Türkiyə, Rusiya və İran prezidentləri İstanbulda bir araya gələcək
Türkiyə ordusunun Suriyanın Afrin bölgəsində
keçirdiyi "Zeytun budağı” əməliyyatı nəticəsində 1062 terrorçu məhv edilib.
Əməliyyatın 21-ci günündə terrorçu PKK qruplaşmasının Suriyadakı qolları olan
PYD və YPG-nin, o cümlədən İŞİD-in 34 terrorçusu zərərsizləşdirilib.
Terrorçuların sığınacaq yeri, silah-sursat anbarı da daxil olmaqla, 19 hədəf
məhv edilib. "Zeytun budağı” əməliyyatı çərçivəsində Qırıqxan-Hassa-Dəli Osman
bölgəsindəki 65 kilometrlik sərhəd xəttinin 47 kilometrlik hissəsində Türkiyə
Silahlı Qüvvələri və ASO-nun yaratdığı mövqelər birləşdirilib.
Mövqelərin birləşdirilməsi TSQ-ya kəşfiyyat
məlumatlarının daxil olması prosesini də sürətləndirib. Təhlükəsizlik qüvvələri
döyüş meydanında üstünlüyün artması ilə birlikdə kəşfiyyat məlumatları axınının
da 20 yanvar tarixi ilə müqayisədə 16 dəfə yüksəldiyini bildirib. Əldə olunan
məlumatların PUA-lar tərəfindən dəqiqləşdirildiyi və PKK-nın mülki vətəndaşlar
vasitəsilə bölgəyə 3 min terrorçu gətirdiyi vurğulanıb.
Əməliyyatların miqyasını genişləndirən Ankara
sonuncu terrorçu məhv edilənə qədər prosesi dayandırmayacağını bəyan edir.
Bununla belə, rəsmi Ankara regional oyunçuların iştirakı ilə problemin həlli
istiqamətində addımlar atmaqda davam edir. Türkiyənin müdafiə naziri Nurəddin
Canikli ABŞ-dan olan həmkarı Ceyms Mattsla görüşəcək. Bunu ABŞ-ın müdafiə
naziri C.Matts deyib. Gələn həftə baş tutacaq görüşdə Suriyadakı vəziyyət, o
cümlədən ABŞ hərbçilərinin Mənbiçdən çıxarılması məsələsinin müzakirə ediləcəyi
gözlənilir. C.Matts deyib ki, Mənbiç məsələsində Türkiyənin etirazları davam
edir: "Ancaq indiyədək məsələ ilə bağlı heç bir dəyişiklik yoxdur”.
Ötən gün isə Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib
Ərdoğanla Rusiyanın dövlət başçısıVladimir Putin arasında növbəti telefon
danışığı olub. Telefon danışığı zamanı Afrin və İdlib başda olmaqla, Suriyadakı
son vəziyyət müzakirə edilib. R.T.Ərdoğanla V.PutinTürkiyə, Rusiya və
İran prezidentlərinin İstanbulda zirvə toplantısının keçirilməsini
razılaşdırıblar. Zirvə toplantısında Suriyadakı böhranın həlli məsələsi
müzakirə olunacaq.Qeyd edək ki, üç ölkəprezidentlərininbirinci
görüşü ötən ilnoyabrın 23-də Rusiyanın Soçi şəhərindəkeçirilib.
Həmin görüşdə tərəflər Suriyadakı vəziyyəti müzakirə etmişdilər. Bu dəfəki görüş
əslində Afrin əməliyyatlarının nəticələrinin müzakirəsi və eyni zamanda,
Suriyada başlayacaq əməliyyatların üçüncü mərhələsi ilə bağlıdır.
Qeyd edək ki, Türkiyə Afrin əməliyyatlarından öncə
və sonra bölgə dövlətləri ilə münasibətlərində korrektələr aparıb. Hətta
əməliyyatların başladığı ərəfədə proses Tehran və Moskva ilə müəyyən mənada
razılaşdırılmışdı. Qarşıdan gələn görüş də əslində Afrin əməliyyatlarının
nəticələrinin müzakirəsi və eyni zamanda, Suriyada başlayacaq əməliyyatların
üçüncü mərhələsi ilə əlaqədardır. Türkiyə prezidenti də bu barədə bəyanat
verərək, Ankaranın növbəti hədəfinin Mənbic olduğunu deyib. Digər tərəfdən,
İran Türkiyəni Suriyadan geri çəkilməyə çağırıb. Çox güman ki, sammitdə bu
məsələ ətrafında da fikir mübadiləsi aparılacaq. Hər halda əməliyyatların
nəticəsi ilə bağlı üç dövlət arasında müzakirələrə müəyyən mənada ehtiyac
yaranmışdı. Görünür, tərəflər də məhz buna görə bir araya gəlməyə razılıq
veriblər.
Ekspertlər qeyd edir ki, Ankaranın əsas məqsədi
Türkiyənin daxilinə təhdid olan terror təhlükəsini zərərsizləşdirmək və
terrorçu təşkilatları sərhədlərindən uzaqlaşdırmaqdır. İkinci məqsəd isə sərhəd
qalxanı əməliyyatı ilə terror qruplaşmaları tərəfindən nəzarət altına alınan
ərazilərin təhlükəsizliyini təmin etməkdir. Türkiyə müəyyən mənada Suriyada
hədəflərinə çatdı və bundan sonra əməliyyatların növbəti mərhələsinin başlayacağı
ehtimal olunur. Çünki Türkiyə ABŞ və İrana görə öz milli maraqlarından geri
çəkilən deyil.
Ankarada çıxış edən prezident Ərdoğan çıxışının böyük
bir hissəsini Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin Suriyanın Afrin bölgəsində
PKK/KCK/PYD-YPG və İŞİD-ə mənsub terrorçuları zərərsizləşdirmək, dost və qardaş
bölgə xalqını təzyiq və zülmdən xilas etmək üçün yanvarın 20-də başlanan "Zeytun
budağı” hərəkatına ayırıb. R.T.Ərdoğan deyib: "Suriyanın şimalında terrorla
mübarizədəyik. Regionda İŞİD-lə ən fəal mübarizəni Türkiyə aparır. Keçən il
Fərat Qalxanı Hərəkatı zamanı İŞİD üzvü 3 min terrorçu zərərsizləşdirildi. İndi
də eynisini Afrində etmək istəyirik. Afrini də, İdlibi də həll edəcəyik. Qaçqın
qardaşlarımızın yenidən öz torpaqlarına, evlərinə qayıtmasını istəyirik. 3,5
milyon qaçqını biz burada - Türkiyədə həmişəlik saxlaya bilmərik. Onlar da
tezliklə öz torpaqlarına qayıtmaq istəyir.Türkiyənin Suriya ərazilərindən
çıxmasını istəyən bəzi ölkələrə isə deyirik: "Necə ola bilər ki, PKK, İŞİD, ABŞ,
Rusiya, İran, Fransa, İngiltərə, hətta İsrail və neçə-neçə ölkə müxtəlif
bəhanələrlə Suriyada olsun, amma Türkiyə 911 kilometrlik sərhəd xəttinin olduğu
Suriyada ola bilməsin? Belə bir şey ola bilərmi? 700-ə yaxın atəş açdılar,
100-ə yaxın qardaşımız şəhid oldu. Biz hələ də tamaşa etməliydik? ABŞ-a
dəfələrlə terrora qarşı birgə mübarizə aparmaq təklifi etdik. Ancaq ABŞ
terrorçularla birlikdə hərəkət etməyi üstün tutdu. Türkiyə də terrorla
mübarizəni öz imkanları ilə aparmağa qərar verdi”.
Öz növbəsində, Türkiyənin Xarici İşlər Nazirliyi
Avropa Parlamentinin Türkiyə ilə əlaqəli qəbul etdiyi qərar barədə açıqlama
yayaraq, bu qərarın Türkiyənin qarşı-qarşıya olduğu şərtləri başa düşməkdən
uzaq olduğunu bildirib. Açıqlamada qeyd edilib ki, Avropa Parlamentində qəbul
edilən "Türkiyədə mövcud insan haqları durumu” başlıqlı qərar təhlükəsizlik
şərtləri baxımından həyati sınaqların mövcud olduğu bir coğrafiyada yerləşən və
həmin bölgədə sabitlik ünsürü kimi qala bilməsini təmin etmək üçün YPG/PYD,
PKK, İŞİD, FETÖ və oxşar terror təşkilatlarına qarşı mübarizəsini qətiyyətli
şəkildə davam etdirən Türkiyənin qarşı-qarşıya olduğu şərtləri başa düşməkdən
uzaq bir qərardır. Qərar, sadəcə tənqid məqsədli, müxtəlif mənbələrdən əldə
edilən əsassız iddiaların yer aldığı bir sənəddir. Açıqlamada "Zeytun budağı”
hərəkatının Birləşmiş Millətlər Konvensiyasının 51-ci maddəsində yer alan
özünümüdafiə hüququ çərçivəsində, əlaqəli BMT Təhlükəsizlik Şurası qərarlarına
və beynəlxalq hüquqa uyğun həyata keçirildiyi qeyd edilib.
Açıqlamada o da qeyd olunub ki, Türkiyənin bölgədə
ciddi fədakarlıqlarla davam etdirdiyi terrorla mübarizə hərəkatı barədəki
tənqidlər Avropa Parlamenti daxilindəki bəzi ünsürlərin əsasən bu mübarizənin
Avropa üçün daşıdığı həyati əhəmiyyəti başa düşmə qabiliyyətindən məhrum
olduğunu göstərir: "Öz binasında terror təşkilatının əsgilərinin asılmasına
icazə verən Avropa Parlamentinin belə bir qərar qəbul etməsi təəccüb doğuran
hal deyil. Bu qərarın Türkiyə üçün heç bir mənası yoxdur”. Qeyd edək ki, Avropa
Parlamenti Baş Məclisinin dünən qəbul etdiyi qərardaTürkiyənin terror
təbliğatı aparan insanlara tətbiq etdiyi qanuni sanksiyalar tənqid edilmişdi.
Azər NURİYEV