Türkiyə şou-biznesinə qatılsam, istədiyimi əldə edə bilməyəcəkdim - Fotolar
Dekabrın 13-də
Opera və Balet Teatrının repertuarında yer alan baxımlı tamaşalardan "Şah
İsmayıl” operasını izlədik. Tamaşada debüt edən, Ərəbzəngi obrazını oynayan gənc
xanəndə Səma Sultanova diqqətimizi çəkdi. Daha yaxından tanımaq və onun
yaradıcılıq yoluna nəzər salmaq üçün gənc xanəndə ilə görüşdük. Yaşının az
olmasına baxmayaraq, müsahibimiz heç də az nailiyyət əldə etməyib.Hazırda AzTV-nin
solisti olan Səma Sultanova 1996-cı ildə Qarabağın Xocavənd rayonunda anadan
olub. Kiçik yaşlarından musiqiyə böyük həvəs göstərib. Bibisi və ilk sənət müəllimi
tanınmış müğənni Vahid Abdullayevin həyat yoldaşı Kamilə Abdullayevadır:
- İlk müəllimim
Kamilə Abdullayeva olub. Hazırda isə muğamın sirlərini xalq artisti Mənsum
İbrahimovdan öyrənirəm. Müəllimlərimin hər
ikisinin öyrətdiyi yol eyni olduğu üçün heç bir çətinlik çəkmirəm. Bəzi tələbələr
müəllim dəyişdikdən sonra bir qədər çətinlik çəkirlər. Ancaq məndə bu baxımdan
heç bir problem olmayıb.
- Bir neçə il bundan öncə beynəlxalq layihədə
ölkəmizi də təmsil etmisiniz.
- Elədir.
2012-ci ildə 10-cu Türk dili Olimpiadası çərçivəsində keçirilən "Mahnının ulduzu”
müsabiqəsində iştirak etmişəm. Türk sənət,
türk xalq musiqisi çərçivəsində keçirilən bir müsabiqə idi. 145 ölkə arasında
dünya ikinciliyinə layiq görüldüm.
- Ondan sonra təhsilinizi Türkiyədə davam etdirmək
qərarına gəldiniz?
- Bu olimpiyada
çərçivəsində Türkiyənin müxtəlif şəhərlərində konsert səfərlərində olurduq. Həmin
vaxt İstanbul Universitetində ödənişsiz təhsil almaq təklifi aldım. Mən də bu təklifi
dəyərləndirdim. Dünyagörüşümün artması, eyni zamanda tək muğamla kifayətlənmək
istəmədiyim üçün təhsilimi Türkiyədə davam etdirdim. Orada türk musiqisinə də dərindən
yiyələndim. İki il İstanbul Universitetində "türk xalq və sənət musiqisi”
ixtisasını oxudum.
- Bəs nə üçün oradakı təhsili dondurub, yenidən Azərbaycana
qayıtdınız?
- Çünki muğamı
çox sevirdim və bu sevgi məni geri dönməyə vadar etdi.
- Türkiyəyə gedən ifaçılarımız oradakı şou-biznesə
qatılmağa cəhd edirlər. Deyirlər ki, Türkiyə beynəlxalq arenaya açılan qapıdır.
- Orada təhsil
aldığım illərdə Türkiyənin tanınmış sənətçisi Emel Sayınla duetimiz oldu. Bir
çox sənətçilərlə görüşdük. Hətta olimpiadada qalib olanda mənə gümüş medalı
Polad Ələmdar kimi tanıdığımız Necati Şaşmaz vermişdi. Orada münsiflər heyətində
mərhum sənətkar Kayahan, Mustafa Sandal, İşin Karaca, Necati Şaşmaz, bir neçə
tanınmış simalar var idi. O ki qaldı sualınıza, Türkiyədə olanda yaşım çox
deyildi. Orada şou-biznesə qatılmaq mənim üçün tez idi. Bilirdim ki, Türkiyənin
şou-biznesinə qatılsam, istədiyimi əldə edə bilməyəcəyəm. Türkiyəyə onların
musiqisini öyrənməyə getmişdim. Şou-biznesə qatılmaq kimi bir fikrim yox idi.
Onların musiqi sistemi bizimkindən fərqlidir. Orada bütün bunları mənimsəmiş
oldum. Türk musiqisini incəliyinə qədər öyrəndim. Çünki bu, mənim özüm üçün də
maraqlı idi. Orada "səs eğitimi” deyilən
bir ixtisas var və bu ixtisasda təhsil alan hər bir ifaçı hansısa bir musiqi alətində
çalmağı bacarmalıdır. Professor Ruhi Ayangilə olan sevgimə görə kanon alətində
ifa etmək istədim. Bilirdim ki, o müəllimdən daha çox şey öyrənə bilərəm. İki
il xanəndəliklə bərabər, kanon alətində ifa etdim.
- Türkiyədə Azərbaycan muğamına münasibət necədir?
- Çox yaxşı.
Onlar bizim muğamlarımızı, mahnılarımızı sevirlər. Mən səhnəyə çıxıb xalq
mahnılarımızı ifa edəndə onlar da mənə qoşulurdular. Türklərə muğamı öyrətmək
çox çətindir. Mənim Uğur Önür adında bir müəllimim var idi. Türkiyədə məşhur
kamança ifaçısıdır. O, Azərbaycana qastrola gələndə buradan bir Azərbaycan
kamançası aldı. Türkiyədə mənə türk xalq mahnılarını öyrədirdi, mən ona muğamı
öyrətməyə çalışırdım. Ona Elnur müəllimin videolarını göstərirdim. Həmin
videolardan bəhrələnirdi.Türklər "Daşlı
qala”, "Yandırdın qəlbimi”, "Qara göz”,
"Olmaz-olmaz”, "Əziz dost”, "Ayrılıq” "Nədən oldu” kimi Azərbaycan mahnılarını sevirlər.
- Azərbaycana döndükdən sonra hansı işlərlə məşğul
oldunuz?
- Mili
Konservatoriyaya daxil oldum. Burada Mənsum İbrahimovun sinfində xanəndəlik təhsili
alıram. 2017-ci ildə televiziya muğam
müsabiqəsinə qatıldım. Orada ikinci yerə layiq görüldüm. Deyərdim ki, muğamın
incəliklərini bu müsabiqədə öyrəndim.
- Yəqin ki, məşhurlaşmağınızda da bu müsabiqənin
rolu az olmayıb.
- Əlbəttə,
müsabiqə ərəfəsində həftədə iki dəfə efirdə olurduq. Canlı verilişdən əlavə başqa gülərdə də bu
veriliş yayımlanırdı. Onu da nəzərinizə çatdırım ki, canlı yayımda ifa etmək
çox çətindir. Korifey sənətkarların qarşısında oxumaq böyük bir məsuliyyətdir.
Səhnədən qayıdandan sonra düşünürdüm ki, görəsən, istədiyim şəkildə ifa edə
bildimmi?Türk Telekom
arenada 200 min nəfərin qarşısına çıxışım olub. Orada Türkiyənin prezidenti Rəcəb
Tayyib Ərdoğun da əyləşmişdi və onun istəyi ilə
"Aziz İstanbul” mahnısını ifa etmişdim. İnanın ki, mən bu müsabiqədə həyəcan
keçirdiyim qədər orada həyəcan keçirməmişdim.
- Sizi bu qədər həyəcanlandıran nə idi?
- Bizim
tamaşaçıların qarşısında oxumaq həqiqətən çox çətindir. Muğamı çox dərindən,
xırdalıqlarına qədər dinləyirlər. Çünki tamaşaçılarımız muğamı yaxşı bilirlər və
mükəmməl dinləmə mədəniyyətləri var. Türkiyədə 100 nəfərdən 10-u ifaçıdırsa,
bizdə bu 100 nəfərdən 30-u. Çünki azərbaycanlıların xəmiri musiqi ilə
yoğurulub.
- Bir ara müsabiqədə münsiflər heyətinin
ayrı-seçkilik etmələri ilə bağlı söhbətlər də gəzirdi.
- Mən belə
hallarla rastlaşmadım. Muğam müsabiqəsi canlı yayımlanır və hər kəs bunu izləyir.
Görünən dağa bələdçiyə ehtiyac yoxdur. Xalqın gözü tərəzidir. Əksinə, biz nə qədər
həyəcanlı oxusaq da, münsiflər bizə güzəşt edirdilər. Orada heç bir haqsızlıqla
üzləşmədik.
- Muğam müsabiqəsi sizə nələri qazandırdı?
- Müsabiqə mənə
çox şeyi öyrətdi. Hər həftə müxtəlif yazarların qəzəllərini öyrənirdik. Və mənim
qəzəl bazam təsəvvürümə gətirməyəcəyim qədər artdı. Əvvəllər 5 qəzəl bilirdimsə,
müsabiqədən sonra 20-30 qəzəl oldu. Əvvəllər 5 muğam bilirdimsə, indi muğamın
bütün şöbələrini bilirəm. Müsabiqə tək mənə deyil, bütün iştirakçılara çox şey
verdi. Sağ olsunlar müəllimlərim, üstümüzdə çox əziyyət çəkdilər. Mənsum müəllim
və digər münsiflər də bizə dəstək oldular. İndi fikirləşirəm ki, görəsən mən
niyə o zaman bu qədər həyəcan keçirirdim (gülür). Real danışsaq, bu müsabiqə təkrar
keçirilsə, yenə səhnəyə həmin həyəcanla çıxaram.
- Səhnədə olarkən əsasən niyə həyəcanlanırsınız?
- Heç zaman
qorxmamışam ki, səhnədə mikrofonum kəsilər. Ən çox qorxduğum o idi ki, birdən səsim
qaçar.
- Sizi Opera və Balet Teatrına aparan yoldan danışaq...
- Müəllimimiz Mənsum
müəllim bizi teatra gətirdi. O, bizə müəllimdən əlavə, ata olub və öz qayğısını
əsirgəməyib. Dərsdə görəndə ki, kefimiz yoxdur, bizi kənara çəkib soruşur ki, nə
olub, bəlkə bir problemin var? Yaxud da muğamı oxuya bilməyəndə bizə hər şeyi
yenidən izah edir, səbirlə dinləyir, nəyisə anlamayanda yenidən izahını verməyə
çalışır. Hər zaman deyirəm ki, kaş ki, Mənsum müəllimdə olan o səbrin, gözəl
xüsusiyyətlərin yarısı məndə ola. Sualınıza gəlincə isə müəllimimiz bizi teatra
gətirdi və münsiflər heyətinin qarşısında çıxış etdik, imtahan verdik.
- Və siz Ərəbzəngi obrazını yaratmaq təklifi
aldınız.
- Elədir.
İmtahan verdim və ifa etdiyim andan mənə dedilər ki, səsin Ərəbzənginin səsidir.
- Xanəndəlik sənətinə gələn gənclərin Opera və
Balet Teatrının səhnəsinə çıxmaq və bu səhnədə ya Leylini, ya da Ərəbzəngini
oynamaq ən böyük arzularından biridir. Siz isə səhnəyə birbaşa Ərəbzəngi ilə
çıxdınız. Bunun məsuliyyətini hiss etdinizmi?
- Əlbəttə. Bizim
işimiz ifa etməkdir. Ancaq bu işin içinə obraz girdiyi anda məsuliyyətimiz birə-beş
artır. Səhnəyə çıxdığım ilk anda bütün həyəcanım getdi. Düşündüm ki, əgər bu səhnəyə
çıxmışamsa, müəllimimin başını uca etməliyəm. Həyəcanlandım, sözlər yadımdan
çıxdı, bunu edə bilmədim kimi şeylər olmamalıdır. Teatrın baş rejissoru Hafiz
Quliyevin də üzərimizdə çox əziyyəti var.
- Bəlkə də Mənsum İbrahimovla eyni səhnəni bölüşsəydiniz,
səhnəyə daha ürəkli çıxardınız.
- Biz səhnəyə
çıxmağa hazırlaşanda Mənsum müəllim gəlib mənə ürək-dirək verdi. Hər şeyin yaxşı
olacağını dedi və ruhən bir rahatlıq tapdım.
- Təyyar Bayramovla bir səhnəni paylaşdınız.
- Səhnəyə çıxacağımı eşidəndə bilmirdim ki, tərəf
müqabilim məhz Təyyar Bayramov olacaq. Onun adını eşidəndə çox sevindim. O da mənim
müəllimimin tələbəsidir. Təyyar müəllim muğam müsabiqəsi ərəfəsində bizə çox dəstək
olub, muğamlarımızı öyrədib. İlk səhnəm idi, bəlkə də haradasa səhv edə bilərəm
deyə, həyəcanlı idim və o, mənə çox dəstək oldu. Səhnədə paltarla, geyimlə
oynamaq daha çətindir, məsuliyyət hissi də bir tərəfdən məni rahat buraxmırdı.
Belə bir anda Təyyar Bayramovun dəstəyini üzərimdə hiss edirdim.
- Sizin geyiminiz də çox ağır idi. Başınızdakı dəbilqə,
əyninizdəki qalxanla bərabər döyüşçü geyimi səsinizə təsir etmirdi?
- Əslində o
paltarı geyinəndən sonra elə bildim ki, mən həqiqətən Ərəbzəngiyəm və özümü
doğrudan da dağda, o dövrdə yaşamış biri kimi hiss etdim. Hafiz müəllim mənə Ərəbzənginin
özü haqqında məlumat verdi və hər şeyi xırdalıqlarına qədər başa saldı. Qorxdum
ki, görəsən müəllimin etimadını doğrulda biləcəyəmmi. O səhnədə hər bir rol
oynamaq insan üçün qürurvericidir. Əslində, Ərəbzəngi tam olaraq mənim
xarakterimə uyğundur. Həyatda da onun kimiyəm. Güclü insanları sevirəm. Mübarizə
aparan, çətinlikdən qaçmayan. Problem varsa, o problemi həll etmək lazımdır,
qaçmaqla həll olan deyil.Yaxın dostlarım
olan tar ifaçısı Elnur İbrahimovla, kamança ifaçısı Rəcəb Əhmədov, duet ortağım
olan Nurlan Namazov da bu obrazımı bəyəndilər və öz dəstəklərini məndən əsirgəmədilər.
- Şah İsmayılla döyüş səhnəniz isə daha əsrarəngiz
idi.
- Bu məsələdə
Hafiz müəllimin böyük əziyyəti var. O, bizə aktyorluğu və səhnədə nələrin vacib
olduğunu öyrətdi. Döyüş səhnəsi isə ən maraqlı səhnələrdəndir. Özümüzü o qədər
rolun içində hiss etmişik ki, səhnədə qılıncı bir-birinə vuranda qığılcım belə
çıxdı. Buna biz də məəttəl qaldıq.
Xəyalə Rəis