Yüksək təfəkkürlü alim, həssas yazıçı
Akif İmanlı dedikdə göz önündə
dinli-imanlı, vicdanlı, təfəkkür və nitq mədəniyyətli yüksək, sadə və təvazökarlığı
ilə seçilən böyük alim, insanlığın uca
zirvəsində duran mələk kimi bir adam dayanır. Elə bilirəm ki, dilimizdə
Akif müəllimi olduğu kimi təyin edə biləcək sözlər yoxdur və mələklər təkcə göy aləmində olmur. Yer üzündə
də Tanrının yaratdığı mələklər var ki, Akif müəllim onlardan biridir.
Sədaqət Həsənova
Filologiya üzrə elmlər doktoru, professor
Akif müəllim o qədər gözəl
insandır ki, onun haqqında nə deyilirsə, səmimi deyilir, içdən, ürəkdən gəlir.
O, mənim üçün böyük və əvəzedilməz bir məktəbdir. Akif müəllimin simasında bir
neçə məktəb formalaşıb və çox adam və mənim özüm də bu məktəblərdən xeyli
faydalanmışıq. Onlardan biri elm məktəbi, ikincisi tərbiyə məktəbi, üçüncüsü səliqə-sahman
məktəbi, dördüncüsü natiqlik məktəbi, beşincisi insanlıq məktəbi, altıncısı
pedaqoji məktəbdir və s.
Mənim elmi yazılarımın bir
çoxunun ilk oxucusu Akif müəllimdir. Onun fikirlərinə ehtiramım hədsizdir və o,
mənim yazılarım haqqında danışanda həmişə rahatlıq, məmnunluq və sevinc hissləri
keçirmişəm. Akif müəllimin dediklərinə
çox inanıram. Bu inamı yaradan onun düzgünlük və dürüstlüyüdür. Akif müəllim
ləyaqətli alimdir. O, həmişə doğru danışır və cəmiyyət və insanlara real münasibəti
ilə seçilir, kiminsə xatirinə kompliment deməkdən çox-çox uzaqdır. O,
komplimenti yalnız tənqid məqsədi ilə yumoristik üslubda deyə bilər. O, mənim
yazılarımı bəyənəndə də, tənqid edəndə də xoşuma gəlib. Onun fikirlərini əziz
bir böyüyümün, ustad müəllimimin dəyərli düşüncələrinin məhsulu kimi qəbul
etmişəm. Akif müəllimin gözəl məsləhətlərini sevə-sevə qarşılamışam.
Mən Akif müəllim adlı tərbiyə məktəbindən
də keçmişəm. Onun səbrindən, sözü asta və usta demək bacarığından
faydalanmışam. Onun sakit və mənalı tövsiyələri mənim bəzi hadisələrdən doğan
çılğınlığımın azalmasına səbəb olub. Hərdən fikirləşirəm ki, kaş mən də Akif müəllim
kimi reallıqlara sakitcə yanaşıb, gerçəklikləri qəbul edərək onlara düzgün və səbirli
münasibət göstərə biləydim. Bəzən böyük və təlatüm yarada biləcək bir şey
haqqında eşidəndə mən coşub-daşıram və çılğınlıqla münasibət göstərirəm və tək
mən yox, çoxları belə edir. Olub ki, Akif müəllim belə zamanlarda bir qədər
sakitcə baxıb və ya gözlərini bir nöqtəyə dikərək fikirləşib yumoristik bir
cavabla həm öz fikrini bildirib, həm qarşısındakını sakitləşdirib, həm də
ağıllı sözləri və məntiqi ilə hamını heyrətdə qoyub.
Akif müəllimin yumor-satira
çalarlı söhbətləri o qədər şirindir ki, insanın qəlbinə işləyir və onu düşünməyə
sövq edir. O, hara gedirsə, orada müsbət bir əhval, xoş bir ovqat yaranır. Akif
müəllimin cəmiyyətə, dünyaya, həyata münasibəti onun bədii yaradıcılığında da
açıq-aydın görünür. O, az yazır, lakin mənalı, məntiqli yazır. Bəzən elə məsələlərə
toxunur və mövzulara elə diqqətlə yanaşır ki, bəlkə də, bu, heç bir yazıçı və
tarixçinin ağlına gəlməz.
Akif müəllim çox səliqəli
adamdır. Bu səliqə birtərəfli deyil. Onun qeydləri, kitabları, qəzetləri, əlindəki
bloknotu kimi geyimi də həmişə səliqə-sahmanlı olub. Onun geyim və davranış mədəniyyəti
nitq mədəniyyətini tamamlayır.
Akif müəllimin mənəviyyatı ən
böyük insanlıq örnəyidir. İndiyə qədər ondan kiminsə inciməyi ağıla gəlmir. Bir
dəfə dayaz adamlardan biri onunla yaxşı davranmamış, yəni mədəniyyətsizlik edərək
sözlərinə sərhəd qoymamışdır. Həmin anda çox adam və mən də özümdən çıxardım.
Ancaq Akif müəllim sakitcə və təbiətinə məxsus müdrikliklə cavab verərək
asta-asta uzaqlaşmışdır. Sonralar həmin adamın işdən azad edildiyini eşidənlərin
çoxu sevindiyi halda, Akif müəllim "nə deyim, o da insandır da”, – deyə gözləri dolmuşdur.
Layiqli, tərbiyəli adamların həyatında
bir boşluq görəndə bu gözəl insan –Akif müəllim narahat olar, hamının qayğısına
qalar, insanların xoşbəxtliyinə, bəlkə də onların özündən, yaxın adamlarından
daha çox sevinər. Akif müəllim xeyir-şər adamlarındandır, əl tutan, dərdə,
sevincə şərik olan insandır, Onun haqqında şeirlər yazılıb, hələ cavanlığından
ürəklərdə xarakterinə xas olan məsumluğu ifadə edən heykəli yaranıb.
Akif müəllim 70 yaşına qədəm
qoyur. Tam səmimiyyətlə deyirəm ki, onun nə görkəmi, nə də sağlam ruhu bu rəqəmi
göstərmir. Yerişi, duruşu, gözəl qəlbi, insanlarla şux rəftarı onun ruhunun
yüksəkliyini, mənəviyyatının ucalığını, həyat eşqinin bolluğunu ifadə edir. Və
nə xoş ki, bu, belədir.
Akif müəllim seçkin müəllimlərdəndir.
O, müəllimlik adına şərəf gətirən, bu şərəfi həyatı boyu qoruyan, qarşısındakı
tələbələri övladı gözündə görən, ağıllı nəsihətləri ilə onlara düzgün istiqamət
verən, doğru yol göstərən əsl pedaqoqdur. Akif müəllim tədris etdiyi fənləri
sevə-sevə sevdirən müəllimdir. Onun məsləhətləri ilə tərbiyələnən nə qədər tələbə
həyatda xoşbəxtliyə qovuşmuşdur.
Akif müəllimin alimliyi də fərqlidir.
Onun üslubu müəllifinin xaslığını ifadə edir. O bir alim kimi qələmini Azərbaycan
dilçiliyinin gənc və az işlənən sahələrindən
biri olan onomastika elmində yorub. Bu sahədəki araşdırmaları bir tərəfdən Azərbaycan
və türk dilçiliyi arasında möhkəm bir körpünün yaranmasına səbəb olub, bir tərəfdən
onomastika sahəsindəki boşluqların doldurulmasına kömək edib, digər tərəfdən tədqiq
etdiyi oykonimlərin etimoloji təhlilləri ilə əzəli və əbədi torpaqlarımıza göz
dikən xainlərə tutarlı bir cavab verir. Akif müəllimin elmi güclü bir məntiqə,
maraqlı qarşılaşdırma və tutuşdurmalara, nəzəri mülahizələrlə faktik dil
materiallarının vəhdətinə əsaslanır.
Mən 70 yaşı Akif müəllimin ömür
yaşı kimi qəbul edə bilmirəm, bu, onun müdriklik yaşıdır. Və qəribədir ki, hər
hansı bir adam haqqında 70 yaş dedikdə "qocalıq” sözü yada düşdüyü halda, Akif
müəllim haqqında 70 sayını işlətdikdə belə bir düşüncədən uzaq olursan. Mənə elə
gəlir ki, Akif müəllimin ürəyi dərs dediyi tələbələrin yaşı qədər cavandır və
bu, ona nəhayətsiz bir gənclik eşqi verir ki, bunun izləri onun çöhrəsinə və qələminə
çöküb. Arzum budur ki, insanlıq mücəssəməsi olan bu mələk xislətli alim-müəllimin
həyat eşqi həmişə yüksək olsun! Kaş həyatda, cəmiyyətimizdə Akif müəllim kimi
adamların sayı çox olaydı!
Sədaqət Həsənova
Filologiya üzrə elmlər doktoru, professor