Ziya Ağa: “Kino saçımı tumarlayır, teatr ruhuma sığal çəkir” - Fotolar
Azərbaycan
Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin SABAH qrupu 15-20 mart tarixlərində Rusiya Teatr Sənəti
İnstitutunda "QİTİS – ustad dərsi” adlı festivalda iştirak edib. U.Şeksprin
faciəsi əsasında Gümrah Ömərin quruluşunda hazırlanmış "Otello əfsanəsi” adlı
mistik balladada Otello rolunu oynayan Ziya Ağa "Ən yaxşı kişi rolunun
ifaçısı” nominasiyası üzrə qalib olub. Ziya Ağanı "Arzularının ardınca”,
"Qız qalası”, "Dalan” filmlərindən daha yaxşı tanıyırıq. Ziya ilə söhbətimizdə
də elə son uğurlarından danışdıq.
- Bu, təkcə
mənim uğurum deyil. Mükafat mənə deyil, tələbə yoldaşlarımdan hər hansı birinə
verilsəydi, təbii ki, heç bir fərq olmazdı. Ayrı-ayrılıqda hər birimizin uğuru
bizim uğurumuzdur. Ümumi götürdükdə, bu,
Azərbaycan incəsənətinin, teatr kontingentinin uğurudur. Moskva bu gün
teatrın beşiyi rolunu oynayır. Orda möhtəşəm bir teatr sferası var. O mühitdə
olmağın özü belə, bizə gözəl təcrübə qazandırdı.
- SABAH sizə
nələr öyrədir?
-
SABAH-la bir ailəyik. Eyni məqsəd, amal
üçün çalışır, nələrsə əldə etməyə cəhd edirik. Mərkəzin rəhbəri Bella Məmmədbəyova SABAH-çılar üçün uğura doğru gedən bir cığır açıb və bizə bu yolda nailiyyət əldə
etməyin sirlərini öyrədir.
- Bu
festivallar sizə nə qazandırır?
- Təbii
ki, daha böyük maştablı teatr mühitləri ilə tanış oluruq, yeni sistemi görürük
və içimizdə bir rəqabət hissi yaranır. SABAH qrupunun bu prinsipinin bizə çox
xeyri dəyir. Bundan başqa, müəllimlərin
üzərimizdə çox əziyyəti var. Əgər o tamaşada mən Otellonu öz bildiyim
kimi oynasaydım, yəqin ki, uğur qazana
bilməzdim. Tamaşaya Gümrah Ömər quruluş verib və uğurun böyük hissəsi ona, daha
sonra Bella xanıma düşür. Çünki Bella xanım Dezdemona ilə münasibətlərimi daha
aydın informativ vasitə ilə ötürməyimdə yardımçı olub. Bundan başqa, Mehriban Zəki, Ceyhun Dadaşov, Nargilə Qəribovanın
da üzərimdə haqqı var. Bu, bir nəfərin işi deyil. QİTİS kimi böyük bir institutun qəbul edəcəyi bu sistemi onlara tək çatdıra
bilməzdim. Təbii ki, rolu oynayan mənəm, ancaq bunu tək edə bilməzdim. QİTİS-in
dərslərində olduq, onların iş prinsipi ilə tanış olduq. Gördük ki, əslində
bizim müəllimlərimiz pis müəllimlər deyillər. Belə qənaətə gəldik ki, biz o
teatr mühitini qura bilməmişik. Hələ teatra insan olaraq həyatda varmamışıq. Bu
gün heç kim istirahət üçün tamaşaya getmir.
- Sizcə,
problem teatrlarımızdadır, yoxsa cəmiyyətdə?
- Cəmiyyət neynəsin? Bu, kökdən gələn bir şeydir. Vaxtilə bizim
dünyaya səs salan tamaşalarımız olub. Ələsgər
Ələkbərov, Səməndər Rzayev Rusiyada teatr sferasında tanınan şəxslər olublar.
Ondan sonra teatrda qəribə bir boşluq yarandı. Qarabağ müharibəsi ilə əlaqədar
iqtisadi problemlərimiz baş qaldırdı. Bu ərəfədə teatr sahəsində çalışan
insanlar qurbana çevrildilər. Müharibədən yeni çıxmış ölkə idik, o zaman heç
kimi teatr, əyləncə, istirahət maraqlandırmırdı. Həmin illər insanları yalnız
öz problemləri maraqlandırırdı. Elə Bakının yarısı evsiz-eşiksiz insanlardan
ibarət idi. Çörək almağa pul yox idi,
uzun-uzadı çörək növbələri vardı. O insanlar necə gedib teatra bilet alardı? Mən
o dövrdə fəaliyyət göstərən, teatr mühitində sözünü deməyə çalışan insanları fədai adlandırıram. Şükür ki, onlar bu
yoxsulluq içində çalışdılar. Onların sayəsində bu gün Azərbaycan teatrı ayaq
üstə dayanıb. Onlar zamanında işləməsəydilər, bu gün Azərbaycan teatrı deyilən bir anlayış
olmazdı. Vaqif İbrahimoğlu və onun kimi sənət fədailəri olmasaydı, bu gün
onlardan bizə qalan Vidadi Həsənov, Gümrah Ömər, Mehriban Zəki, Pantomima
Teatrı, Bəxtiyar Xanızadə və onun öz
yetirmələri (hansı ki, bu gün ali təhsil ocaqlarında onlar da yetişən gənclərə
dərs deyirlər) olmasaydı, teatrımız bu gün iflasa uğrayardı. Bizim müəllimlərimiz
dövrün aktyorlarıdır. Məhz onların sayəsində
bu gün nəsə edə bilirik.
- 2019-cu il başlar-başlamaz, ulduzunuz daha çox
parıldadı. Martın ilk həftəsində "Boş məkanın dolğunluğu” adlı festivalda rol
aldığınız "Bir, iki, bizimki...” tamaşası qalib oldu, daha sonra SABAH-dakı
uğurunuz. Bundan başqa, il başlar-başlamaz, baş rolları canlandırdığınız "Qız
qalası”, "Dalan” filmi nümayiş olundu.
-
2019-cu il mənim üçün uğurlu başlayıb. Ancaq bu uğurun əziyyətini 2018-ci ildə
çəkmişdim. Bütün hadisələr ötən il yaşanıb. Sadəcə, nəticəsini bu il gördük.
2018-ci ilin əziyyətinin bəhrəsini bu il
gördüm desəm, yəqin ki, daha doğru olar. Mənim üçün uğur, iş prosesində öyrəndiklərimdir. Hər
tamaşa dünya görüşümü dəyişdirir, əlavə fikirlər yaradır, peşə dərəcəmi
artırır, peşəyə lazım olan əlavə məlumatları öyrədir.
- Rol aldığınız filmlərin və tamaşaların hərəsini tərəzinin
bir gözünə qoysanız, hansı daha ağır gələr?
- Mən
onları tərəziyə qoymaq istəmərəm. Çünki mənim əsas peşəm teatr aktyoruluğudur.
- Teatr daimi qazanc yeri olduğu üçünmü bu düşüncədəsiniz?
- Qətiyyən,
teatr o qədər də qazanc gətirən bir sahə deyil. Ən aşağı maaşı olan bir
iş yeridir. Daimi iş yeri tapmaq mənim üçün çətin deyil. Rahat bir iş tapıb,
artıqlaması ilə o pulu qazanaram. Teatrda xoşbəxt olduğum qədər, kinoda xoşbəxt
ola bilmirəm. İndi çox xoşbəxtəm, çünki işimlə məşğulam və pulumu qazanıram. Bu,
məni qane edir. Kino mənim cismani olaraq saçımı tumarlayır, teatr isə ruhuma
sığal çəkir.
- Tamaşaçılar sizi, çəkildiyiniz serialdan, filmlərdən tanıyır. Siz məhz onların sayəsində
tanınırsınız.
- Bu, nə
mənim, nə də cəmiyyətin təqsiridir. Bu, birbaşa media nümayəndələrinin
problemidir. Bir çox tanınmış kanallarda reytinqli verilişlərə dəvət almışam, ancaq imtina etmişəm. Çünki mənim üçün orada çıxış etmək maraqlı
deyil.
- Səbəb?
- Bilirəm
ki, ora getsəm, kinodan danışmalı olacağam. Mən isə kinodan danışmaq istəmirəm.
İstəyirəm teatr mühitindən danışsınlar. Nədənsə
media nümayəndələri düşünür ki, teatr cəmiyyətimiz üçün maraqlı deyil.
Böyük mənada, insanların teatra münasibətinin dəyişməsinə ən böyük maneçiliyi
media nümayəndələri törədir. Elə tamaşalarımız var ki, hələ Azərbaycanda elə
bir film çəkilməyib. Ancaq bu tamaşalardan tamaşaçıların xəbəri yoxdur. Niyə?
Çünki o tamaşa bizim media nümayəndələrimizin maraq dairəsində deyil. Nə vaxt ki, aparıcılar mənə "Niyə çəkildiyiniz
filmdə yataq və ya sevişmə səhnəsi var?” sualı verəcək, mən o qədər
televiziyadan, mediadan uzaq qaçacağam. Məndən soruşurlar ki, bu səhnəyə görə
sizi qınayacaqlarından qorxmursunuz? Mən
2013-cü ildə "Arzularının ardınca” filmində
öpüşmə və yataq səhnəsinə çəkilmişəm. Buna görə tamaşaçı məndən üz döndərməyib,
əksinə, izləyənlərimin sayı artıb ki, azalmayıb.
- Müsahibələrinizin birində sənətə məşhur olmaq
üçün gəldiyinizi demişdiniz. Şöhrət xətrinə
aktyorluğu seçən Ziyanın istəyinə çatmasına nələr köməkçi oldu?
- İndiki istəyim o deyil.
- İstəyiniz dəyişib?
- 100
faiz. Mən yalandan deyə bilmərəm ki, bu
sənətə teatr eşqinə gəlmişəm. Bəli, mən də hamı kimi məşhur olmaq üçün
aktyorluğu seçdim. İnsan 19-20 yaşında hansı ali qutsal məqamdan danışa bilər
ki? Təsadüfən "Facebook”da şəklimi
gördülər və bir filmə çəkdilər. Filmin qala gecəsi oldu, demək olar ki, bütün
tanınmış kanallar televiziyalar, saytlar hamısı orda idi və məni çəkirdilər.
Qarşımda 14 mikrofon, 6-7 kamera vardı, media nümayəndələri məndən müsahibə alırdılar,
digər tərəfdə isə ömür boyu televiziyadan gördüyüm sənətkarlar mənə baxırlar. Mən
də smokinqdə jurnalistlərin suallarını
cavablandırmağa hazır dayanmışdım. Hansı ki, ömür boyu bu səhnəni arzulamışam.
Azərbaycanlı bir gəncin ən böyük arzusu nə ola bilərdi ki? İçimdə dedim ki, Ziya, sevin, istədiyin oldu.
İstədiyim olmuşdu, ancaq mən sevinə, xoşbəxt ola bilmirdim, sıxılırdım. Demək
olar ki, jurnalistlərin suallarına cavab vermədim. Kənara çəkildim ki, mənə
sual verməsinlər. Özümə gəlməyə çalışırdım. Mən
o filmə təsadüf nəticəsində çəkildim, ancaq mənim üçün bu, təsadüf deyil
zərurət idi. Düşündüm ki, ortada təsadüf yox zərurət varsa, demək bunu tanrı istəyir, tək
mən istəmirəm. Ondan sonra 6 ay depressiyada oldum.
- Bəs sonra?
- Yenidən
qapı satmağa qayıtdım. Mən kamera qarşısında deyil, kənara çəkiləndə daha xoşbəxt
idim. Sonda Səidə Süleymanova ilə tanış oldum. O, məni "Yuğ” teatrına gətirdi.
Burada çalışdıqdan sonra anladım ki, kinoda aldığım zövq ani bir hiss imiş.
Ancaq teatrda bu zövqü bir saat da qopmadan, qırılmadan yaşaya bilərəm. A dan
Z-yə bir neçə saatlıq bir şey yaşayırsan, qopmadan yaşayırsan. Hansı ki, bu
hiss katarsis məqamına gəlib çata bilir. Teatrı sevməyə başlayırdım.
- Kinodan
qaçdıqca, kino da sizin ardınızca qaçdı.
- Bəxtim
gətirdi. Hər il 5-6 film təklifi alıram. Tanınmaq istəsəm, bir həftə verilişlərə
gedib, məşhur olaram. Artıq o həvəs itib, yoxdur məndə. "Dalan” filminin təqdimatında
çox görünməməyə çalışdım. Artıq məndə qıcıq yaranır. Ancaq ilk dəfə filmə çəkilməyə
başlayanda, fikrim filmin qala gecəsində qalmışdı. Düşünürdüm ki, görəsən, necə
olacaq? Media nümayəndələri ilə görüşəcəyimi, hamının məni çəkəcəyini xəyal
edirdim.
- Qapı satanda
daha çox qazanırdınız, yoxsa teatrda?
- Qapı satanda daha çox qazanırdım.
- "Arzuların ardınca” gedə bildinizmi?
- İlk dəfə
o filmlə üzə çıxdım. Bu gün də
arzularımın ardınca gedirəm.
- Niyə
məşhur olandan sonra İncəsənət Universitetində oxumaq qərarı verdiniz? Axı siz
məşhur idiniz, sizin buna ehtiyacınız yox idi.
- Çəkildiyim
ilk filmə baxanda, özümü bəyənmədim. Düşündüm ki, ordakı məndən qonşularımda
doludur. Onlar da mənə oxşayır. Özümə baxdım, dedim ki, bu bayağı məişət varlığıdır?
Belə də aktyor olarmı? "Yuğ”
teatrına getdim və orada sənətin
sirlərinə yiyələnməyə çalışdım. Əməkdar
artist Vidadi Həsənov mənim ustadımdır, bu gün 5 manat qazanıramsa, buna görə ona
borcluyam. Universitetdə mənə dərs deyən
sənətkarlar isə mənim müəllimlərimdir. Hamısından nələrsə öyrənirəm.
- Müsahibələrinizin birində "aktyorun təməli təlxəklikdir” kimi fikir səsləndiribsiniz.
Bu fikir heç də birmənalı qarşılanmır.
- Aktyor
sənətinin təməli məhz elə təlxəklikdən yaranıb. Belə ki, təlxək kralın yanında olan, ona diktə edən, kralı
idarə edən adam olub. O biri mənada hamı başa düşdüyünə görə, heç zaman tamaşa
bitdikdən sonra səhnəyə çıxanda baş əyə bilmirəm.
- Niyə?
- Səhnəyə çıxanda özümü fərqli hiss edirəm.
Söhbət ondan getmir ki, mən özümü sındırmıram, qətiyyən. Oynadığım tamaşanın
biletinin qiyməti 7 manatdırsa, mən kiminsə 7 manatlıq əyləncə formasıyam. Bəzən
səhnədə kiminsə dərdini nümayiş etdirirsən, faciəsini göstərməyə çalışırsan,
amma görürsən ki, zalda əyləşənlərdən bir neçəsi telefonla oynayır.
- Bu, sizi yayındırır?
- Deyirlər ki, kənardan deyilən söz, edilən hərəkəti
aktyor görmür. Bu, absurd fikirdir. Əgər mən səhnədə hər şeyi təbii şəkildə
göstərməyə çalışıramsa, adi səsə belə reaksiyam olmalıdır. Tamaşa bitdikdən
sonra tamaşaçı səni alqışlayır. Belə məqamda özümü o dərəcədə sevə bilmirəm.
- Tamaşaçı ilə aranızda yaranan anlaşılmazlığın səbəbi
nədir?
- Bilsəm
ki, bu insanlar məni doğurdan sevir... Bilirəm ki, onlar məni yalnız etika xətrinə
alqışlayırlar. Akademik Milli Dram Teatrında
mərhum sənətkarımız Fuad Poladov son tamaşasından sonra səhnəyə çıxanda,
hamı ayağa qalxmışdı, ağlayaraq onu alqışlayırdılar. Mən onların gözündə bu
sevgini, məhəbbəti gördüm. Bilsəm ki, tamaşaçılar həqiqətən doğurdan sevirlər...
Bilirəm ki, bu alqışlar etika xatirinədi çünki mən axı çox zəif aktyoram hələ.
Xəyalə Rəis