Zəng olmayan universitetdən reportaj - Reportaj
Hatəmxan
ağa üzünü Şahbaz bəyə tutub soruşur: "Şahbaz, doğrudur ki, Parisə getmək
istəyirsən?
Şahbaz
bəy: "Bəli, əmi, əgər sizin rüsxətiniz olsa, müsyö Jordan ilə gedərəm, genə
sonra özüm qayıdaram, gələrəm”.
Hatəmxan
ağa: "Nədən ötrü, balam?”
"Şahbaz
bəy: "Firəng dilini öyrənməyə, əmi. Mən oranın adət-ənənəsini Parisə getmədən
necə öyrənə bilərəm?!”
Yəqin ki,
Mirzə Fətəli Axundzadənin bu sətirləri hamınıza tanış gəldi. Orada qeyd
olunan məsələ bu gün də öz aktuallığını
qoruyub saxlayır. Çünki gənclər dərk edir ki, uğurlu karyeraya yaxşı təhsil
almaq və dil biliklərini artırmaqla nail ola bilərlər. Amma indi firəng dilini
öyrənmək üçün Şahbaz bəy kimi Firəngistana getməyinizə ehtiyac yoxdur.
Bunun üçün
Azərbaycanda Şahbaz kimi gənclərə geniş imkanlar yaradılıb. Belə ki,
Azərbaycan-Fransız Universitetində (UFAZ) bunun əyani şahidi olduq. Universitetlə
tanışlığa girişdəki lövhədən başladıq. Lövhədə UFAZ-ın yerləşdiyi bina haqqında
ətraflı məlumat var. Tarixi qədimliyi ilə seçilən universitetin binası 1913-cü
ildə tikilərək istifadəyə verilib. Bina uzun illər Azərbaycan Neft və Sənaye Universitetinin
üçüncü tədris binası kimi fəaliyyət göstərib. 2016-cı ildə isə əsaslı təmirdən
sonra Azərbaycan-Fransız Universitetinin tədris binasıdır.
Universitetlə
ümumi tanışlıqdan əvvəl UFAZ-ın icraçı
direktoru, dosent Vazeh Əskərovla həmsöhbət olduq. Vazeh müəllim deyir ki,
UFAZ gələcəyin ziyalılarını yetişdirməyə çalışır: "Əsas məqsədimiz cəmiyyətə
yararlı olmaqdır. UFAZ Fransanın keçmiş prezidenti Fransua Olland və Azərbaycan
Respublikasının prezidenti İlham Əliyevin birgə təşəbbüsü ilə 2014-cü ildə
yaradılıb və 2016-cı ildən etibarən fəaliyyətə başlayıb. Hazırda burada dörd
ixtisas - Geofizika mühəndisliyi, Kimya mühəndisliyi, Kompüter elmləri və Neft
və qaz mühəndisliyi üzrə tələbə qəbulu həyata keçirilir. Qəbul üçün DİM-in
imtahanından sonra universitetdaxili daha bir imtahan keçirilir. Belə ki,
birinci ixtisas qrupu üzrə 500-dən yuxarı bal toplayan tələbələr
universitetimizin imtahanlarında iştirak etmək üçün müraciət edir və bu
müraciətdən sonra Strasburq Universitetinin qaydalarına əsasən, imtahanlar
təşkil edilir. Hər ixtisas üzrə 40, ümumilikdə 160 yer üzrə tələbə qəbulu
həyata keçirilir. Hazırda universitetimizdə 415 tələbə təhsil alır”.
V.Əskərov bildirdi ki, universitetdə tədris
ingilis dilində aparılır. Bundan başqa, tələbələrə intensiv şəkildə fransız
dili dərsləri tədris olunur: "Fransız dilinin tədrisi tələbələrimizə gələcəkdə
Fransada, yaxud fransızdilli ölkələrdə magistr, doktorantura pillələri üzrə
təhsillərini davam etdirərkən faydalı olacaq. Bizim tədris proqramlarımız
Strasburq Universitetinin proqramı əsasında hazırlanıb.
Müəllimlərimizin
50 faizdən çoxu Strasburq və Ren1 universitetlərindən dəvət edilib. Bundan
başqa, daimi olaraq burda beş fransız müəllim fəaliyyət göstərir. Üç əsas elmi
ekspertimiz isə Strasburq Universitetinin prorektoru, kimya fakültəsinin dekanı
və kompüter elmləri fakültəsinin dekanı olaraq fəaliyyət göstərir. Hazırda
universitetdə bakalavr təhsili verilir. Gələcəkdə tədrisin üç pillə üzrə də
aparılması nəzərdə tutulub”.
Ən yaxşı
universitet
Tələbələr
üçün universitet bufeti həmişə maraqlı məkan olaraq xatırlanır. Dedik biz də universitetin
bufetinə baş çəkək. Yeməkxana hələlik tam şəkildə hazır olmasa da, tələbələr
fasilə vaxtını burada keçirməyi sevir. Bəziləri yemək yeyir, bəziləri dostları
ilə söhbət edir. Dərsləri çox olanların isə əlində dəftər, kitab qarşılarında
da kompüter. Diqqətimizi çəkən
məqamlardan biri də burada tələbələrin öz aralarında bir neçə dildə, rus,
ingilis, Azərbaycan dilində danışmaları oldu.
Tələbələrdən
biri İradə Bünyatova bu yaxınlarda
"Azərspace-2”-in buraxılışı zamanı Fransada olub. O, hazırda kompüter
mühəndisliyi ixtisası üzrə təhsil alır: "Üçüncü kursda təhsil alıram. Bu
yaxınlarda Fransada oldum. Bu şansı mənə universitet yaratdı. Burada verilən
təhsil məncə, hər bir tələbənin ürəyincədir. Demək olar ki, Azərbaycanın ən
yaxşı müəllimləri bizim universitetdə çalışır. Təhsil sistemi isə digərlərindən
yaxşı mənada xeyli fərqlənir. Məncə, bizim universitet ən yaxşı
universitetdir”.
Geofizika mühəndisliyi üzrə təhsil alan İbrahim Kərimovisə birinci kurs tələbəsidir. Dediyinə görə, bu universitet fəaliyyətə
başladığı vaxtdan onun diqqətini çəkib. Beləliklə, o, burada təhsil almaq qərarına gəlib: "10-cu
sinifdə oxuyandan bəri bu universitetdə təhsil almağı qarşıma məqsəd qoymuşdum.
Çünki UFAZ-da digər universitetlərdən fərqli olaraq xarici universitetlərin
təhsil mühiti yaradılıb. Bizim iki diplom almaq şansımız var. Burada hər şey
gözlədiyim kimi oldu. Arzuladığım universitet və tələbəlik həyatını yaşayıram.
Dərslər hələlik qaydasında olsa da, getdikcə çətinləşir. Tədris ingilis
dilindədir və burada səviyyələr üzrə bölgü aparılıb. Bu isə dilimizi inkişaf
etdirməkdə çox faydalıdır. Fransız dili mənə çətin gəlir. Bacım fransız dili
müəllimidir və mənə kömək edir. Amma yenə də çətinlik çəkirəm. Ümid edirəm ki,
bunun da öhdəsindən gələcəm”.
Nəzrin Kərimli də geofizika
mühəndisliyi üzrə təhsil alır. Deyir ki, universitetin iki diplom verməsi onun
seçiminə təsir edib: "Müəllimlərimiz gənc kadrlardır. Biz onları müəllimlərimiz
kimi yox, bizə yola göstərən dost kimi qəbul edirik. Dərslər ilk həftələrdə
çətin gəlirdi. Bu da təməl biliklərlə bağlı olan məsələ idi. Amma yüksək balla
qəbul olan hər bir tələbə bu çətinliyin öhdəsindən gələ bilər”.
Nəzrinlə
söhbət edən rəfiqəsi Nuridə Əmrahlı da
onunla həmfikir olduğunu bildirdi: "Universitetimiz bizə bir sıra üstünlüklər
qazandırır. Burada tələbələrin dərsdən kənar aktiv sosial fəaliyyət göstərməsi
üçün geniş imkanlar yaradılıb. Dərs zamanı demək olar ki, Azərbaycan dilindən
istifadə etmirik. Çünki tədris sırf ingilis dilində aparılır. Gələcəkdə karyera
qurduğumuz zaman bunun bizə çox faydalı olacağını düşünürəm”.
Uşaqlara
uğurlar arzulayıb universitetin tədris zalına yaxınlaşırıq. Burada müəllimlər
öz tələbələrinə mühazirə oxuyur. Bu zal həm də beynəlxalq tədbirlərin
keçirilməsi üçün də nəzərdə tutulub. Zalın təqribən 180-200 nəfərlik tutumu var.
Zəngə ehtiyac yoxdur
Gəldiyimizdən
bəri universitetdə dərslərin başlamasını və bitməsini bildirən zəng səsini
eşidə bilməmişik. Bunun səbəbini soruşuruq. Vazeh müəllim deyir ki, hələ
Strasburqda təhsil alarkən orada da bu ənənə tətbiq olunurmuş. Belə ki, orada
da zəngdən istifadə olunmayıb: "Biz çalışırıq ki, tələbələrə tam müstəqillik
verək. Onların özünü sərbəst mühitdə hiss etməsi bizim üçün çox önəmlidir.
Bundan başqa, hər dərsin ağası müəllimdir. O özü dərsin zamanlamasını etməyi
bacarmalıdır. Hələlik bununla bağlı problem yaşamamışıq. Hər kəs öz vaxtını
düzgün şəkildə idarə edə bilir. Bundan başqa, universitetimizdə dərslər bir növbəlidir.
Gün ərzində tələbələrin dörd dərsi olur. Dərslər arasında 15 dəqiqə fasilə var.
İki dərsdən sonra isə bir saatlıq nahar fasiləsi olur”.
Xoşbəxtlik simvolu
Koridorda
gəzişərkən xoşbəxtliyin formulunu tapdıq. Serotoninin formulu - "C10H12N2O” divarda yazılıb. Aşağıda
isə onun xoşbəxtlik formulu olduğu qeyd olunub. Deyilənə görə, bu, insanın öz
xoşbəxtlik formulunu tapması üçündür. Ümid edirik ki, hər bir tələbə təhsilini
müvəffəqiyyətlə bitirdikdən sonra öz xoşbəxtlik simvolunu tapacaq.
"Gələcəyin mühəndislərini yetişdiririk”
Müəllimlər
otağına yaxınlaşırıq. Fizika müəllimi Şamil Qudavazovla həmsöhbət oluruq:
"Universitetdə bu ildən etibarən çalışıram. Buradakı sistem Fransanın tədris
sistemi əsasında qurulduğu üçün biz müəllimlər üçün çox rahatdır. Buradakı
tələbələrin də biliyi və dünyagörüşü çox yüksəkdir. Çünki onların hər biri
500-dən yuxarı bal yığıb və savadlı gənclərdir. Onlarla işləmək çox asandır. Məqsədimiz
gələcəyin savadlı mühəndislərini yetişdirməkdir”.
Könül Əliyeva isə
kompüter elmləri ixtisasının tədrisi ilə məşğuldur: "Müəllim olaraq
fəaliyyətimə bu ildən başlamışam. Tədrisi xaricdən dəvət edilən müəllimlərlə birlikdə
aparırıq. Tələbələr çox aktivdirlər. Onlarla işləmək bizim üçün də maraqlıdır”.
Bir kitab götürəndə, birini hədiyyə et
Və nəhayət
universitetin kitabxanasındayıq. Burada adət etdiyimizdən fərqli mənzərə ilə
rastlaşdıq. Tələbələr həm kitab oxuyur, həm də fikir mübadiləsi aparırlar.
Kitabxanaya "açıq kitabxana” deyilməsinin də öz sirri var imiş. Sən demə,
burada tələbələr kitabları götürüb oxuduqdan sonra yerinə qaytarır. Bunun üçün
onlardan heç nə tələb olunmur. Kitab oğurluğu hər nə qədər oğurluq hesab
edilməsə də, müəllimlər ilk başda bundan ehtiyat edirmiş. Amma zamanla burada
kitabların sayı azalmayıb, əksinə artıb. Bunun səbəbi isə hər bir tələbənin öz
kitabxanasından bura kitab hədiyyə verməsidir. Tələbələr bu məsələdə xüsusi
təşəbbüskarlıq göstərir.
Gənclərə
uğurlar arzulayıb, universitetdən ayrılırıq. Universitetdə olduğumuz qısa
müddət ərzində burada gələcəyin ən yaxşı mühəndislərinin yetişdiyinə dair heç
bir şübhəmiz qalmır.
Şəbnəm Mehdizadə