Xüsusi zolaqlar tıxac probleminin həllidirmi?
Avropa Oyunları ölkəmizdə keçirilən vaxt Bakı şəhərinin
bəzi yollarında xüsusi nəqliyyat zolaqları çəkilmişdi. Yarışlar bitdikdən sonra
isə həmin zolaqların bir qismindən ictimai nəqliyyatın işində istifdə olunması
məsələsi müzakirə olundu. Həmin zolaqlardan yanğınsöndürən, təcili tibbi yardım
və digər xüsusi nəqliyyat vasitələrinin istifadə etməsi məqsədəuyğun hesab
edilirdi.
Artıq Bakı Nəqliyyat Agentliyi paytaxtın küçə və
prospektlərində sərnişin avtobusları üçün xüsusi hərəkət zolaqlarının təşkil
edilməsi ilə bağlı mətbuata açıqlama da verib. Bəs xüsusi zolaqlar Bakı şəhərinin
yollarındakı tıxacların aradan qaldırılmasına nə dərəcədə köməklik göstərəcək?
"Hədəf
ümumi
yollarda tıxac məsələsini həll etmək deyil”
«Digesta»
firmasının direktoru, hüquqşünas Ərşad Hüseynov "Kaspi”yə açıqlamasında bildirdi ki, xüsusi
zolaqların ayrılmasında əsas hədəf ümumi yollarda tıxac
məsələsini həll etmək deyil: "Ən yaxın hədəf bunu hesab etmək olmaz. Yaxın
hədəf avtobusun tıxaca düşməsinin qarşısını almaqdır. Bu üsul həm də əhalinin
ictimai nəqliyyatdan istifadəsini bir növ stimullaşdıracaq. O mənada ki, tutaq
ki, 3 hərəkət zolaqlı yoldur, onun biri avtobuslar, ikisi digər avtomobillər
üçündür. Digər avtomobillərdə olan sərnişin və sürücülər görəcəklər ki, onlar
tıxaca düşsələr də, avtobuslar onların yanından rahat keçir. Bu da o deməkdir
ki, siz də düşün avtobusdan istifadə edin. İctimai nəqliyyatın təbliği
tıxacların aradan qaldırılmasına, nəqliyyatda gərginliyin azaldılmasına
yönəlmiş bir işdir”.
Yolun bir hərəkət hissəsinin avtobuslara ayrılmasının
digər hərəkət zolaqlarında tıxaca səbəb olma ehtimalının olmasına gəlincə,
Ə.Hüseynov bildirdi ki, burada hər hansı problem olması gözlənilmir: "Zolaqlar
elə yollarda olacaq ki, orada ən azı 3 hərəkət zolağı var. Həmin yollarda isə
avtobusların intensiv hərəkəti var. Daim ordan bir neçə marşrut avtobusu keçir.
Ona görə zolaqların ayrılması digər yollardakı avtomobillərin hərəkətinə mane
olmayacaq. Hələ ki bu pilot layihə olaraq icra ediləcək. Layihəyə başlayandan
sonra olan problemlər də görünəcək”.
"Zolaq məsələsi çıxış yolu ola bilər, amma...”
"Sürücülərin maariflənməsinə
yardım" İctimai Birliyinin sədri Fazil Məmmədovun sözlərinə görə, zolaqların ayrılması özlüyündə tıxac problemini həll etmək üçün yetərli ola
bilməz: "Bu problem sistemlidir və həlli üçün də kompleks şəkildə iş
görülməsinə ehtiyac var. Bu zolaqlar şəhərin mərkəzi hissələrində çox ola
bilməz. Çünki küçələr çox sıxdır. İkincisi, bu cür zolaqlar üç və daha çox
hərəkət zolaqlı yollarda ola bilər. Amma iki zolaqlı yoldan birini avtobuslara
versək, bütün maşınlar bir yolda getsə, əksinə, tıxac yaradacaq. Zolaq məsələsi
çıxış yolu ola bilər. Amma baxır harda və necə”.
F.Məmmədov
deyir ki, xüsusi zolaq ayrılmasından öncə görülməli işlər çoxdur: "Avtobusların
hərəkətinin düzgün tənzimlənməsinə ehtiyac var ki, dayanacaqlarda da vəziyyət
yaxşı olsun. Bəzən bir avtobus getməmiş, digəri saxlayıb dayanacağın yanında
qapısını açır. Biz qanunda yazılanlara riayət etmirik. Qanuna görə, avtobus
dayanacaqda saxlamasa, sürücünün cəriməsi 60 manat və 3 baldır. 7 dəfə belə
saxlasa, sürücülük vəsiqəsini almalıdırlar. Bizdə qanuna görə, avtobus
dayanacaqlarının uzunluğu 30 metrdir. 30 metrdə bir avtobus saxlaya bilər. 30
metrdən kənarda avtobus saxlaya bilməz. Avtobusun biri dayanacaqdadırsa,
arxasınca gələn saxlamalı, qapıları açmamalıdır. Birinci maşın getməlidir. Həll
olunmayan problemlər deyil. Sadəcə işlər görülməlidir”.
F.Məmmədov
bildirdi ki, yol hərəkəti ilə bağlı qayda-qanunlara riayət edilsə, xüsusi
hərəkət zolağına ehtiyac olmaya da bilər. Əgər xüsusi zolaq ayrılırsa, burada
aidiyyati bütün qurumlar bir yerdə çalışıb, uğurlu iş ortaya qoymalıdırlar:
"İşin necə icra olunması ilə bağlı hökumətin konkret qərarı olmalıdır. Həm də
işi elə görmək lazımdır ki, nə şiş yansın, nə kabab. "Azəravtoyol” ASC,
Nəqliyyat Nazirliyi, Dövlət Yol Polisi İdarəsinin hər biri öz səlahiyyətində
olan məsələləri dəqiq şəkildə araşdırmalıdır. Məsələn, deyirlər ki, xüsusi
zolaq Avropa Oyunları vaxtı təcrübədən keçirilmişdi. Amma mən deyərdim, onun vətəndaşlara
ziyanı oldu. Saatlarla həmin zolaqdan maşın keçmirdi, amma digər zolaqda
maşınlar tıxacda gedirdi. Qayda-qanunlara riayət edilsə, zolağa ehtiyac da
olmaz. Bu, 10-15-ci məsələ ola bilər, nəqliyyat sahəsində”.
"Rusiyada bu təcrübə var”
Bakı şəhər Dövlət Yol Polisi İdarəsinin
ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin rəisi Vaqif Əsədov bildirdi ki, Rusiyada bu təcrübə
var və gözəl də tətbiq olunur. Azərbaycanda isə bəzi yollarda xüsusi zolaq ayırmaq
mümkün olsa da, çox yerdə mümkün deyil: "Moskvada ictimai nəqliyyat vasitələrinin
hərəkəti ilə bağlı ayrıca zolaq var. Bundan başqa, həmin zolaqlarda hərəkət edən
əksər avtobuslarda öndə və arxada kameralar var. Həmin zolağa başqa hərəkət
iştirakçısı daxil olursa, o sürücünün maksimum məbləğdə cərimə edilməsi ilə
bağlı qərar qəbul edilib. Həmin kameraların köməyi ilə kənar yola daxil olmuş
sürücünün şəkli çəkilir, cəzalandırılır. Moskvada bu problem həllini tapıb.
Bizdə bəzi yollarda ayrıca zolaq ayırmaq mümkündür, bəzilərində yox. 3-dən çox
hərəkət olan yerlərdə zolaq ayrılacaq. Belə yerlər bizdə Neftçilər prospektinin
bəzi hissələridir, Aeroport yoludur, kənar dairəvi yoldur. Həmin ərazilərdə
avtobuslar işləyəndə süni sıxlıq yaşanmır. Yol enlidirsə, sıxlıq onsuz da
yaşanmır. Nəqliyyat Agentliyi bu məsələ ilə bağlı tədbir təşkil edəcək. Orada
iştirak edəndən sonra yəqin ki, proses haqqında daha detallı məlumatımız
olacaq”.
"Bu zolaqlar təkcə avtobuslar üçün
deyil”
Bakı Nəqliyyat Agentliyinin (BNA) mətbuat xidmətinin
rəhbəri Mais Ağayev bildirdi ki, xüsusi hərəkət zolaqları ilə bağlı
artıq konkret addımların atılmasına başlanılıb: "Xüsusi
hərəkət zolaqlarının yaradılması ilə bağlı məsələ əvvəlcədən qanunvericilikdə
nəzərdə tutulsa da, reallaşdırılmamışdı. Lakin Bakı Nəqliyyat Agentliyi bu
istiqamətdə işlər görməyə başlayıb. İlk olaraq Nazirlər Kabinetinin müvafiq
komissiyasına müraciət edildi. Təşəbbüsümüz məqsədəuyğun hesab edildiyindən reallaşdırılmasına
hökumət tərəfindən razılıq verildi. Yaxın vaxtlarda bu xəttin çəkilməsinə başlanılacaq.
İlin ilk rübündə Bakı şəhəri üzrə müəyyən olunmuş 9 prospektdə xüsusi zolaqların
ayrılması reallaşacaq”.
M.Ağayev deyir ki, bu zolaqlar təkcə avtobuslar
deyil, bütün operativ nəqliyyat vasitələri üçün nəzərdə tutulub: "Yanğınsöndürən,
təcili tibbi yardım və digər xüsusi nəqliyyat vasitələri də hərəkət edəcəklər.
Başqa nəqliyyat vasitələri isə bu yola daxil olarkən cərimələnəcəklər”.
Tıxacların qarşısını almaq məqsədlərdən
biridir
Tıxac probleminin həllinə gəlincə, M.Ağayev bunları
söylədi: "Bizim əsas məqsədimiz tıxacların qarşısını almaq və sərnişin
avtobuslarının daha rahat şəkildə hərəkətini təmin etməkdən ibarətdir. Bu xəttin
çəkilməsində məqsəd ictimai nəqliyyatdan istifadə edən sərnişinlərin
rahatlığını və təhlükəsizliyini təmin etmək, eyni zamanda ictimai nəqliyyatdan
istifadəni stimullaşdırmaqdır. Yəni xüsusi hərəkət zolağı olan küçə və
prospektlərdə sərnişin avtobuslarının tıxacda qalmasının qarşısı alınır ki, bu
da əhalidə ictimai nəqliyyata marağı artıracaq. Bu isə şəhərin ekologiyasının
qorunması baxımında mühüm amilldir. Xüsusi hərəkət zolaqları iki hərəkət
zolağı olan yollarda olmayacaq. Çünki belə halda, həmin ərazidə digər nəqliyyat
vasitələrinin sıxlığı yaranacaq. Bu zolaqlar 3 və daha artıq hərəkət zolağı
olan yollarda olacaq. Hazırda Bakının
bütün inzibati ərazisində təhlillər aparılır. İlkin mərhələdə 9 ünvan müəyyən
edilib. Babək, Xocalı, Nobel, Gəncə prospektlərində, M.Useynov, Ə.Rəcəbli,
M.Füzuli (Qış parkı boyunca), M.Əliyev və Y.Səfərov küçələrində ümumi istifadədə
olan nəqliyyat vasitələri üçün müvafiq yol nişanı qurulmaqla xüsusi hərəkət
zolaqlarının təşkil edilməsinə razılıq verilib. Təhlillərdən sonra digər küçə və
prospektlərdə də xüsusi hərəkət zolaqları çəkiləcək”.
Aygün ASİMQIZI