“Yox”u necə deyək ki, nə şiş yansın, nə kabab? - Gənclərə məsləhət
İşgüzar münasibətləri elə qurmaq lazımdır ki, sonra
hansısa problemin olanda əlaqələrin işə yarasın. Amma heç də həmişə hamının
işinə yaramaq mümkün olmur. Bir çox insan isə "mən "yox” deyə bilmirəm” deyir.
Amma başqalarının işinə həddindən artıq vaxt sərf edəndə, özünə, işinə
ayıracağın zamandan kəsməli olursan. Ona görə də, bəzən "yox” demək lazımdır.
Amma bunun da öz qaydası var. Bəs "yox”u necə deməliyik ki, nə şiş yansın, nə
kabab?
Bu
mövzuda həmsöhbətimiz "Code Academy”nin
karyera mərkəzinin direktoru, insan resursları mütəxəssisi, kouç Leyla
Surxayzadə oldu. L.Surxayzadə deyir ki, insanların işləri, məsuliyyətləri
artdıqca "yox” deməyi
avtomatik öyrənirlər: "Amma onu öyrənənə qədər bir çox insan artıq yorulmuş,
bezmiş və özündən ayrı düşmüş olur. Əgər "yox” deyə bilmirsinizsə, ya sizin öz
işləriniz azdır, ya da özünüzə dəyər vermirsiniz. Hər iki halda, oturub düşünməli
və özünüzə sual verməlisiniz ki, hazırda başqaları üçün gördüyüm işlər mənə nə
kimi xeyir gətirir? Məni ya maddi, ya da mənəvi inkişaf etdirirmi? Əgər heç nə
vermirsə, bunun əvəzində sizə bunları verən işlərə və insanlara "hə” deməlisiniz.
İkinci məsələ, "yox” deyə bilmək üçün özünə dəyər verməkdir. Özünə dəyər isə öz
vaxtının qədrini bilmək, öz istirahətini və əyləncəni təmin edə bilməkdir. Əgər
siz kiməsə "yox” demirsinizsə, həmin vaxtı ya istirahətinizdən, ya əyləncənizdən,
ya da dəyərli vaxtınızdan (o vaxtda ki, ya pul qazanırsınız, ya da öz işlərinizi
görürsünüz) kəsmiş olursunuz. Bunlar da dolayı yolla özünüzə verdiyiniz dəyərdən
almış olur”.
L.Surxayzadənin
sözlərinə görə, "yox” deyə bilmək də digər işlərdə olduğu kimi, çoxlu təcrübə və
təkrarlıq tələb edir. Nə qədər çox deyə bilirsinizsə, o qədər rahat deməyə
alışırsınız. Ancaq bir çox halda, yox deyə bilmirsinizsə, kömək etmək istədiyiniz
adamı başqa güvəndiyiniz şəxsə yönəldə, yaxud da sizin vaxtınızdan almayacaq
alternativlər təklif edə bilərsiniz: "Bunlar da mümkün deyilsə, sadəcə, səmimi
olub qarşınızdakı insana hazırda bu təkliflə maraqlanmadığınızı, sizin üçün
prioritet işlər üzərində çalışdığınızı vurğulaya bilərsiniz. Əgər yox deməyiniz
sizə edilən təklifin pulsuz olması ilə bağlıdırsa, yenə də özünüzün və
vaxtınızın dəyərini özünüzə bir daha xatırladaraq, qarşı tərəfə artıq bu işləri
ödənişsiz etmədiyinizi bildirə bilərsiniz. "Yox” deməyə meyilli olan peşəkar
adamlar isə artıq bunu necə deməyi öyrəniblər. Bunu elə bir incəliklə deyirlər
ki, "yox” "hə” kimi görünür. Ancaq qarşı tərəfi heç də
çaşdırmır, sadəcə, qarşı tərəf özünü "yox” cavabı almış kimi hiss etmir, əksinə
yönləndirdiyi müraciətin cavabının qarşı tərəfdə olmadığını, ya da yanlış
ünvanda olduğunu anlayır. Bu mənada heç vaxt "yox” deməkdən çəkinməyin, amma
"yox” deməyə də tələsməyin. Ola bilsin ki, qarşı tərəflə hər hansı bir əməkdaşlıq
qura bilərsiniz. Ya da qarşı tərəfin istəyini başqa birinə yönəldərək, həm kömək
etmiş, həm də münasibətlərinizi saxlamış olarsınız”.
Aygün Asimqızı