Tələbatdan, yoxsa bilərəkdən yaradılan qıtlıq?
Ekspert hesab edir ki, koronavirusa görə maska və
spirt qıtlığının yaranması, sahibkarların sui-istifadə hallarına yol verməsi
ilə bağlıdır
Koronovirusla
bağlı narahatlıq hələ də davam etməkdədir. Gücləndirilmiş iş rejiminə keçən
qurumlar artıq müntəzəm olaraq insanları baş verənlərdən xəbərdar edirlər. Bu
məsələdə hər bir dövlət qurumu öz üzərinə düşən vəzifəni yerinə yetirir. Bir
çox ərazilərdə dezinfeksiya işləri görülür.
Əhaliyə tövsiyə olunur ki...
Qeyd
edək ki, 2020-ci il yanvarın 28-də Çin Xalq Respublikasında yayılmış
koronavirusun Azərbaycan ərazisində yarada biləcəyi təhlükənin qarşısını almaq
məqsədilə Azərbaycan Respublikası Baş Nazirinin sədrliyi ilə hökumət
komissiyası yaradılmış, yanvarın 30-da epidemiyaya qarşı Fəaliyyət Planı
təsdiqlənmişdir. Epidemiyanın təhlükəli miqyas almağa başladığı ilk gündən
Azərbaycanın bütün sərhəd-keçid məntəqələrində, o cümlədən hava limanlarında
profilaktik tədbirlər görülür. Həmin tarixdən başlayaraq bütün istiqamətlərdən
Azərbaycana gələn sərnişinlər ciddi yoxlanılır və bu günədək ölkəmizdə
koronavirusa yoluxma halı qeydə alınmayıb. Son günlər İran İslam
Respublikasında koronavirusa yoluxma hallarının artmasına və bəzi hallarda
ölümlə nəticələnməsinə dair rəsmi məlumatların yayılmasından sonra
Azərbaycan-İran sərhəd-keçid məntəqələri xüsusi rejimdə fəaliyyətə keçib.
Fevralın 22-dən başlayaraq sərhəd-keçid məntəqələrində sanitar-dezinfeksiya
işləri aparılır. Bu səbəbdən, keçid prosedurlarının sürəti azalıb. Azərbaycan
ərazisindən tranzit yüklərin daşınması üzərində də nəzarət gücləndirilib.
Yüklərin ölkəyə girişi və çıxışında əlavə sanitar-dezinfeksiya tədbirlərinin
görülməsi davam etdirilir. İran İslam Respublikasında yaranmış vəziyyətlə
əlaqədar olaraq əhaliyə xüsusi zərurət olmadığı hallarda qonşu ölkəyə
səfərlərini müvəqqəti olaraq təxirə salmaq tövsiyə olunur.
Sanitar-epidemioloji vəziyyət
xüsusi nəzarətdədir
Azərbaycanda
sanitar-epidemioloji vəziyyət xüsusi nəzarətdədir. Aidiyyəti qurumlara
gücləndirilmiş rejimdə fəaliyyət göstərməyə dair tapşırıqlar verilib.
Koronavirus
infeksiyasına qarşı əks-epidemik tədbirlərə Bakının əsas ictimai sərnişindaşıma
nəqliyyatı vasitələrindən olan metropolitendə də start verilib. Tədbirlər
profilaktik məqsədlə insanların daha çox təmasda olduğu stansiya və qatarlarda
aparılacaq. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının, eləcə də Səhiyyə Nazirliyinin
koronavirusla bağlı açıqlamasında bildirilir ki, virusun sürətlə yayılmasının
əsas səbəbi onun yüksək virulentliyi və patogenliyi, yoluxma mexanizminin
hava-damcı, təmas yolu ilə olması, insanların virusa qarşı yüksək
həssaslığıdır. Dezinfeksiya tədbirləri ay ərzində iki dəfə yerinə yetiriləcək.
"Bakı Metropoliteni"
QSC-nin mətbuat xidmətinin rəhbəri Bəxtiyar Məmmədov bildirib
ki, aparılan əks-epidemik tədbirlər infeksiyanın yoluxma mexanizmləri və
yollarına qarşı yönəlmiş tədbirlərdir: "Sərnişin axınının intensivliyi,
sıxlığı, müntəzəm təmas şəraiti, təbii ventilyasiyanın qeyri-intensivliyi,
günəş şüalarının daxil olmamağı metropolitendə ehtiyat tədbirlərinin
gücləndirilməsini tələb edir. Bu məqsədlə, "Bakı Metropoliteni"
xüsusi lisenziya ilə fəaliyyət göstərən və bu sahə üzrə ixtisaslaşmış xidmətlə
birlikdə sanitar-gigiyenik tədbirlərin keçirilmə qaydasını, istiqamətlərini,
profilaktik vasitələrin təhlükəsiz tətbiqi imkanlarını araşdıraraq,
dezinfeksiya tədbirlərinə başlayıb".
Qurum
rəsmisi qeyd edib ki, tədbirlərə bu gündən "Nərimanov" elektrik
deposunda qatarlarda başlanılıb: "İş gününün qrafikinə uyğun olaraq bütün
vaqonlar mərhələli şəkildə, tam həcmdə dezinfeksiya olunacaq. Bu tədbirlər
stansiyalarda gecə növbəsində təşkil ediləcək. İşlər hər bir stansiyada, ayda
iki dəfə olmaqla, keçidlərdə, vestibüllərdə, platformalarda və yollarda
görüləcək. Qatarlarda və stansiyalarda görüləcək tədbirlərin də qrafiki artıq
müəyyən olunub. Bundan savayı, sərnişinlərin daha çox təmasda olduğu eskalator
sürahisi, giriş-çıxış qapıları və əllə toxunula biləcək digər səthlər hər gün
bir neçə dəfə dezinfektantlarla təmizlənəcək. İctimaiyyətin tam məlumatlı olması
üçün onu da qeyd edək ki, dezinfeksiya zamanı "ProGreen ProFix"
dərman vasitəsindən istifadə olunur. Dərman maddəsi geniş spektrlidir, bütün
növ mikroblar - bakteriyalar, viruslar, göbələklər, vərəm çöpləri, habelə qan,
bəlğəm, nəcis üçün də təyinatlıdır. Koronavirusa qarşı gücləndirilmiş ehtiyat
tədbirləri səlahiyyətli qurumların müvafiq göstəriş və təlimatlarına müvafiq
olaraq davam etdiriləcək".
27 məscid, 2 sinaqoq, 60 məktəb və 50 uşaq
bağçası
Virus təhlükəsi ilə əlaqədar Bakıda orta məktəblərin,
bağçaların və məscidlərin dezinfeksiyasına başlanılıb.
Bu barədə APA-ya eksklüziv açıqlamasında Bakı Şəhər Dezinfeksiya Mərkəzinin
direktoru Akif Məmmədov bildirib. O vurğulayıb ki, indiyə qədər 27 məscid, 2
sinaqoq, 60 məktəb və 50 uşaq bağçasında dezinfeksiya aparılıb. Dezinfeksiya
işləri hazırda davam edir. Direktor deyib ki, dezinfeksiya işləri əhalinin sıx
olduğu digər yerlərdə, o cümlədən teatr və kitabxanalarda da aparılır.
"Qoruyucu maskalardan istifadə
edin!”
Azərbaycanın
baş infeksionistiCəlal İsayevbildirib
ki, virusdan qorunmaq üçünəllər müntəzəm şəkildə yuyulmalı, düzgün və
sağlam qidalanmaya üstünlük verilməli,koronavirus epidemiyası yayılan
ərazilərdəolarkən xəstə şəxslərdən kənar durulmalı, qoruyucu maskalardan
istifadə edilməlidir: "Xüsusilə də koronavirusun qeydə alındığı İranın Qum
şəhərinə getməmək tövsiyə olunur. İrana gedib qayıdan insan özündə hər hansı
şübhəli hal aşkar edərsə, həkimin onu müayinə etməsini gözləmədən özü də
birbaşa xəstəxanaya müraciət etməlidir”.
O,
bildirib ki, Azərbaycanda bu günədək koronavirus şübhəsi ilə bağlı heç bir fakt
qeydə alınmayıb: "Çindəki hadisələrlə bağlı Azərbaycan onsuz da qabaqlayıcı
profilaktik tədbirlər həyata keçirirdi. İranda qeydə alınan faktlar ölkəmizdə
müvafiq qurumların daha ayıq-sayıq olmasını zəruri edir”.
C.İsayevhər
kəsi qoruyucu maskalardan istifadə etməyə çağırıb: "Respirator sindromu olanlar
mütləq maska taxmalıdırlar.Çünki onların xəstəlik yayma ehtimalı daha
yüksəkdir. Yaxşı olar ki, xəstə insanlar ya ev, ya da ağır olacağı təqdirdə,
xəstəxana şəraitində müalicə alsınlar. Hər respirator virus infeksiyası əlaməti
olan şəxslərə "koronavirusa yoluxub” demək olmaz. Respirator xəstəliklər
mövsümidir. Çünki hər iki xəstəliyin qoruyucu tədbirləri eynidir. Yazın gəlişi
bu virusun səngiməsinə səbəb olacaq. Çünki virusların yüksək temperatura dözümü
yoxdur. Koronavirus müsbət 37 dərəcə temperaturda 10-15 dəqiqəyə, otaq
temperaturunda isə 2-3 günə tələf olur”.
O
əlavə edib ki, yaşlı insanlar daha diqqətli olmalıdır: "Həmin şəxslərdə
istənilən respirator infeksiyası ağır formada keçir. Çünki yaşlı insanların
həyat boyu qazandıqları müəyyən xroniki xəstəliklər orqanizmlərinin immun
sistemini zəiflətmiş olur. Çində koronavirusdan həlak olanların 80%-i məhz yaşlı
insanlar olub”.
Bu qədər böyütmək olmaz
Səhiyyə
Nazirliyinin baş epidemioloqu İbadulla Ağayev də bildirib ki, virusdan
qorunmaq üçün mütləq şəkildə maskalardan istifadə olunmalıdır: "Koronavirusu bu
qədər böyütmək olmaz. Virus xəstəliklər insanlar yaranandan mövcud olub və
olacaq. Koronavirus da onlardan biridir. Düzgün və sağlam qidalanmaqla,
maskalardan istifadə etməklə və insanlarla ünsiyyəti maksimum dərəcədə
azaltmaqla, hava yolu ilə keçən bütün xəstəliklərdən qorunmaq olar. Adi
respirator infeksiyaları belə, insanlar arasında sürətlə yayıla bilir. Buna
səbəb isə insanların qorunmamağıdır. Xəstə şəxslərdən kənar durmaq, qoruyucu
maskalardan istifadə etmək vacibdir”.
Tələbat yox, bazar oyunu?
Ölkənin
baş infeksionisti və epidemioloqu insanlara tibbi maskalarda istifadə etməyi
məsləhət görür. Amma məsələ burasındadır ki, bir neçə gündür əczaxanalarda nə
maska, nə də spirt tapmaq mümkündür. Hansı əczaçıya yaxınlaşırsan, nə üçün
gəldiyini bilirmiş kimi, sən ağzını açmadan "maska və spirt yoxdur” deyir.
Sosial mediadakı paylaşımlardan da aydın olur ki, bu mənzərə ölkənin bir çox
yerində müşahidə edilir. Maraqlıdır, ölkəmizdə spirt və maska qıtlığının səbəbi
nədir, bu nədən qaynaqlanır? Doğrudanmı iki günə bütün əczaxanalardakı maska və
spirtlər tükəndi?
İqtisadçı
ekspert Pərviz Heydərovun sözlərinə görə, bazardakı maska və spirt
qıtlığına səbəb tələbat yox, sahibkarların qurduğu oyundur: "Tibbi ləvazimatların ölkəyə gətirilməsi və satışının təşkili
ayrı-ayrı sahibkarlara aid məsələdir. Səhiyyə Nazirliyi yalnız ölkəyə gətirilən
dərmanların keyfiyyətinə nəzarət edir. Azərbaycana dərmanın idxalı ilə bu və ya
digər özəl şirkətlər məşğul olur. Hazırda yaşanan vəziyyət də onunla
əlaqədardır ki, bir qrup sahibkarlar yaranmış haldan sui-istifadə etməyə
çalışırlar. Mən düşünmürəm ki, tələbatın birdən-birə yüksəlməsi səbəbi ilə
bazarda maska və spirt qıtlığı yaranıb. Bu tibbi avadanlıqları ölkəyə gətirən,
satışını təşkil edən özəl şirkətlər tələbatın genişlənməsindən istifadə etməyə
çalışırlar. Bir müddət bu cür süni qıtlıq yaratmaqla, birdən-birə bazara külli
miqdarda bu məhsullardan buraxacaqlar və qiyməti də artıracaqlar”.
Virtulaz.org saytı maska qıtlığı ilə bağlı dünyanın aparıcı
əczaçılıq istehsalçılarının Azərbaycanda ən böyük idxalçısı olan "Avromed” şirkəti
ilə əlaqə saxlayıb. Şirkətdən telefon zənginə cavab verən operator bildirdi ki,
bu barədə ancaq Əzizə xanım danışa bilər: "Tibbi maskalarla bağlı suala ancaq
şirkətimizin əməkdaşı Əzizə xanım cavab verə bilər. Amma o, Bakıda deyil,
Moskvadadır. Gəldikdən sonra əlaqə saxlaya bilərsiniz”.
Günel
Azadə