Əsas danışıqlar yanvarda olacaq
Dekabrın 6-da İtaliyada ATƏT-in Xarici İşlər Nazirləri Şurasının
iclası çərçivəsində Azərbaycan və Ermənistan xarici işlər nazirlərinin növbəti görüşü
keçirilib. Milanda keçirilən görüşün yekunları ilə bağlı ATƏT-in Minsk qrupunun
həmsədr ölkələrinin, Azərbaycanın və Ermənistanın nümayəndə heyətlərinin
rəhbərlərinin birgə bəyanatı da qəbul edilib. Bəyanatda bildirilir ki, Minsk
qrupunun həmsədrləri, Azərbaycanın xarici işlər naziri Elmar Məmmədyarov və
Ermənistanın xarici işlər naziri vəzifəsini icra edən Zorab Mnatsakanyan Dağlıq
Qarabağ münaqişəsinin ədalətli və davamlı sülh yolu ilə həlli istiqamətində
işlərin davam etdirilməsi barədə razılığa gəliblər.
Azərbaycanın xarici işlər naziri E.Məmmədyarov görüşün yekunlarını
şərh edərək bildirib ki, 3 saatadək davam edən görüşdə tərəflərin
bir-birlərinin mövqeyini daha yaxşı anlaması baxımından çox mühüm və faydalı
danışıqlar aparılıb. Nazirin sözlərinə görə, bu formatda danışıqların yaxın
gələcəkdə, böyük ehtimal ilə gələn ay davam etdirilməsi razılaşdırılıb.
Mövzu ilə bağlı "Kaspi” qəzetinə açıqlamasında Qərbi Kaspi Universitetinin professoru, politoloq Fikrət Sadıxovbildirdi ki, uzun müddət Ermənistandakı yeni hakimiyyət danışıqlar masasına
əyləşmək istəmirdi: "Yəni, hesab edirdi ki, bu danışıqlarda üçüncü tərəf
iştirak etməlidir, separatçı rejimin nümayəndələri olmalıdır. Azərbaycan tərəfi
bunu elə əvvəlcədən rədd etdi. Faktiki olaraq, bizim mövqeyimiz qəti və
prinsipial oldu. Bundan sonra ermənilər danışıqlar masasına əyləşməyə məcbur
oldular. Onu da qeyd edək ki, bu, Azərbaycan və Ermənistan xarici işlər
nazirlərinin ilk görüşü deyil. Eyni zamanda, nazirlərin yanvar ayına yeni bir
görüşü planlaşdırılıb. Düşünürəm ki, nazirlərinin son üç saatlıq görüşündə
mühüm məsələlər müzakirə olunub. Yəni, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ
münaqişəsinin həlli yolları və sair məsələlər diqqət mərkəzində olub. Digər
reallıq odur ki, axır zamanlar Ermənistan rəsmiləri Qarabağla bağlı müxtəlif
ziddiyyətli bəyanatlar verirlər. Bunun qarşılığında isə düşünürəm ki,
Azərbaycan tərəfi ermənilərə öz qəti, prinsipial və ardıcıl mövqeyini bildirdi.
Əminəm ki, bunu Minsk qrupunun həmsədrləri də eşitdi. Zənnimcə, müəyyən
axtarışlar gedir. Düzdür, bu axtarışlar diplomatik səhnədə özünü göstərir. Amma
bu, heç də o demək deyil ki, biz öz ərazi bütövlüyümüzə zidd addım atacağıq.
Azərbaycanın mövqeyi qəti və prinsipialdır və heç vaxt öz mövqeyimizdən imtina
etməmişik və bu, heç vaxt olmayacaq. Biz öz torpaqlarımızı azad etmək üçün həm
diplomatik, həm də hərbi sahədə əlimizdən gələni edirik”.
F.Sadıxov vurğuladı ki, Azərbaycan və Ermənistan xarici işlər
nazirlərinin Milandakı görüşündə müəyyən təkliflər irəli sürülüb: "Hesab edirəm
ki, bu təkliflər yenidən 2019-cu ilin yanvar ayında müzakirə olunacaq. Amma Azərbaycan
tərəfindən də burada ciddi diplomatik hücum xarakterli addımlar atılmalıdır.
Çünki erməni tərəfi ancaq bu üslubu başa düşür və artıq belə bir təcrübə var.
Əlbəttə ki, bir sıra məsələlər kulis arxasında qaldı, yəni açıqlanmadı. Bu da
diplomatiya praktikasında normal haldır və bəzi məsələlər müəyyən dövrə qədər
açıqlanmır. Düşünürəm ki, biz yanvar ayına qədər çalışmalıyıq ki, Minsk qrupu
həmsədrləri də bu məsələnin ölü nöqtədən tərpənməsi üçün müəyyən tədbirlər
görsün, təkliflər, ideyalar irəli sürsün. Bəlkə də Ermənistandakı parlament
seçkilərindən sonra rəsmi Yerevanın mövqeyi daha açıq şəkildə bəyan ediləcək”.
"Atlas” Araşdırmalar
Mərkəzinin rəhbəri, politoloq Elxan Şahinoğlu bildirdi ki, Azərbaycan və
Ermənistan xarici işlər nazirlərinin Milandakı görüşündən konkret nəticə əldə olunmadı:
"ATƏT-in hər il belə toplantıları olur. Əgər keçmiş illərdə daha çox prezident
və dövlət başçılarının qatıldığı sammitlər olurdusa, son illər daha çox xarici
işlər nazirlərinin görüşü keçirilir. Hansı ölkə ATƏT-ə sədrlik edirsə, toplantı
da o ölkədə baş tutur. İndi İtaliya ATƏT-in sədri olduğuna görə yekun toplantı Milanda
keçirilib. Onu da qeyd edim ki, İtaliya sədr olanda bu ölkədən açıqlamalar
gəlirdi ki, biz Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllində maraqlı olacağıq,
təşəbbüslər verəcəyik və sair. Amma göründüyü kimi, yenə də münaqişənin həlli
ilə bağlı nəticə yoxdur. Digər ATƏT sədrləri də elə etdilər. Yəni, Almaniya,
Qazaxıstan da bu qurumun sədri olublar və ümumilikdə təşəbbüskar olmağa
çalışsalar da, nəticə olmadı. Azərbaycan və Ermənistan xarici işlər
nazirlərinin Milan görüşündən də real nəticə çıxmadı. Sadəcə olaraq, xarici
işlər nazirləri görüşüb, fikir mübadiləsi aparıblar. Onsuz da bu fikir
mübadiləsi 25 ildir davam edir. Münaqişənin həlli isə ölü nöqtədən tərpənmir və
Ermənistana da heç bir böyük dövlət təsir etmək istəmir. Yenə də qeyd edim ki,
xarici işlər nazirləri sadəcə fikir mübadiləsi aparıb və görüş də o vurğulanıb
ki, tərəflər atəşkəsə pis-yaxşı riayət edirlər. Amma atəşkəsə riayət edilməsi
münaqişənin həllinə təsir etmir. İndi Ermənistanda parlament seçkiləri
keçirilir. Yəqin ki, Paşinyan qələbə çaldıqdan sonra hökuməti formalaşdıracaq.
Artıq gələn ilin yanvar-fevral ayları üçün Paşinyandan real olaraq addımlar
gözləyəcəyik. Əgər o hansısa addımlar atmasa, yenə də cəbhə bölgəsində vəziyyət
gərginləşəcək, atəşkəsin pozulması halları artacaq”.
E.Şahinoğlu əlavə etdi ki, KTMT-yə baş katib seçilməsi məsələsində
Rusiya Ermənistana güzəştə getdi: "Əslində dekabrın 6-da baş katib dəyişilməli
idi, erməni generallın əvəzinə belaruslu general təyin olunacaqdı. Amma Rusiya
Ermənistana bir şans verdi. Paşinyan faktiki olaraq, Putinə yalvardı ki, bu
məsələ seçkilərdən sonraya qalsın. Çünki belaruslu general baş katib seçilsəydi
Ermənistan müxalifəti Paşinyana təzyiq edəcəkdi ki, mövqeləri dəyişsin. Ona
görə də Rusiya bu imkanı ona tanıdı. Düşünürəm ki, dünən İtaliyada da müəyyən
qədər Paşinyana güzəşt edilib ki, çox sıxışdırılmasın, bir neçə gündən sonra
seçkini rahat keçirsin. Əslində bu, bizim də marağımıza uyğundur ki, Ermənistan
hakimiyyətində Koçaryan və Sarkisyan kimi "Qarabağ klanı”nın üzvləri olmasın.
Çünki onların Xocalı soyqırımında, torpaqlarımızın işğalında iştirakları var”.
BƏXTİYAR