Xəbərin içində olan aparıcı - Fotolar
Peşəsindən
asılı olmayaraq, hər bir insan gündəlik
xəbərləri izləyir. Belə ki, gün ərzində zaman tapıb xəbərləri izləməsə
belə, iş sonrası ana xəbərin yayımlandığı zaman televiziya qarşısına keçib,
ölkədə baş verən xəbəri izləmə ehtiyacı duyur.
Bu məqamı nəzərə alan telekanal rəhbərləri də xəbər aparıcıları
məsələsinə həssas yanaşırlar. Danılmaz faktdır ki, televiziyaya aparıcı
qismində gələn hər kəsin ən böyük arzusu isə ana xəbərin yayım zamanı iş
başında olmaqdır. Ancaq bu, hər kəsə qismət olmur. Bu gün sizlərə təqdim
edəcəyim müsahibim daim xəbərin içərisində olan Vüsalə Nürəddinqızıdır. "Xəzər
Xəbər”in ana xəbər aparıcısı Vüsalə xanım.
- Bu gün jurnalistikaya üz tutan gənclərin
əksəriyyətinin arzusu telekanallarda
çalışmaqdır. Bunun səbəbini necə izah edərsiniz?
- Bu,
kütlədən asılı olan bir şeydir. Bilirsiniz ki, tamaşaçı kütləsi daha çox
televiziyanı sevir. İstedad elə bir şeydir ki, hansı sənəti seçirsən seç, səni
daim izləyir. Hərdən elə olur ki, özün-özünü deyil, istedadın səni idarə edir.
Daxilində olan o istedad həmişə istəyir ki, sənin iç dünyanı, potensialını
nümayiş etdirsin və bunun üçün can atır. Bu, tamam başqa bir şeydir. Ən tanınmış
jurnalistlər belə televiziyada məşhurlaşandan sonra qəzetlərdə və saytlarda öz
məqalələrini çap etdirirlər. Ancaq
televiziyadan başqa bir alternativ olsaydı, jurnalistika fakültəsini bitirənlər
və bu sahəyə maraq göstərənlər həmin sahəni də seçərdilər.
- Jurnalistikadan söhbət düşmüşkən, sizə görə
yazılı jurnalistika ilə televiziya jurnalistikası arasında nə kimi fərqlər var?
- Qəzet
jurnalistikasında işləməmişəm. Ona görə də bələd olmadığım sahə üzrə danışmaq
mənə bir az çətindir. Ancaq təcrübəmdən, ətrafımdakı insanların iş təcrübəsindən
bu nəticəyə gələ bilirəm ki, aradakı fərq o qədər də çox deyil. Məncə, mətbuatın
bu hər iki qolu çox çətin və məsuliyyətlidir. Əsas odur ki, işini peşəkarcasına
görəsən və bu yöndə öz üzərində çalışasan. Bizim işin də öz çətinliyi var.
Xəbər aparıcısı məlumatı dəqiq verməlidir. Çünki tamaşaçılara təqdim etdiyi hər
bir xəbərin altında onun imzası gedir. Söhbət məsuliyyətini daşıya biləcəyin
işdən gedir.
- Adətən, gənc aparıcılar şou, əyləncə xarakterli
verilişləri aparmağa üstünlük verirlər. Nədənsə ciddi və sosial yükü ağır olan
verilişlərdən bir qədər çəkinirlər. Siz necə oldu ki, ana xəbər kimi ağır və
kütlənin diqqət mərkəzində olan proqramın aparıcısı kimi çıxış etməyə razılıq
verdiniz?
-
Televiziyaya müraciət etdiyim ilk gündən xəbər aparıcısı kimi çıxış etməyi
özümə uyğun hesab etmişəm. Əgər mənə əyləncəli bir veriliş həvalə olunsaydı, böyük
ehtimal ondan imtina edərdim. Hər bir insan öz daxilini tanımalıdır,
potensialına bələd olmalıdır. Özünü görmədiyin sahədə peşəkar olmamaqdansa,
bacardığın bir işlə məşğul olmaq daha
faydalıdır. Sevdiyim işlə məşğul olduğum üçün yorulmuram. İş saatı bitəndən sonra belə, üzərimdə heç
bir yorğunluq hiss etmirəm. Hansı peşənin sahibi olursan ol, əgər işini sevərək
görürsənsə, heç zaman yorulmazsan, əksinə, ondan həzz alarsan. Çox şükürlər
olsun ki, mənə də sevdiyim işlə məşğul olmaq nəsib olub. Bu sənətə gəldiyim
üçün heç də peşman deyiləm. Özümü bundan başqa sahədə görə bilmirəm.
- Aparıcılıq sahəsində telekanallar arasında
rəqabət hiss edirsinizmi?
-
Təsəvvür edin ki, hansısa idman növündə yarışa gedibsiniz və qalib gəlmək üçün
mübarizə aparırsınız. Ancaq burada heç bir rəqabət yoxdur və siz qalib
gəlirsiniz. Sizcə, bunun mənası olarmı? Təbii ki, heç bir marağı olmaz. Hansı
sənətdə çalışmağınızdan asılı olmayaraq, daima irəliyə baxmaq və o yöndə
çalışmaq lazımdır.O ki,
qaldı sualınıza, istər xarici, istər yerli telekanallarımızın aparıcılarını
izləyirəm, aparıcıların xəbəri necə təqdim etdiklərinə baxıram. Onlardan
bəyəndiklərim də olur, bəyənmədiklərim də. Yaxşı mənada örnək götürdüklərim
də az deyil. Xəbər elə bir şeydir ki, bu,
bir praktikadır. Daim öz üzərində işləməlisən.
- Vüsalə xanım, bəzən Türkiyə və Rusiyanın
aparıcıları bizə örnək kimi göstərilir.
Ümumiyyətlə, siz hansı məktəbi özünüzə
nümunə hesab edirsiniz?
- Biz
gözümüzü açandan Rusiya kanallarına daha çox baxmışıq. Və həmişə Rusiya aparıcılarının
ciddiyyətli geyimlərinə, xəbəri şərh vermədən bir istiqamət üzrə oxumalarına
həsədlə baxmışam. Uşaq yaşlarımda əlimə qəzet alıb, otaqları gəzə-gəzə özüm
üçün oxuyurdum. Elə hesab edirdim ki, guya mən aparıcıyam. İndinin özündə də
Rusiya telekanallarının aparıcılarının necə geyindiklərinə, ciddiyyətlərini
necə qoruduqlarına baxıram, ancaq bununla bərabər türkləri də izləyirəm. Çünki
bir növ "Xəzər” televiziyasının istiqaməti türk xəbərlərinə və aparıcılarına
daha çox uyğunlaşır. Türkiyənin, Rusiyanın xəbər aparıcılarına böyük sevgi ilə
baxıram, çalışıram ki, özüm üçün nələrisə götürəm.
- Onlardan
indiyə qədər nələri götürməyə çalışıbsınız?
- Rus
aparıcılarının geyiminə, saç düzümünə, qadınların özlərini necə aparmağına
baxırdım. Türklərdə isə xəbəri necə təqdim etmələrinə, hətta süjetlərinin ən
xırda detallarına qədər diqqət edirəm. Yəni, bunların hər ikisi mənim üçün bir
məktəbdir.
- Məktəb demişkən, ölkəmizdə xəbər
aparıcıları necə hazırlanır? Universitetlərimizdə də belə bir ixtisas yoxdur.
- Heç
kim 17-18 yaşında, televiziyaya gələn kimi aparıcı olmur. Aparıcı olmaq üçün
uzun bir yol qət etmək şərtdir. Çünki illərlə bu işlə məşğul olan peşəkarlar
var. İstər redaktoru olsun, istər rejissoru. Televiziyada birdən birə
ixtisaslaşmaq olmur. Burada təcrübə
əsasdır, bu sahədə öz sözünü demiş adamlardan hər dəfə nəyisə öyrənirsən.
Məsələn, vurğu problemin varsa, peşəkar insanlardan bir-iki ay dərs alırsan.
Beləliklə, zamanla ixtisaslaşırsan. Heç bir aparıcı müxbir olmadan aparıcı ola
bilməz.
- Canlı efirdə çıxış etmək heç də asan məsələ
deyil. Canlı veriliş üçün özünüzü psixoloji baxımdan necə hazırlayırsınız?
- 6
ildir ki, xəbər aparıcısı kimi çalışıram. Bu 6 il ərzində məsuliyyətim,
həyəcanım zərrə qədər də azalmayıb. Eyni məsuliyyətlə mən bu gün də xəbər
aparıram. Xəbərləri təqdim edən zaman bir cümlədə hansısa səhv edən kimi içimdə
narahatçılıq keçirməyə başlayıram. Karıxıramsa, əlimi stola elə möhkəm vururam
ki, bəzən ovcumun içi ağrıyır. Özlüyümdə düşünürəm ki, bunu deməməli idim.
Bəlkə də səhv dediyim sözün o qədər də böyük bir mahiyyəti yoxdur. Lakin, mən
məsuliyyətimi dərk etdiyimdən, vicdan əzabı çəkirəm, özüm özümü qınayıram.
- Gündəlik
qəzetləri, saytları izləyirsinizmi?
- Səhər
saat 9-dan, axşam saat 10-a qədər o saytların içində oluruq. Hətta sosial
şəbəkədə kimsə şou ilə bağlı nəsə paylaşanda belə, mənim diqqətimi çəkmir.
Gözüm xəbər yüklü yazılar axtarır (gülür).
- Deyəsən,
artıq siz də peşə xəstəliyinə yoluxubsunuz?
- Elədir
(gülürük). Artıq başa düşmüşəm ki, mən bu dünyanın adamıyam. Maraqlarım,
istəklərim, diqqətim ancaq bu sahə üzərində qurulub.
- Bəzən faciəli xəbərlərin çatdırılması
zamanı bir çox aparıcıların simasında hadisəyə uyğun kədər hiss olunmur. Sizcə,
bu, təcrübə ilə bağlıdır?
- Mən
bunu təcrübə ilə bağlamazdım. Ola bilər ki, 20 ildir aparıcı kimi çalışır,
ancaq xarakteri dəyişmir. Hər bir insan öz xarakteri ilə doğulur. Biz
müharibə şəraitində yaşayan ölkəyik.
Belə bir mövzuda aparıcıların üz cizgilərinin etinasız qalmasının tərəfdarı
deyiləm. Oxuduğum bütün qəza xəbərlərində ən azı qəzaya düşən insanın ailələrinin
keçirdikləri hissləri keçirirəm. O, insanları tanımıram, bəlkə də həyatımda
onları heç tanımaq şansım da olmayacaq, ancaq doğrudan da onların kədərinə
qatılıram. Tanımadığın insan kədərinə şərik olmaq əvəzolunmaz bir hissidr.
Qanında, damarında, canında bunu hiss edirsən. Çalışıram onu çox büruzə
verməyim. Hərdən o qədər qəmli oxuyuram ki, düşünürəm xəbərə şərh qatmasam,
daha yaxşı olar...
- "Xəzər
xəbər”də xəbər hazırlayarkən ən çox nəyə üstünlük verilir?
- Fərqi
yoxdur, sən "Xəzər xəbər”də işləyirsən, yaxud digər kanallarda. Əsas odur ki,
hər kəs işinə məsuliyyətli yanaşmalıdır. Bir şeyi dərk etməlisən ki, sən xəbər
təqdim edirsən. Bizdə bu məsuliyyət müxbirindən redaktoruna qədər var.
Çalışırıq ki, verdiyimiz hər xəbərdə dəqiqlik, operativlik və məsuliyyət olsun.
Xəbər elə bir sahədir ki, burada hər iki tərəfin mövqeyi olmasa, onu təqdim
etmək mümkün deyil. Qərəzsizlik mütləq şəkildə olmalıdır. Biz burada
vasitəçiyik, hadisəni tamaşaçıya olduğu kimi göstəririk. Hadisəni törədəni,
zərərçəkəni təqdim edirik. Məsuliyyət, diqqət və ən vacib olanı operativlikdir.
Xəbər elə bir şeydir ki, onu 5 dəqiqə gec versən, artıq tamaşaçı onu başqa
vasitələrdən öyrənib yararlanacaq.
- Sizcə, ciddi xəbər yükü olan verilişin aparıcısı
daha sonra əyləncəli bir verilişi aparmaqda çətinlik çəkərmi?
- Bu,
hər bir aparıcının özündən asılı olan bir şeydir. Ümumilikdə, hamımızı bu
istiqamətdə dəyərləndirmək düzgün deyil. Elə istedadlı insanlar var ki, bir
yox, bir neçə sahədə sözlərini deməyi bacarıblar. Niyə də olmasın? Ola bilər
ki, bir aparıcı öz yaradıcılığında fərqlilik etsin. Ancaq bu, bir az tamaşaçıda
çaşqınlıq yaradar. Hər şey tamaşaçının qəbul etməsindən asılıdır. Misal üçün,
əgər sən ana xəbərin aparıcısısansa, həmin anda
şou-verilişi apara bilməzsən. Bu, mənim subyektiv fikrimdir. Əgər
xəbərlə sağollaşmısansa, təbii ki, başqa profilli bir verilişin aparıcısı ola
bilərsən. Düşünürəm ki, ikisini eyni arada aparmaq mümkün deyil.
- Çox zaman xəbər aparıcıları xəbəri tamaşaçılara
çatdırarkən jestlərdən, mimikalardan həddən ziyadə yararlanır, hətta
kameralarla oynayırlar. Belə halın xəbərin çatdırılmasına hər hansısısa təsiri
olur?
- Əvvəllər düşünürdüm ki, aparıcılıq elə bir
sahədir ki, aparıcı şərh verməməlidir. Söhbət jestlər, mimikalarla olan
şərhlərdən gedir. Amma indi düşünürəm ki, əgər tamaşaçı sənin təqdim etdiyin
xəbəri mənimsəyirsə, bu istiqamətdə atılan bütün yollar gözəldir. Fərqi yoxdur,
amma hər şey əndazəsində olmalıdır. Həddindən artıq mimikalar, jestlərin
əleyhinəyəm. Ancaq sən qəza xəbəri oxuyursansa, buna necə kədərlənməyəsən? Tutaq ki, söhbət ölkənin xaricdə təmsil
olunmasından gedir. 7 yaşlı bir uşağın əldə etdiyi uğurdan gedir söhbət. Buna
necə sevinməyəsən? Bu, mümkün deyil. Ona görə də düşünürəm ki, sakit xəbər
aparıcısı olanlarını da sevənlər var, əl-qolla danışanlarını da. Bu illər
ərzində belə olub, belə də davam edəcək. Bu suala dahi şairimiz Nizami Gəncəvinin sözləri ilə
yekun vurmaq istəyirəm:Bir inci saflığı varsa da suda,Artıq içiləndə dərd verir o da.Ona görə də çalışmaq lazımdır ki, hər şey öz
əndazəsində olsun.
Xəyalə Rəis