Texnologiyanı qabaqlayan ədəbiyyat
Yeniliyin, irəliləyişin əsasında birmənalı şəkildə
hansısa ideya dayanır. Bu gün bizi heyrətə salan kəşflərin çoxunun ideyasını
isə əsrlər əvvəldən yazarlar xəyal edərək, veriblər.
1. Marsın
iki peykinin olduğu ilk dəfə Conatan Sviftin "Qulliverin səyahəti” əsərində
təsvir olunub. 151 il sonra Marsın, həqiqətən də, iki peykinin olduğu kəşf
edilib.
2. Aya
insan səyahəti ideyası isə ilk dəfə Jül Vernin "Aya səyahət” kitabında
canlandırılıb. Aya ilk insan səyahəti isə bundan 104 il sonra gerçəkləşdirildi.
3. "Elm
kahini” kimi tanınan Jül Vern müasir sualçıların da ideya müəllifidir. "120000
lye su altında” əsərindəki Nautlus adlı elektrikli sualtı gəmi təxminən 90 ilk
sonra reallığa çevrildi.
4.Edvard
Bellami 1888-ci ildə işıq üzü görmüş "Geriyə baxmaq: 2000-1887” kitabının ən
diqqətçəkən məqamlarından biri kredit kartları və onların istifadə
mexanizmindən bəhs edilməsi idi. Burada ideyası verilmiş kartlar isə 62 il
sonra istifadəyə verildi.
5. Yenə
Jül Vern yaradıcılığına qayıdırıq. 1889-cu ildə qələmə aldığı hekayədə 2889-cu
ildə insanlar bir-birinə zəng vurarkən, qarşı tərəfi görür və səsini eşidir.
Amma bu ideyanın tətbiqi elə də çox zaman almadı. Cəmi 75 il sonra görüntülü
zənglər kəşf edildi.
6. Sensor
qapılar ideyasının müəllifi isə "Sahibkar oyanır” romanının yazarı H.G.Uelsdir.
Bu ideya 1889-cu ildə onun romanında əks olunub. 61 il sonra isə ideya
reallaşıb. 1923-cü ildə qələmə aldığı "Allaha bənzəyən adamlar” romanında
texnologiya dünyasına səsli mesaj ideyası verib. Təsvir edilən sistem isə 57 il
sonra işə düşüb.
7. Uels
1913-cü ildə qələmə aldığı "Zirehli maşınlar vətəni” hekayəsində isə ilk dəfə
tankın təsvirini verib. Bundan cəmi 13 il sonra onun təsvirinə tam uyğun gələn
ilk tank dizayn edilib.
8. "Lüter
Trantın nailiyyətləri” romanında 1910-cu ildə ilk dəfə yalan maşınından bəhs
edilib. Edvin Balmer və Uilyam MakHarq bu əhəmiyyətsiz ideya üzərində kiminsə
işləyəcəyini xəyal etməzdilər. Amma bu maşın 14 il sonra amiranə şəkildə
nümayiş olundu.
9. Hüqo
Qernbak isə həm də radar aparatının ideya müəllifidir. Bu aparatın təsviri ilk
dəfə Qernbakın "Ralf 124C 41+” romanında verilib. Adıçəkilən roman həm də günəş
enerjisindən istifadə ideyasının da ilk toxumlarını əkib.
10. Hüqo
Qernbak başqa bir romanı "Dünya azad olur”da tarixdə ilk dəfə atom bombası
ifadəsini işlədib. İlk dəfə bunun necə bir şey olduğunu xəyal edib. 31 il sonra
atılan atom bombası onun təxəyyülündəkindən çox-çox fərqli olsa da, mahiyyət
etibarilə eyni idi.
11. Dünyanı
idarə edənlərin silahı hesab edilən DNT testləri ideyasının müəllifi isə "Cəsur
yeni dünya” romanının yazarı Eldus Hukslidir.
12. Xəbər
peykləri ideyası isə 1951-ci ildə yazılmış "2001: bir kosmos əfsanəsi”
romanının müəllifi Artur Klarka aiddir.