Dənizlə dağlar arasındakı turizm cənnəti - Fotolar
Bölgələrdə turizmin inkişafı böyük əhəmiyyət kəsb edir. Təbii sərvətlərimiz,
rəngarəng iqlimimiz, zəngin tarixi-mədəni irsimiz cəlbedici turizm məhsulu
yaratmaq üçün geniş imkanlar açır. Azərbaycan dövlətinin turizm sahəsinin
inkişafını iqtisadiyyatın qeyri-neft sektoru üzrə prioritet istiqamət elan etməsi
isə bu sahəni daha da inkişaf etdirməyə yönəldir. Astara rayonunun da turistlərə
təqdim etdiyi geniş imkanları var.Lənkəran Regional Mədəniyyət və Turizm İdarəsinin Astara rayonu üzrə
baş məsləhətçisi Şadoğlan Bayramov "Kaspi”yə müsahibəsində turizmin rayonun həyatında
oynadığı rol və bu sahəni inkişaf etdirmək üçün görüləcək işlərdən danışdı:
- Astara rayonunun turizm potensialını necə dəyərləndirirsiniz?
- Hazırda
Astarada turizmin inkişafı üçün gözəl potensial mövcuddur. Rayonda turizmin
inkişafı həm təbii şəraitlə, həm də maddi-texniki bazanın olması ilə əlaqədardır.
Rayonun 13 turizm obyekti turistlərin qəbul edilməsində xidmətlərini təklif
edir. Bu obyektlər həm dəniz sahili boyu ərazini əhatə edir, həm də dağətəyi ərazilərdə
yerləşir. Turizm obyektləri yay dövründə çimərlik, digər mövsümlərdə kənd və
dağ turizminin inkişafına xidmət edir. Rayonumuza gələn qonaqlar çoxdur. Ötən
ilə nisbətən bu il gələnlərin sayında təxminən 20 faiz artım var. Rayon əhalisinin
bir qismi Rusiyada yaşayır. Əvvəllər onlar Türkiyə, Rusiya, Yunanıstan, İtaliya
və s. ölkələrə tətilə yollanırdılarsa, artıq Azərbaycanda, xüsusən də Astarada dincəlməyə
üstünlük verirlər. Həmçinin Rusiyanın özündən də insanlar istirahət üçün bu
zonaya gəlirlər. Bu, həm ucuz başa gəlir, həm təhlükəsizliyə təminat var, həm də
istirahət üçün burada hər şey mövcuddur. Dillə bağlı da problem yoxdur. Bu
baxımdan, Rusiyadan Astaraya gələn turistlərin sayı ildən-ilə deyil, aydan-aya
artır. İrandan gələn turistlərin sayı isə daha çoxdur. Astara ilə sərhəd
olduğundan onlar üçün mövsümi turizm anlayışı yoxdur. Rayonda keçirilən mədəni-kütləvi
tədbirlər də turistləri cəlb edir. Əhalinin bir qismi hər hansı bir turizm
obyektində və ya oteldə qalmaqdansa, rekreasiyaya üstünlük verir. Rekreasiya zonası əsasən turistin bir günlük və ya
bir neçə saatlıq piknik zonasında istirahətini təşkil edir. İstirahətin bu növü
üçün rayonumuzda şərait daha çoxdur. Taxtanakəran-Toradi və Taxtanakəran-Miki
istiqamətində avtomobil yolunun çəkilişi turizmin imkanlarını daha da artırıb.
Həmin zonada turizm obyekti olmasa belə, normal rekreasiya zonaları vardır. O ərazilərdə
turistləri yüksək səviyyədə qəbul etmək üçün iki və ya üçulduzlu turizm obyektləri
də yoxdur, ancaq təbiət turizmi mövcuddur. Rayonda keçirilən mədəni tədbirlər,
canlı konsertlər təkcə mədəniyyətin təbliğinə deyil, həm də turistlərin cəlbinə
xidmət edir. Bir qrup turistlər var ki, onlar rayonun tarixi yerləri ilə
maraqlanırlar. Astaranın milli folkloru ölkədə tanınır. Bu qrup dəfələrlə
yalnız turistlər üçün konsertlər verib. Astaranın mərkəzində və Kakalos kəndində
fəaliyyət göstərən Diyarşünaslıq Muzeyinin bədii tikmə bölümü milli ornamentlərlə
nümunələr təqdim edirlər. Həmçinin sahibkarlığın inkişafı üçün açılan geniş
imkanlar rayonda turizmin inkişafına şərait yaradır.
- Ümumən ölkədə iki və ya üçulduzlu otellərin, həmçinin
hostellərin tikintisi sahəsində problemlər mövcuddur. Yəqin ki, bu sahədə
problemlər Astarada da hiss olunur?
- Astarada
hazırda iki və üçulduzlu otellərə, hostellərə ehtiyac çoxdur. Tutaq ki, İrandan
gələn sürücülər bir gün bu rayonda qalmaq, sonra isə yoluna davam etmək istəyirlər.
Ancaq onlar, öz imkanlarına uyğun oteldə gecələmək istəyirlərsə, münasibini
tapa bilmirlər. Hazırda Astarada dördulduzlu «Şindan» oteli fəaliyyət göstərir.
Ümumilikdə turizm obyektləri təxminən gün ərzində 320-ə yaxın turisti qəbul etmək
imkanına malikdirlər. Statistikaya görə, keçən il Astaraya ümumilikdə 6000-nə
yaxın turist gəlib ki, onların təxminən 1300 nəfəri xarici turistlərdir. Həmçinin
aralarında ölkəmizdən tranzit kimi istifadə edən turistlər də var. Xüsusən
Novruz bayramında İrandan çoxlu turistlər gəlir. Təbii ki, onların yerləşdirilməsi
üçün obyektlərə ehtiyac var.
- Turistləri cəlb etmək üçün müxtəlif vasitələrdən
biri də rayonun turizm potensialı ilə bağlı veb səhifənin olması, rayonun xəritəsinin,
görməli yerləri haqqında bukletlərin hazırlanması və turistlərə təqdim edilməsidir.
Bu istiqamətdə hər hansı işlər görülürmü?
- Biz sosial şəbəkələrdə
rayonun gözəl guşələrini təbliğ edirik. Ötən illər 3000 ədədə qədər buklet və
flayerlər hazırlayıb turistlərin hamısına təqdim etmişik. Təəssüf ki, Astaranın
turizmlə bağlı xəritəsi yoxdur. Bu səbəbdən mən "Turizm bələdçisi” kitabını
hazırlamaq istəyirəm. Bunun üçün müəyyən materiallar toplamışam, sadəcə, çap
olunması qalıb. Keçən il hazırladığım bukletdə turizm obyektləri, gözəl məkanlarımız
təbliğ olunurdu. Eyni zamanda, bir vərəqli "Astara abidələri” adlı flayerlər
hazırlanıb. Təəssüf ki, bunlar yalnız Azərbaycan dilində nəşr edilib. Bütün
bunları yenidən cəm halında "Turizm bələdçisi” kitabında, həm Azərbaycan, həm də
ingilis dilində çap etdirməyi düşünürük. Həmçinin turistlər üçün çayçılıq və sitrusçuluğu əks etdirən suvenirlərin
hazırlanması üzərində də düşünürük. Hazırda tikilən qala divarı isə gələcəkdə
Astaranın rəmzi kimi qəbul oluna bilər.
- Rayonun dağ kəndlərində qış turizmi ilə bağlı
layihələrin hazırlanması nəzərdə tutulurmu?
- Gələcəkdə qış
turizminin inkişafı ilə dağ kəndlərində müəyyən işlər görmək olar. Təbii ki,
qış turizminə uyğun xizəksürmə, kanatlar və s. olmalıdır. Ancaq oranın çox mürəkkəb
relyefi var. Hələlik isə ucqar dağ kəndlərində kənd turizminin, yaşıl turizmin
inkişafını həyata keçiririk. Qış turizmi üçün həyata keçiriləcək layihələr isə
hələlik bizim üçün əlçatmazdır. Düzdür, bu layihələrlə bağlı təkliflər olunub.
Çünki bu vasitələrlə turistləri daha çox cəlb etmək olar. Rayon rəhbərliyinin hədəfi
də əsasən turizmin və kənd təsərrüfatının inkişafına yönəlib. Dənizkənarı park-bulvarın
salınması və genişlənməsi də turizm infrastrukturunun inkişafı istiqamətində
atılan addımdır. Həmçinin dəmiryolunun Ələt-Astara yoluna paralel köçürülməsindən
sonra dəniz kənarı genişlənəcək. Dənizlə dağ arasındakı məsafəni qət etmək 20 dəqiqəyə
başa gələcək. Bu genişlənən ərazidə otellər tikilə, istirahət mərkəzləri salına
bilər. Əsas inkişaf yol infrastrukturu ilə bağlıdır. Yollar rahat olandan sonra
turistlərin gəlişi çətin olmur. Demək olar ki, artıq rayonun tarixi məkanlarına,
ekoturizmin təşkil olunacağı yerlərə yolların çəkilişi başa çatıb. Deqədi, Taxtanakəran-Toradi və Taxtanakəran-Miki
istiqamətində avtomobil yolu çəkilib ki, bu da həm dağlarla, həm də dənizlə
insanlar arasında vaxt mənasında məsafəni azaldıb. Sım kəndinə açılan yoldan
sonra «əgər Bakının Qobustanı varsa, Astaranın da Sımı var» deyirik. Xüsusən
yay mövsümündə bu yerlərə insan axını çoxdur. Çimərlikdən sonra insanlar
dağların qoynuna yollanırlar.
- Turizm obyektlərində xidmət personalının peşəkarlığının
artırılması istiqamətində hansı işlər görülür? Bu sahədə problemlərin olması da
sirr deyil.
- Bu, bizim
yaralı yerimizdir. Bu problemləri aradan qaldırmaqdan ötrü Astara Pedaqoji
Kollecində turizm fakültəsi fəaliyyət göstərir. Bu, gələcək üçün turizm üzrə
peşəkar kadrların hazırlanması deməkdir. Həmçinin Mingəçevirdə də belə bir
kollec fəaliyyət göstərir. O cümlədən, Bakıda Turizm İnstitutu var. Nazir Əbülfəz
Qarayevin göstərişi ilə ildə bir neçə dəfə turizm sahəsində çalışan personal
üçün otelçilik, iaşə xidməti və s. sahələr üzrə seminarlar keçirilir. Həmçinin
QHT-lər tərəfindən də seminarlar təşkil
olunur və gənclərə sertifikatlar verilir.
- Turistlərin muzeylərə, qalereyalara marağı nə qədərdir?
- Muzeylərə,
yaxın ərazilərdən gələn turistlər o qədər də maraq göstərmir. Yalnız uzaqdan gələn
və ailəvi turistlər muzeyləri ziyarət edirlər. Məktəblilər isə əlamətdar günlərlə
bağlı muzeylərə gəlirlər. Həmçinin tarix dərslərini muzeylərdə keçirirlər. Muzey
işçilərini məktəblərdə dərsdənkənar mühazirələr oxumağa cəlb etmişik. Xarici
turistlər əsasən Tarix Diyarşünaslıq Muzeyinə baş çəkirlər. Çay fabrikində
çayçılıq muzeyi yaradılıb. Bu muzeyi ziyarət edənlər də var.
- Türkiyənin bölgələrində kənd turizmi xüsusi
inkişaf edib. Kəndli evlərinin turistlərə verilməsi, məhsullarının satışı
turizmin bu növünü inkişaf etdirib. Bu istiqamətdə sizin kəndlərdə vəziyyət necədir?
- Kənd
turizminin inkişafı istiqamətində də addımlar atılır. Çünki kəndli məhsulunu həm
də bu yolla sata bilər. Kəndə səfər edən turist kəndlinin satdığı qatıq,
pendir, süd, meyvə, bal, doşab, təndir çörəyini və sənətkarlıq nümunələrini
ala, onun kirayəyə verdiyi evdə gecələyə bilər. Kəndlilər evlərini sərfəli qiymətə
gələn turistlərə təklif edirlər. Bu xidmətin genişlənəcəyi gözlənilir.
- Son illər ayrı-ayrı rayonlarda festivalların
keçirilməsi ənənə şəklini alır. Astaranın belə bir festival keçirməsi
planlaşdırılırmı?
- Astarada ya
"Sitrus festivalı” ya da "Çəltik və sitrus” festivalı keçirməyi nəzərdə tuturuq.
Bununla bağlı təkliflərimiz də var. Çəltikçiliyin inkişafını nəzərə alsaq, "Plov
festivalı” da nəzərdə tutulur. Bu istiqamətdə təxmini layihələrimiz də
hazırlanıb. Gələcəkdə bu məsələləri də reallaşdıracağıq.
Təranə Məhərrəmova
Rufik İsmayılov
Astara