Xəstəliklərin və zədələrin məğlub edə bilmədiyi idmançı - Portret
Cüdo, ölkəmizdə böyük maraq kəsb edən, nəsillərin bir-birini uğurla
əvəzlədiyi idman növlərindəndir. Bu növdə hər yeni onilliyin mənzərəsi
əvvəlkini geridə buraxıb. Tarixi ətraflı analiz etdikdə, aydın olur ki,
Azərbaycan cüdosu indiki qədər iddialı təsir bağışlamayıb. Son illərin
"qızıl dövr" adlandırılmasında əsas yığmanın, Orxan Səfərov, Rüstəm
Orucov, Elmar Qasımov, Elxan Məmmədov kimi adlı-sanlı üzvləri ilə yanaşı,
gənclərdən ibarət milli komandamızın da uğurlarının böyük rolu var. Yeni nəsil
daha böyük perspektiv ortaya qoyub. Bunun üçün ötən il yaşanan üç tarixi
nailiyyətə nəzər salmaq kifayətdir: Avropa çempionatının fərdi proqramında
birincilik, komanda yarışında çempionluq, bir ay sonra isə 2 qızıl, 2 gümüş
mükafatla dünya liderliyi! Şanlı tarixin əsas imzalarından biri olan Hidayət
Heydərov artıq böyüklərdən ibarət yığmanın da aparıcı üzvlərindəndir. Zelim
Kotsoyev və Kəramət Hüseynovun da builki çıxışları deməyə əsas verir ki,
gələcək etibarlı əllərdədir. "Gənclər ordu"sunun daha bir yüksək
perspektiv vəd edən nümayəndəsi isə Tofiq Məmmədovdur. Sentyabrda Bolqarıstanın
paytaxtı Sofiyada təşkil olunan Avropa birinciliyinin qalibi və beləliklə, bu
yazının qəhrəmanı.
Məşqləri bərpa etməsindən az müddət keçmiş, o, bir sıra uğurlar
qazanır. Kiçik yaşlı yeniyetmələr arasında əldə etdiyi ölkədaxili nailiyyətlər,
onu yenidən cüdoya möhkəm tellərlə bağlayır. Lakin növbəti "sürpriz"
özünü çox gözlətmir. Bir gün kəskin ağrılarla üz tutduğu klinikada müayinədən
keçəndə, məlum olur ki, böyrəyində nefrit virusu var. Nəticədə yenə məşqlərdən
uzaqlaşmalı olur. Bir ilə yaxın müalicə alır.
Oktyabrda Daşkənddə keçirilən Qran-pri yarışında beşinci olur. Bu,
böyüklər arasında ilk beynəlxalq yarış idi ki, belədə nəticəni kifayət qədər
uğurlu saymaq olar.
2017-ci ilin əvvəlində biləyi sınır, üstəlik, xroniki zədələri ağırlaşır. Beləliklə, ilin sonlarınadək yarışlardan kənar qalır. İl sadəcə, bir nailiyyətlə yadda qalır ki, bu, dekabrda böyüklərin ölkə çempionatında qazanılan bürünc medaldır.
Karyeranın zirvə ili
Hələ çox gənc olsa da, o, 2024-cü ilədək gözləmək istəmir, iki il
sonra Tokioda baş tutacaq Yay Olimpiya Oyunlarına qatılıb, ölkəmizə üçüncü
olimpiya çempionluğunu qazandırmaq niyyətindədir. Çıxış etdiyi çəki dərəcəsində
mövcud olan gərgin rəqabətə baxmayaraq, Tofiq, olduqca iddialıdır. Bu yolda ona
böyük inam aşılayan bir insan var ki, bu, şəxsi məşqçisi Rəşad Həsənovdur. Həm
də gənclərdən ibarət yığmamızın məşqçi heyətində yer alan Həsənovun fikirlərini
təqdim edirik: "Tofiqin əsas üstünlüyü, birbaşa xarakterindədir. Əxlaqlı,
iradəli, məsuliyyətli oğlandır. Bir sözlə, əsl kişi xüsusiyyətlərinə sahibdir.
Bizim bu gün üçün başlıca hədəfimiz Tokio olimpiadasıdır. Bu, çox çətin bir yol
olsa da, mən ona inanıram".
Tatamidə rəqibi, həyatda isə dostu
Tofiqin bütün çətin anlarında ona dəstək verən, gələcəyə nikbin
baxmağa çağıran, bir sözlə, bugünkü pilləyə çatmasında bilavasitə rol oynayan
bir insan var ki, bu, atasıdır. Atasını özünə yaxın dost, ən böyük örnək sayır.
Daim mətbuatı izləyən, dünyada gedən proseslərdən, idman yeniliklərindən
xəbərdar olan Tofiqin, maraqlarının geniş olması təsadüfi deyil. Belə ki, Vüqar
Məmmədov tanınmış media mənsubudur. O, "Futbol+" qəzetinin təsisçisi,
"Hürriyyət" qəzetinin isə baş redaktorudur.
60 kiloqram çəki dərəcəsi ölkəmiz üçün böyük uğurlarla yadda qalıb.
Belə ki, Nazim Hüseynov olimpiya zirvəsinə yüksəlib, iki dəfə Avropa çempionu
olub, o sayda da Elçin İsmayılov qitənin ən güclüsü adını qazanıb. Son illər
isə İlqar Müşkiyevlə Orxan Səfərov dəfələrlə dünya və Avropa çempionatlarında
fərqlənib. Bu da sözügedən çəkidə çıxış edən istənilən gənc cüdoçu üçün əlavə
məsuliyyət deməkdir.
Portret
Sahib
Talesiz start
Məmmədov Tofiq Vüqar oğlu 1998-ci ildə Bakıda dünyaya göz açıb.
Cüdonu seçməsində əsas rolu atası oynayıb. 5 yaşından Ramil İsmayılovun yanında
məşqlərə qatılıb. Lakin bu, uzun çəkməyib. Tofiq, il yarım sonra cüdonu buraxmaq
məcburiyyətində qalıb. Ona görə ki, əzələ inkişafı yaşıdlarından kəskin surətdə
fərqlənirdi. Bu durumda məşqlərin gələcəkdə ciddi fəsadlara səbəb olacağını
bildirən həkimi, ona qadağa qoyur. Tofiq, uzun müddət davam edən müalicə
kurslarından sonra baba və atasının dəstəyi ilə yenidən cüdoya qayıdır. Lakin
bu dəfə İsmayılovun deyil, Rəşad Həsənovun rəhbərliyi altında yola davam edir.
Yeni "sürpriz"
Möhtəşəm dönüş
Tofiq, məşqlərini bərpa etdikdən qısa müddət sonra Türkiyədə təşkil
olunan yeniyetmələrin Avropa kubokuna yollanır. Burada mükafatçılar sırasına
düşməsə də, cəmi bir ay sonra Çexiyada keçirilən analoji yarışda bürünc medala
sahib olur. Avqustda isə o, karyerasının ən böyük uğurunu qazanır. Bosniya və
Hersoqovinanın paytaxtı Sarayevoda baş tutan dünya birinciliyində gümüş medala
yiyələnir. 2016-cı ildən gənclər kateqoriyasına keçir. Burada da uğurlar özünü
gözlətmir. Aprel ayında Afinada təşkil olunan Avropa kuboku yarışındakı
ikinciliyi, üç ay sonra Praqada da təkrarlayır.
Zədələr imkan vermir...
Həmin il Rəşad Məmmədovun rəhbərlik etdiyi gənclərdən ibarət
yığmamızın məşqçi heyəti onu Avropa birinciliyinə aparmaq qərarına gəlir. Lakin
"əmma"lar Tofiqi yenə rahat buraxmır. Belə ki, yarış ərəfəsində
belində yırtıq aşkarlanır. Bir ayadək davam edən müalicə prosesi, Tofiqi
məşqlərdən tamamilə kənar qoyur. Fiziki cəhətdən xeyli geri düşsə də, özünü
toparlayıb, Malaqaya yollanmaq qərarı verir. Bəxtindən, püşk onu ən güclü cüdo
ölkələrindən sayılan Fransanın təmsilçisi ilə üz-üzə qoyur. Nəticədə ilk
mərhələdəcə mübarizəni dayandırır.
2017-ci ilin əvvəlində biləyi sınır, üstəlik, xroniki zədələri ağırlaşır. Beləliklə, ilin sonlarınadək yarışlardan kənar qalır. İl sadəcə, bir nailiyyətlə yadda qalır ki, bu, dekabrda böyüklərin ölkə çempionatında qazanılan bürünc medaldır.
Karyeranın zirvə ili
Cari il Tofiq üçün kifayət qədər uğurludur. O, fevralda böyüklərin
Avropa açıq çempionatının qalibi, iyulda Praqada baş tutan gənclərin Avropa kuboku
yarışının gümüş, bundan cəmi bir həftə sonra isə Berlində keçirilən analoji
turnirin qızıl mükafatçısı olub. Ötən ay isə hazırkı dünya çempionu gürcüstanlı
Caba Papinaşvili və yeniyetmələrin Avropa çempionu rusiyalı Konstantin
Simeonidis kimi rəqiblərini məğlub etməklə, gənclər arasında Avropa çempionu
tituluna yiyələnib. İli tam olaraq aktivinə yazmaq istəyən Tofiq, bunun üçün
oktyabrın 17-dən 21-dək Baham adalarının paytaxtı Nassauda keçiriləcək dünya
çempionatından da maksimum nəticə ilə qayıtmağı hədəfləyib. İl ərzində
keçirdiyi 26 görüşün, sadəcə, 4-də yenilib. Hazırda 13 görüşlük
məğlubiyyətsizlik seriyası var. Bu, dünya birinciliyi öncəsi, yüksək
əhval-ruhiyyə üçün olduqca vacib amilidir.
Əsas hədəf - Olimpiada
Tatamidə rəqibi, həyatda isə dostu
60 kiloqram çəki dərəcəsində Tofiqlə birgə Kəramət Hüseynov da
Nassauda ölkəmizin şərəfini qoruyacaq. Onlar xeyli vaxtdır ki, bir çəkidə
mübarizə aparırlar. Lakin bu rəqabət onların yaxın dostluq münasibətləri
qurmasına əngəl olmayıb. Qəhrəmanımızın xeyli dostu olsa da, onların
əksəriyyəti idmançı deyil. Dediyinə görə, idmançılarla dostluq münasibəti o
qədər də uğurlu alınmır. Odur ki, Kəramət, istisnalardandır.
Əfsanəmizdən
"5/5"
"Pərəstiş etdiyin cüdoçu kimdir?" sualına konkret cavab
vermək istəmədi. Bir neçə cüdoçu adı çəkib, hərəsinin fərqli cəhətini örnək
götürdüyünü dedi. Rəğbət bəslədiyi yaponiyalı tatami ustalarını bir çatı
altında birləşdirir ki, bu, "gündoğar ölkə"nin cüdo məktəbinin
dünyaya nümunə olan xarakterik xüsusiyyətləridir. Tofiq, qazaxıstanlı dünya
çempionu, olimpiya mükafatçısı Yeldos Smetovun cəldliyinə, yeganə dünya
çempionumuz Elxan Məmmədovun əzmkarlığına, olimpiya çempionumuz Elnur
Məmmədlinin dillər əzbəri olan fitri istedadına heyrandır.
Məmmədli isə onun təlim-tərbiyəsini xüsusi vurğulayır: "Tofiq
haqqında danışırıqsa, ilk olaraq onun tərbiyəsini qeyd etməliyəm. Yüksək
mədəniyyətə sahibdir. Bu da təsadüfi deyil. O, ziyalı ailənin övladı, cüdonun
akademiyasını bitirmiş bir mütəxəssisin yetirməsidir. Rəşad Həsənov elə bir
insandır ki, onun yanında başqa ab-havada olmaq heç cür mümkün deyil. Odur ki,
Tofiqin gələcəyinə çox inanıram. İdmançının uğurlu karyera qurmasında onun ətrafının
rolu az olmur. Kəramətin belə ləyaqətli gənclə bir arada olmasına, bir dayı
kimi sadəcə, sevinə bilərəm. Hər ikisinin dünya birinciliyindən medalla
qayıdacağına ümid edirəm. Könül istər ki, finalda qarşılaşıb, ölkə cüdosunun
yeni tarixini yazsınlar".
Ən sevdiyi fənd "ippon seoi-nage"dir. Bu, rəqibin yaxa-qol
tutuşundan çiyin üzərinə gətirilib, yüksək amplitudadan tatamiyə çırpılması ilə
nəticələnən, cüdoda ən baxımlı fəndlərdən biridir. Onu da qeyd edək ki, biz,
dəfələrlə Elnur Məmmədli və Elxan Məmmədovun bu fəndi məharətlə icra etdiyini
görmüşük.
Ən böyük örnək - Ata!
Əlavə məsuliyyət
Portret
Cüdo, yüksək fiziki hazırlıqla yanaşı, son dərəcə dəqiq düşünməyi
tələb edən idman növüdür. Anidən buraxılan səhv, illərlə çəkilən zəhməti hədər
edə bilər. Bu baxımdan cüdonu "döyüş şahmatı" da adlandıra bilərik.
Burada sadəcə, ağıllı, soyuqqanlı, hər cür çətinliyə sinə gərməyi bacaran insanlar
ali məqamlara yüksəlir. Tofiq, cüdonun tələb etdiyi bütün keyfiyyətləri özündə
daşıyan gəncdir. "Sürpriz" olmasa, görünən odur ki, böyük zəfərləri
çox gözləmək lazım gəlməyəcək.