəcək, həm də manatın gələcəkdə önəmli valyutaya çevrilməsi
prosesini sürətləndirəcək. O cümlədən ölkə iqtisadiyyatının inkişafı, əlavə
borc vəsaitlərinin iqtisadiyyata cəlb edilməsi, həmçinin sahibkarlığın da
genişlənməsi üçün bir sıra töhfələr verəcək. Ona görə də hesab edirəm ki, Qara
Dəniz Ticarət və İnkişaf Bankının bu addımı digər beynəlxalq səviyyəli
qurumların da bu kimi addımlar atmasına təkan verəcək. Beləliklə də ölkəmizin
qiymətli kağızlar bazarı həm xarici fond birjaları ilə inteqrasiyaya girmiş
olacaq, həm də milli valyutamızın dəyəri möhkəmlənəcək”.
İqtisadçı Rəşad Həsənov qeyd edir ki, ilk təcrübə uğurlu alınarsa, növbəti dövrlərdə dövriyyənin həcmi artacaqdır
və bunun da sahibkarlığın inkişafına yönləndirilməsi olduqca əhəmiyyətli
olacaqdır: "Beynəlxalq bir qurumun manatla istiqraz buraxması istənilən halda
ölkəmizdə qiymətli kağızlar bazarının inkişaf etməsinə gətirib çıxardır. Eyni
zamanda, bu, ilk təcrübədir. Onun uğurluluq səviyyəsi növbəti dövrlərdə bu
istiqamətdə ola biləcək təşəbbüslərin istinad yeri olacaq. Çünki uzun müddətdir
ki, bir sıra beynəlxalq maliyyə institutları manatla istiqrazların emissiya
edilməsinə maraq göstərirlər. Bu addım digər maliyyə institutlar üçün də
təcrübə olacaqdır. Bu mövzuda ikinci məsələ odur ki, emissiyaların faizləri 9.7
səviyyəsində müəyyənləşdirilib və bu, kifayət qədər yüksək faizdir.
İstiqrazların yüksək faizlə emissiya edilməsi vətəndaşlar üçün öz yığımlarını
daha effektiv maliyyə alətlərində yerləşdirməsi üçün şans yaradır. Digər
tərəfdən, yığımların dövriyyəyə cəlb olunmasına, iqtisadiyyata qazandırılmasına
kömək edəcəkdir. Çünki vəsaitlər nə qədər iqtisadiyyatdan, dövriyyədən kənarda
qalırsa, yaradılan dəyər həcminə bir o qədər neqativ təsir göstərmiş olur.
Bütövlükdə götürəndə bu ilk təcrübə uğurlu alınarsa, növbəti dövrlərdə
dövriyyənin həcmi artacaqdır və bunun da sahibkarlığın inkişafına
yönləndirilməsi olduqca əhəmiyyətli olacaqdır”.
Günel Azadə