Turizm sahəsində ciddi inkişaf gözlənilir
Bu günlərdə Prezident İlham Əliyev ölkəmizdə
"Turizm işçiləri günü” peşə bayramının təsis edilməsi haqqında sərəncam
imzaladı. Sərəncama əsasən sentyabrın 27-si Azərbaycanda "Turizm işçiləri günü”
peşə bayramı kimi qeyd ediləcək. Bundan əlavə, ölkə başçısı Azərbaycan
Respublikasında turizmin inkişafı ilə bağlı əlavə tədbirlər haqqında sərəncam
imzalayıb. Bu sərəncama əsasən, ölkəmizdə Turizm Şurası yaradılır. Eyni zamanda
sərəncamda turizm sahəsi ilə bağlı bir çox məsələlər öz əksini tapıb. Onlardan
biri də beynəlxalq təcrübədə geniş tətbiq olunan ticarət festivallarının
("shopping festival”) hər il təşkili işinin aparılması, pərakəndə satış zamanı
müvafiq güzəştlərin və təşviqlərin, o cümlədən vergi güzəştlərinin verilməsi ilə
bağlıdır. Turizm üzrə araşdırmaçı Əhməd
Əlili qəzetimizə açıqlamasında bildirdi ki, ticarət festivalları ölkə
daxilində olan məhsulların təbliği və satışının təşkil edilməsi ilə bağlı kifayət
qədər tətbiq olunan uğurlu praktikadır: "Sərəncama əsasən deyə bilərəm ki, bu,
Azərbaycanda qarşıdakı illər üçün nəzərdə tutulub. Sədərək Ticarət Mərkəzi
hazırda Türkiyədən gələn mallarla həm iranlı, həm də Şimali Qafqazdan gələn
turistlər üçün kifayət qədər maraqlı olub. Azərbaycanda belə bir ənənə var. Hətta
xaricdən gətirilən məhsullar olsa belə, Azərbaycanda ticarət festivalları
keçirməklə onların satışını təşkil etmək olar”.
Kiçik şəhərləri
birləşdirən reyslər...
Daha bir məsələ rekreasiya zonalarının yaradılması
ilə bağlıdır. Sərəncamla müvafiq qurumlara Xızı-Xaçmaz,
Quba və Qusar turizm və rekreasiya zonalarının 2016 – 2017-ci illər üzrə fəaliyyət
planını hazırlayıb təsdiq etmək və zəruri maliyyələşməni təmin etmək
tapşırılır. Ə.Əlili deyir ki, bu zonalar həmin ərazidə turistlər üçün xüsusi şəraitin
yaradılması və xüsusi olaraq turistlərin cəlb edilməsi cəhətdən əhəmiyyətlidir:
"Bildiyim qədəri ilə Azərbaycanda hazırda rekreasiya zonaları yoxdur. Ölkəmizə
gələn turistlərin böyük bir qismi Xızı, Xaçmaz, Quba, Qusar zonalarına gedirlər.
Təbii olaraq bizdə bu cür turizm zonaları özü formalaşıb. Yaxın gələcəkdə həmin
yerlərdə bu cür zonalar yaradılarsa, oradakı turizm obyektləri üçün müəyyən güzəştli
şərtlər tətbiq olunarsa, turizm fəaliyyətinin sürətlənməsi üçün əlavə tədbirlər
həyata keçirilərsə, daha çox turisti, xüsusən də yerli turistləri regionlara cəlb
edər ki, bu da sözügedən regionların inkişafına töhfəsini verə bilər”.
Ölkəyə turistləri cəlb etmək məqsədilə əlverişli
yeni beynəlxalq uçuşların (reyslərin) təşkili ilə bağlı tədbirlər görülməsi də
sərəncamda diqqət yetirilən məsələlərdəndir. Ə.Əlilinin sözlərinə görə, turistlər
səyahət edəcəkləri məkana daha rahat və sərfəli qiymətə getməyə önəm verirlər:
"Böyük ehtimalla nəzərdə tutulur ki, Rusiyanın ayrı-ayrı zonaları, yaxud da Azərbaycana
yaxın olan İran, Türkiyə və digər yerlərin ayrı-ayrı bölgələrindən ölkəmizə səyahətin
asanlaşdırılması üçün yeni reyslər yaradılsın. Bakıya deyil, birbaşa turizm məkanlarının
özünə, Lənkərana, Qəbələyə, Gəncəyə və s. yerlərə reyslər açıla bilər. Yaxud
Rusiyanın ayrı-ayrı kiçik şəhərləri var ki, oradan olan insanlara keçmiş sovet
məkanı kimi Azərbaycana səyahət daha maraqlı olar. Moskvadan Bakıya gəlib səyahət
etmək onlar üçün qat-qat bahalı olur. O şəhərlərdən birbaşa Lənkərana, Qəbələyə
və s. reyslər olarsa, onların bu yerlərə səfər etmək imkanları qat-qat asan
olar. Təkcə iri şəhərləri deyil, kiçik şəhərləri də birləşdirən reyslərin
olması, həmçinin də səyahət biletlərinin qiymətlərinin aşağı salınması turizmin
inkişafında öz rolunu oynamalıdır. Turist cəlb etmək istəyiriksə, yalnız pulu
çox olanlar deyil, orta və aşağı səviyyəli turistlərin də maddi imkanları nəzərə
alınmalıdır”.
Qumlu sahildən
səmərəli istifadə
Sərəncamla müvafiq qurumlara Xəzər dənizinin
(gölünün) Azərbaycana mənsub olan bölməsindən turizm məqsədləri üçün daha səmərəli
istifadə etməklə çimərlik turizminin inkişafına dair təkliflərini hazırlayıb dövlət
başçısına təqdim etmək tapşırılır. Turizm üzrə araşdırmaçı deyir ki, Rusiyadan
Azərbaycana turistlər birinci növbədə çimərlik üçün gəlirlər. Ölkəmizdə isə çimərliklərin
bir qismi qanunsuz olaraq zəbt olunub. Amma bu çimərliklərdən daha səmərəli
istifadə etmək olar: "Rusiyanın əksər regionlarında bu kimi imkanlar yoxdur. Azərbaycanda
isə dəniz var. Xüsusilə bizim çimərlik qumludur. Avropada və xüsusilə Qara dəniz
sahillərində çimərliklərin böyük qismi qumlu yox, daşlıdır. Qumlu çimərlik isə
daha yaxşıdır. Bu məqamları nəzərə alaraq Azərbaycanda Xəzər sahili boyunca çimərliklərdən
daha səmərəli istifadə etmək lazımdır”.
Ölkənin turizm potensialının təşviqi, turizm məhsullarının
dünya turizm bazarına çıxarılması, satışının təşkili və ölkəyə turist axınının
artırılması məqsədilə prioritet hesab olunan ölkələrdə fəaliyyət göstərən Azərbaycan
Respublikasının diplomatik nümayəndəliklərində turizm nümayəndələrinin təyin olunması
və onların fəaliyyətinin təmin edilməsi də yeniliklər sırasındadır. Ə.Əlili
bildirdi ki, bu nümayəndəliklər ölkəmizə turist cəlb edilməsi cəhətdən əhəmiyyətli
olacaq: "Azərbaycan azsaylı ölkələrdəndir ki, adı hətta təcrübəli səyahətçilərə
belə kənar səslənir. Avropalı turistlər rəngarəng yerləri səyahət etməyə
çalışırlar. Hətta onlar belə Azərbaycan adını eşidəndə təəccüblənirlər. Düzdür,
son illər keçirilən irimiqyaslı tədbirlər ölkəmizin tanınmasında kifayət qədər
rol oynayıb. Amma bəzən rəngarəng istirahət sevən turistləri yüngülcə "itələmək”
lazımdır ki, ölkəmizə gəlsinlər. Turizm nümayəndəlikləri də Azərbaycanın adını
eşidib, ölkəmizə səyahət etmək istəyənlərə bu imkanı yaradacaq”. Sərhəddə sürətli
keçidin təmin edilməsi...
Eyni zamanda Azərbaycanın Rusiya, Türkiyə, İran və
Gürcüstan ilə sərhəd buraxılış məntəqələrində əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan
şəxslərin sürətli keçidinin təmin edilməsi ilə bağlı qanunvericiliyin təkmilləşdirilməsi
də nəzərdə tutulur. Ə.Əlili deyir ki, sərhəd məntəqlərində keçidin rahat olması
turistlər üçün önəmli faktorlardandır. Ona görə də bu məsələyə xüsusi diqqət
yetirmək lazımdır: "Gürcüstan sərhədini
keçəndə biz uzun növbələrə rast gəlmədiyimiz halda öz sərhədimizdə bunu
görürük. Bürokratik əngəlləri aradan qaldırmaq lazımdır ki, sərhədi rahatlıqla
keçmək mümkün olsun. Nəinki əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayanlar, eyni zamanda
öz vətəndaşlarımız da xaricə gedib qayıdanda sərhədi rahatlıqla keçə bilsinlər.
Ərəb turistlərin axını onu göstərdi ki, ölkəmizdə indiyə kimi turizmin
inkişafına mane olan bir nömrəli faktor viza məsələsinin çətin olması idi. Sərhəd-keçid
məntəqələrindəki bürokratik və digər əngəllərin aradan qaldırılması, vizalarda
sadələşdirmələrin aparılması ümumilikdə turizm sektorunun inkişafına böyük təsir
göstərəcək”.
Bundan başqa, müasir informasiya-kommunikasiya
texnologiyalarının imkanlarından istifadə etməklə turizm ehtiyatları, turizm
nümayişi obyektləri, turizm məhsulları və turizm sənayesinin subyektləri
haqqında məlumat bazasını, o cümlədən turizm ehtiyatları, turizm sənayesi və
turizm fəaliyyəti barədə statistik məlumatları və onların monitorinqinin nəticələrini
özündə əks etdirən Turizm Reyestri və informasiya saytı yaradılacaq. Ə.Əlili
deyir ki, Turizm Reyestri turizmlə məşğul olan ayrı-ayrı obyektlərin bir-biri ilə
əlaqələrinin düzgün və normal qurulmasına xidmət edən bir sistemdir: "Rusiya və
digər ölkələrdə bu formada fəaliyyət göstərirlər. Turizmlə məşğul olan obyektlər
bu reyestr vasitəsilə bir-biriylə əlaqə saxlaya, xidmətlərini daha asanlıqla
bir-birlərinə təqdim edə bilirlər”.
Regionlarda
peşə məktəblərinin yaradılması aqro-turizmi inkişaf etdirəcək
Daha bir yenilik isə turizm və rekreasiya zonalarında
Azərbaycan Turizm və Menecment Universitetinin nəzdində turizm üzrə ilk peşə-ixtisas
təhsili müəssisələrinin (peşə məktəbləri və peşə liseyləri) yaradılması və bu məqsədlə
müvafiq torpaq sahəsinin və əmlakın ayrılması ilə bağlıdır. Azərbaycan
Turizm və Menecment Universitetininrektor əvəzi Eldar Aslanovbizimlə söhbətində bildirdi ki, universitetin nəzdində 2011-ci ildə yaradılan
Bakı Turizm Peşə məktəbi il ərzində 500 nəfər qəbul edir ki, bu da yetərli
deyil: "Bu əsasən Bakı, Abşeron yarımadası, Sumqayıtın ərazisində olan turizm
müəssisələri üçün ilkin peşə etikası dərsi üzrə kadr hazırlayır. Bizim ondan
sonrakı planımız ölkəmizin turizm potensialının yüksək olduğu regionlarda öz
turizm peşə məktəblərimizi yaratmaq idi. Bununla bağlı müvafiq sənədləri, əsaslandırmaları
hazırlamışdıq. Sevinirik ki, ölkə rəhbərinin turizm sahəsində əlavə tədbirlərin
görülməsi ilə bağlı verdiyi sərəncamda bu məsələ də nəzərə alınıb. Artıq ötən
gün bununla bağlı bizim universitetdə işçi qrupu yaradıldı. Qısa bir müddətdə
bu məktəblərin konkret hansı regionlarda, hansı formatda yaradılması ilə bağlı
təkliflərimizi hazırlayıb təqdim edəcəyik”.
E.Aslanov deyir ki, ilk növbədə 5 istiqamətdə,
Xaçmaz-Qusar, Lənkəran-Astara-Lerik, Qax-Balakən-Zaqatala, Gəncə və imkan olsa,
Naxçıvan Muxtar Respublikasında peşə-ixtisas təhsili müəssisələri yaratmağı
planlaşdırırlar: "Məqsədimiz xüsusilə böyük turizm potensialı olan, yerli və
xarici turistləri cəlb edən regionları ilk növbədə önə gətirməkdir. O məktəblər
ilk növbədə öz spesifikliyi ilə seçiləcək. O regionun mətbəxini, ənənələrini,
kulinariyasını daha çox öyrənəcəklər. Biz çalışacağıq ki, o bölgələrimizə gələn
turistlər həmin bölgəyə məxsus olan qonaqpərvərlik mədəniyyətimizi daha
yaxından tanısınlar”.
E.Aslanov deyir ki, ölkəmizdə sovet dövründən qalma
100-dən çox peşə məktəbi və lisey var: "Bəzi mətkəblər var ki, onlarda turizmlə
bağlı ixtisaslar var. Amma bu, yetərli deyil. Turizm üzrə ixtisaslaşmış peşə məktəbləri
və liseylər şəbəkəsi olmalıdır ki, onların maddi-texniki bazası məhz turizm peşələrini
öyrətməyə uyğun olsun. Hazırda bu kimi xüsusiyyətləri özündə cəmləşdirən peşə məktəbləri
tapmaq çox çətindir. Turizm, ictimai iaşə sistemi sürətlə inkişaf edir. Hotellərin
sayı artır. Ali təhsilli kardları universitet olaraq hazırlayırıq. Amma masa
xidmətçiləri, aşpaz, bələdçi və s. işlərdə çatışmazlıqlarımız var idi. Məktəblərin
yaradılması bizim o boşluğu doldurmağımıza kömək edəcək. Bu, ya yeni məktəblərin
yaradılması, ya da mövcud məktəblərin universitetin balansına verilməsi fonunda
ola bilər”.
E.Aslanov bildirdi ki, əsas məqsədlərdən biri
regionlarda peşə məktəblərini yaratmaqla aqro-turizmi inkişaf etdirməkdir: "Məqsəd
regionlarda olan aqrar sənayenin imkanlarını turizm imkanları ilə birləşdirmək
və həm daxili, həm də beynəlxalq turizmə Azərbaycanın kəndlərində,
regionlarında olan maddi-mədəniyyət və aqrar-sənaye məhsullarının satışını,
istehsalını təşkil etmək, turizmlə aqrar sənayenin ortaq sintezini yaratmaqdır.
Dünyada bu təcrübə var. Bu sərəncam bizə yol açır ki, o işi aparaq”.
Aygün Asimqızı