Təlimatı Azərbaycan dilində olmayan dərmanlara qadağa

"Resept yazandan sonra xəstə bəzən dərmanı alıb bizə zəng edir ki, ya içliyi yoxdur, ya da təlimat başqa dildədir. İçliyin olması xəstələrimiz üçün bəzən çox vacib olur. Onlar dərman haqqında tam məlumat aldıqdan sonra preparatı qəbul etmək istəyirlər. Çünki içliyi oxuyandan sonra rahat olurlar”.Bu barədə qəzetimizə açıqlamasında həkim-filosof Şəmsiyyə Namazlı bildirdi. Onun sözlərinə görə, xəstələri arasında təlimatı Azərbaycan dilində olmayan içliklərdən şikayətlənənlər var.

Amma 2017-ci ildən artıq Azərbaycan istehlakçıları belə problemlə qarşılaşmayacaqlar. Çünki Səhiyyə Nazirliyi dərman vasitəsi idxalçıları və xarici istehsalçı müəssisələrin rəsmi nümayəndəliklərinə xəbərdarlıq edib. Nazirlikdən Trend-ə verilən məlumata görə, Tarif (qiymət) Şurası tərəfindən dərman vasitələrinin qiymətləndirilməsi prosesi ilə bağlı keçid dövrü artıq yekunlaşıb. "Dərman vasitələri haqqında” qanun və Nazirlər Kabinetinin 13 iyul 2007-ci il tarixli 108 nömrəli qərarı ilə təsdiq olunmuş "Dərman vasitələrinin dövlət qeydiyyatı və reyestrinin aparılması Qaydaları”na əsasən, dərman vasitələrinin istifadəsinə aid təlimat Azərbaycan dilində olmalıdır: "Bununla əlaqədar olaraq bildiririk ki, 01.01.2017-ci il tarixindən etibarən istifadə təlimatı Azərbaycan dilində olmayan və Səhiyyə Nazirliyi Farmakoloji və Farmakopeya Ekspert Şurası tərəfindən təsdiqlənməmiş formada olan dərman vasitələrinin idxalına icazə verilməyəcək”.

Bir neçə ildir eyni məzmunlu xəbərdarlığa baxmayaraq, hələ də ölkə ərazisində içliyi müxtəlif xarici dillərdə olan dərman preparatlarına rast gəlirik. Bəs problemi kökündən həll etmək üçün hansı tədbirlərin görülməsinə ehtiyac var?

Dərmanların ölkəmizə gətirilməsi prosedurundan danışan Sosial Strateji Tədqiqatlar Birliyinin rəhbəri, sosial sahə üzrə ekspert İlqar Hüseynli bildirdi ki, dərman vasitələri bizim ölkəmizə daxil olarkən gömrük bəyannaməsi təqdim olunaraq qeydiyyatdan keçir: "Növbəti mərhələdə Səhiyyə Nazirliyinin Analitik Mərkəzinin laboratoriyasında hər bir partiya qeydiyyata götürülür. Qeydiyyata götürülməsi üçün həmin dərman preparatından nümunələr tələb olunur. Nümunələr Səhiyyə Nazirliyinin müvafiq strukturuna daxil olarkən onun qablaşdırılması, yəni zahiri görkəmi, etiketləşdirilməsindən tutmuş kimyəvi tərkibinin tam olaraq uyğunluq sertifikatı alması məsələlərinə qədər diqqət edilir. Bu zaman içliklərin olması məsələsi də yoxlanılır və istehlakçıların istifadəsi üçün sertifikat verilir. Dərman preparatlarına nəzarət funksiyası yalnız və yalnız Səhiyyə Nazirliyinin əlaqədar strukturuna aiddir. Dərmanların gətirilməsi nazirliyin qaydalarına uyğun deyilsə, həmin dərman vasitələrinin tətbiqinə, dövriyyəsinə icazə verməmək və dərmanların bazardan yığışdırılması ilə bağlı Səhiyyə Nazirliyinin xüsusi status və hüququ var”.

İ.Hüseynlinin sözlərinə görə, dərmanı ölkəyə gətirən şirkət həmin molekulu Azərbaycanda əvvəlcədən qeydiyyatdan keçirir və Azərbaycana idxal olunmasına icazə sənədi aldıqdan sonra dərmanı istehsal edən zavoda həmin içlikləri göndərir ki, Azərbaycana gələn seriyada olan dərmanlar həmin içliklərlə təmin edilsin. Bu, zavodla şirkət arasında razılaşdırılmış qaydadır. O cümlədən bu, Səhiyyə Nazirliyinin xüsusi tələbi əsasında həyata keçirilir”.

Müsahibimiz deyir ki, problemi aradan qaldırmaq üçün ictimai nəzarətin rolunu hökmən nəzərə almaq lazımdır: "Əgər xəstə reseptlə aptekə yaxınlaşırsa və aldığı dərmanın içərisində Azərbaycan dilində təlimat yoxdursa, artıq həmin dərman vasitəsindən şübhələnə və Səhiyyə Nazirliyinin müvafiq strukturlarına təqdim edə, şikayətçi ola bilər”.

İ.Hüseynlinin sözlərinə görə, bəzən istehlakçılar dərmanla bioloji aktiv əlavələri dəyişik salırlar: "Bioloji aktiv əlavələrin içliyi Azərbaycan dilində olmaya bilər. Bu əlavələr yalnız Səhiyyə Nazirliyinin Epidemiologiya və Gigiyena Mərkəzindən 6 aylıq müddətə sertifikat alınıb Azərbaycana gətirilir. Yəni idxal proseduru dərmandan fərqlidir. Bioloji aktiv əlavə bitki və həyati əhəmiyyətli maddələrdən, minerallardan təşkil olunmuş dərman formuludur. Dərman vasitəsinin tərkibində isə mütləq kimyəvi komponent var. Bizim üçün təhlükəli olan kimyəvi komponentin istifadəsidir, amma bioəlavələrdə xüsusi nəzarət tələb olunmur. Baxmayaraq ki, bioəlavələrin də içərisinə Azərbaycan dilində təlimat qoyulmalıdır”.

Ekspert bir məsələyə diqqət etməyin də vacibliyindən danışdı: "Dərman preparatlarının hər biri müddətli buraxılır. Elə dərman preparatı ola bilər ki, onun istifadə müddəti 5 ildir. Əgər bu cür dərman vasitələri ölkəmizə içliklərin Azərbaycan dilində olması tələbindən əvvəl gətirilibsə, onların satışda olması normaldır”.

Məsələ ilə bağlı Səhiyyə Nazirliyinə də suallar ünvanlamaq istədik. Amma sözügedən qurumun mətbuat xidmətindən bildirdilər ki, yaxın günlərdə bu məsələ ilə bağlı açıqlama verməyəcəklər.