Uşaqların kütləvi zəhərlənməsinin səbəbi nədir?
Son günlər Sumqayıt şəhəri və H.Z.Tağıyev qəsəbəsində
100-dən çox azyaşlı uşağın kütləvi şəkildə zəhərlənməsi xəbəri cəmiyyətdə böyük
ajiotaj yatadı. Bir qisim bu zəhərlənmənin suyun tərkibi ilə bağlı olduğunu desə
də, digər bir qisim xəstəliyin epidemiya olduğunu iddia edir. Problem qısa müddət
ərzində hər kəsdə haqlı narahatlıq və narazılığa səbəb oldu. Bəs görəsən məsələnin
kökündə nə dayanır? Baş verən zəhərlənmə nə ilə bağlıdır?
Suyun keyfiyyətində problem yoxdur...
Məsələ ilə bağlı rəsmi açıqlama verən "Azərsu” ASC-dənbildirilib ki, Sumqayıt şəhəri,
H.Z.Tağıyev qəsəbəsində uşaqlar arasında qeydə alınmış zəhərlənmə içməli sudan
baş verməyib: "Bu hadisə ilə əlaqədar "Azərsu” ASC-yə ilk məlumat iyunun 9-da
daxil olub və dərhal Cəmiyyətin mütəxəssisləri, Mərkəzi Laboratoriyanın əməkdaşları
əraziyə baxış keçirib, mənbə, magistral kəmər və şəbəkədən su nümunələri
götürülüb. Yerində ilkin fiziki-kimyəvi analizlər aparılıb və suyun keyfiyyətində
dəyişikliklər qeydə alınmayıb, insan sağlamlığı üçün zərərli olacaq hal
aşkarlanmayıb. Bu nümunələrin iyunun 10-da əldə olunmuş yekun bakterioloji nəticələri
bir daha təsdiq edib ki, suyun keyfiyyət göstəriciləri standartlara tam
uyğundur. Növbəti günlərdə də "Azərsu” ASC-nin əməkdaşları Səhiyyə
NazirliyininGigiyena və Epidemiologiya Mərkəzinin mütəxəssisləri ilə birgə
ərazidə monitorinqləri davam etdirib, müxtəlif ünvanlardan su nümunələri götürülüb
və müqayisəli yoxlanılması uçun hər 2 qurumun laboratoriyasına təqdim olunub. Qeyd
edək ki, Sumqayıt şəhəri, H.Z.Tağıyev qəsəbəsi və ətraf yaşayış məntəqələrinin
içməli su təchizatı Şollar-Bakı Su Təchizatı Qurğularından və Ceyranbatan Sutəmizləyici
Qurğular Kompleksindən aparılır. Bu mənbələrdən, magistral kəmər və şəbəkələrdənGigiyena
və Epidemiologiya Mərkəziilə razılaşdırılmış ünvan və qrafiklər üzrə
götürülmüş su nümunələri gündəlik yoxlanılır və hər 2 qurum tərəfindən nəzarət
təmin edilir.
"Azərsu” ASC tərəfindən Abşeron yarımadasını içməli su ilə təmin edən
mərkəzləşdirilmiş su təchizatı sisteminin mənbədən istehlakçıya qədər bütün mərhələlərində
təsdiqlənmiş plan-qrafikə uyğun olaraq gündəlik su nümunələri götürülüb
yoxlanılır. Eyni zamanda bu sahədə dövlət nəzarətini həyata keçirən Səhiyyə
Nazirliyinin Gigiyena və Epidemiologiya Mərkəzinin mütəxəssisləri də su təchizatı
sistemlərində monitorinqlər aparır.Onu da qeyd edək ki, Şollar və
Ceyranbatan mənbələri Sumqayıt şəhəri ilə yanaşı, Abşeron yarımadasının digər
yaşayış məntəqələrini də içməli su ilə təmin edir və bu ünvanlarda belə hal
qeydə alınmayıb. Bir daha qeyd edək ki, Sumqayıt şəhəri, H.Z.Tağıyev qəsəbəsində
qeydə alınmış hadisə içməli su ilə əlaqəli deyil və vətəndaşların narahatlığı
üçün heç bir əsas yoxdur”.
"Hər il olan
bir şeydir, şişirtmək lazım deyil”
Sumqayıt şəhər səhiyyə şöbəsinin müdiri Nəriman BaxşəliyevTeleqraf.com-a açıqlamasında deyib ki, uşaqların zəhərlənməsi mövsümi xarakter
daşıyan, qripə oxşar bir virus infeksiyası ilə bağlıdır: "Tut, gilas yeyən
uşaqlarda bu, daha tez təzahür edir. Onlar mövsümi meyvələri yeyir, üstündən də
soyuq su içirlər. Nəticədə gün vurur, qusma olur. Mövsümi xarakter daşıyan,
qripə oxşar bir virus infeksiyası var. Bu infeksiya bu dövdə fəallaşır. Bu indi
yox, hər il olan bir şeydir. İsti olanda fəallaşır. Sonra ötüb keçir. Hadisəni
şişirtmək lazım deyil”.
Nəriman Baxşəliyev bildirib ki, hazırda Sumqayıt Şəhər Uşaq Xəstəxanasında
50 uşaq müalicə alır: "Onların vəziyyəti orta ağır və yüngül formadadır. Ağır
formalı uşaq yoxdur. Şükürlər olsun ki, ölüm hadisəsi baş verməyib. Vəziyyət
stabildir. Bütün dərman preparatları ilə təmin olunub. Xəstəxanada qalan
uşaqlar ən çox 3-4 gün qalıb. İyunun 7-dən bu günə qədər xəstəxanaya ümumilikdə
186 nəfər müraciət edib”.
Şöbə müdiri qeyd edib ki, zəhərlənmənin su ilə əlaqəsi yoxdur:
"İnformasiyanın kütləvi zəhərlənmə kimi verilməsi düzgün deyil. Kütləvi zəhərlənmə
faktı yoxdur. Su mənbələrindən 2 sutkadan bir analiz götürülür, yoxlanılır.
Suda infeksiya olduğu təsdiq olunmayıb. Demək ki, bu problem su ilə bağlı
deyil”.
Səhiyyə Nazirliyi deyir ki...
Sumqayıt şəhəri və şəhərin Hacı Zeynalabdin Tağıyev qəsəbəsində
yaşayan uşaqlar arasında mədə-bağırsaq infeksiyasının baş verməsi ilə əlaqədar
dərhal operativ qərargah yaradılıb, Səhiyyə Nazirliyi və Sumqayıt şəhər İcra
Hakimiyyətinin əməkdaşları tərəfindən əks-epidemik tədbirlər həyata keçirilməyə
başlanıb. Səhiyyə Nazirliyinin mətbuat xidmətindən verilən xəbərə görə,
uşaqlardan götürülmüş nümunələrin laborator müayinəsində xəstələrdə "Rotavirus”
infeksiyası aşkar edilib. "Yayılma yolunun əsasən su olduğu nəzərə alınaraq,
infeksiyanın baş verməsinə səbəb paylayıcı su şəbəkəsi ehtimal olunur. Qeyd
olunanlarla əlaqədar suyun təmizlənməsi, zərərsizləşdirilməsi tədbirləri ciddi
nəzarətə götürülüb. Aparılan laborator müayinələrin sayı artırılıb. Hazırda
suyun tərkibi dövlət standartlarının tələblərinə cavab verir. 4 gün ərzində 136
uşaqda infeksiya əlamətləri baş verib, müayinə və müalicə profilaktik məqsədlərlə
xəstəxanalara hospitallaşdırılan xəstələrə yüksək səviyyədə tibbi yardım göstərilib.
Hazırda 46 uşağın stasionar müalicəsi davam edir, vəziyyətləri kafidir və yaxın
vaxtlarda evə yazılacaq. İnfeksiya baş verən ərazidə profilaktik tədbirlər, əhali
arasında sanitariya-müalicə işləri davam etdirilir”.
Həkimlər xəbərdarlıq edir...
Pediatr Kəmalə Məmmədli deyir ki, uşaqlar sudan zəhərlənməyib: "Bu, "Rotavirus” infeksiyası ola bilər. "Rotavirus”a
bağırsaq qripi də deyirlər. Ən çox uşaqlarda rast gəlinir, amma böyüklər də
yoluxa bilər. Virusu yayan nəcis-əl-ağız kontaktıdır. Uşaqlar tualetdən çıxanda
əllərini yaxşı yumadıqda və eyni zamanda, viruslu əllərlə oyuncaqlara toxunub
oynadıqda, yoluxurlar. Çirkli uşaq bezləri ,bir sözlə natəmizlikdən yaranır. Valideynlər
uşaqlara yemək yedikdən qabaq mütləq əllərini yumaq vərdişini aşılamalıdırlar.
Bir çox ölkələrdə "Rotavirus”a qarşı uşaqlara vaksin verilir” .
Həkim-pedaitr Vaqif Qarayev qeyd edir ki, bu virusun yayılmasında mövsümilik var: "Virus sudan, çirkli
qida məhsulları ilə kontaktdan, bəzi hallarda isə hava-damcı yolu ilə keçə
bilir. Əsasən uşaqların mədə-bağırsaq traktını zədələyir, hərarət yüksəlir,təkrari
qusmalar,davamlı ishal müşahidə olunur. Bəzən xəstəlik hamının tanıdığı qrip
kimi başlaya bilər. Ağır hallarda uşaq orqanizmində susuzlaşma gedir. Bu hal
ciddi müalicə tələb edir. Ona görə də şəxsi-gigiyenik qaydalara davamlı və
ciddi əməl eləmək lazımdır. Bu xəstəlikdə antibiotiklərdən istifadə olunmur. Bu
zaman vəziyyət daha da ağırlaşa bilər. İlkin yardım kimi uşağa duzlu məhlul
(Rehidron) vermək olar. Amma xəstəliyin ilkin əlamətləri müşahidə olunan kimi, mütləq
həkimə müraciət edilməildir”.
Pediatr Kənan
Qarayev "Kaspi”-yə
açıqlamasında bildirdi ki, mədə-bağırsaq sisteminə təsir edən "Rotavirus”lar bu
mövsüm ərzində uşaqlarda anidən temperaturun yüksəlməsi, qusma, ishal halları ilə
müşahidə olunur: "Əsaəsn 5-7, yəni bağça-məktəb yaşlı uşaqlarda rast gəlinir. 3,5,7
gün ərzində ishal, qusma,temperatur müşahidə olunur. Virus əsasən kontakt vasitəsilə
yayılır və mövsümi xarakter daşıyır. Bu
zaman uşaqların temperaturu 40-41 dərəcəyə qədər yüksələ və belə hal 5-7 gün ərzində
davam edə bilir. İlkin mərhələdə temperaturu diqqətdə saxlamaq lazımdır. Əgər qusma
və ishal yoxdursa, uşağa bol maye verilməlidir. Yox əgər qusma və ishal varsa,
mütləq həkimə müraciət edilməlidir. Əsasən maye balansını tənizmləmək, virusa
qarşı lazım olan tədbirləri görmək lazımdır. Digər uşaqların da virusa
yoluxmaması üçün mütləq izolyasiya edilməlidir. "Rotavirus” peyvəndi uşaqların
6 ayına qədər vurulmalıdır. Bəzən valideynlər məsuliyyətli olmurlar və övladını
peyvənd etdirmirlər. Lakin sonrakı mərhələdə bunun fəsadları üzə çıxır. Bədəndə
temperaturun artması törədici mikroblar üçün əlverişli şərait yaratdığına görə,
həmin viruslar aktivləşirlər və bu zaman qida zəhərlənmə riski də artır. Ona
görə də gigiyenik qaydalara mütləq əməl edilməlidir. Qeyd edim ki, bu hal epidemiya
sayılmır və hər il bu mövsümdə belə hallar müşahidə olunur”.
Son olaraq...
"Bir ərazidən qısa müddət ərzində çoxlu sayda
uşağın eyni əlamətlərlə xəstəxanaya müraciət etməsi və onların "Rotavirus”la
xəstələnməsi bu infeksiyanın su vasitəsilə yayılması haqqında fikir söyləməyə
imkan verir”. Səhiyyə Nazirliyinin Gigiyena və
Epidemiologiya Mərkəzinin direktoru İmran Abdullayev APA-ya onu da bildirib ki,
"Azərsu” ASC-nin işçiləri mərkəzin əməkdaşları ilə birgə Sumqayıtın uşaqlar
arasında kütləvi yoluxma halı baş verən ərazilərində supaylayıcı şəbəkənin
bütün xətlər üzrə hərəkət istiqamətlərindən su nümunələri götürəcəklər. Bu
prosesin bir neçə gün davam etdiriləcəyini deyən İ.Abdullayev qeyd edib ki,
əhali arasında sanitariya-müalicə tədbirləri həyata keçirilir, çiy sudan
istifadə etməmək, meyvə-tərəvəzlərin çiy su ilə yuyulmaması, şəxsi gigiyena
qaydalarına əməl olunması barədə sanitar-epidemik maarifləndirmə tədbirləri
aparılır. Onun sözlərinə görə, hazırda suda heç bir
problem yoxdur və dövlət standartlarının tələblərinə cavab verir:"Amma
problemin iyunun 7-də, 8-də, 9-da başladığı məlum deyil. Ola
bilsin ki, qısa bir vaxtda problem olub, hazırda isə keçib. Amma biz bu
vəziyyəti nəzarətdə saxlamaq məqsədilə müayinələri davam etdiririk. 10-15 gün
ərzində müayinələr mütəmadi olaraq aparılacaq”.
Şəbnəm MEHDİZADƏ