Təhsil pillələri ilə yüksələcək peşə sahibləri
Təhsil
Nazirliyi ölkədə peşə təhsili pilləsinin 3 səviyyəli olmasını və yüksək texniki
peşə təhsilinin yaradılmasını təklif edir. Trend-in məlumatına görə, bunu
Təhsil Nazirliyi yanında Peşə Təhsili üzrə Dövlət Agentliyinin direktoru Famil
Mustafayev Milli Məclisin Elm və təhsil komitəsində "Peşə təhsili
haqqında” qanun layihəsinin müzakirəsi zamanı deyib.
Təklifə görə, peşə təhsili 3 pilləli - ilk peşə təhsili,
texniki peşə təhsili və yüksək texniki peşə təhsili olmalıdır. F.Mustafayev
bildirib ki, yüksək peşə təhsili ali təhsil deyil: "Bu təhsil subbakalavr
dərəcəsinin verilməsi ilə bitəcək. Yüksək texniki peşə təhsili dedikdə, yüksək
bacarıqlara malik olma nəzərdə tutulur. Müasir dünyada bilik əsasdır. Amma peşə
təhsilində bacarıqlar vacibdir. Ona görə də peşə təhsili bacarıqların
formalaşdırılması üzərində təşkil edilməlidir. Biz bunu dərk edirik və millət
vəkillərindən xahiş edirik ki, bu təklifimizi dəstəkləsinlər”.
F.Mustafayevin
sözlərinə görə, hər hansı şəxs texniki peşə alıb əmək bazarına çıxıbsa və
bundan sonra öz karyerasını daha da yüksəltmək, daha yüksək vəzifə tutmaq
istəyirsə, o, yüksək peşə təhsili ala bilər: "Bu, bizim əvvəlki kolleclərin
səviyyəsidir. Amma bu təhsil humanitar sahəyə yox, sırf texniki sahəyə aid
olacaq. Hesab edirik ki, peşə təhsili pilləsinin 3 səviyyəli müəyyən olunması
vacib addım olacaq”.
Bundan
başqa, Azərbaycanda peşə təhsili
alanlara növbəti təhsil pilləsinə keçmək üçün həqiqi hərbi xidmətdən möhlət
hüququ veriləcək. Bu təklif Milli Məclisin Elm və təhsil komitəsinin keçirilən
iclasında müzakirəyə çıxarılan "Peşə təhsili haqqında” qanun layihəsində
əksini tapıb. Qanun layihəsinin 4.1.36
maddəsində bildirilir ki, peşə təhsili müəssisələrində tam orta təhsil alan
şəxslərə təhsili başa vurduqdan sonra növbəti təhsil pilləsinə qəbul prosesində
iştirak üçün 1 çağırış müddətinə həqiqi hərbi xidmətdən möhlət hüququ verilir.
Edilən bu təkliflərin
növbəti mərhələdə peşə təhsilinin inkişafına hansı töhfələri verəcəyini
öyrənməyə çalışdıq.
Elm və təhsil
komitəsinin üzvü Pərvin Kərimzadə bildirdi ki, təkliflər peşə təhsilinə marağı artıracaq: "Peşə
təhsili haqqında” qanun layihəsi dünya təcrübəsinə əsaslanaraq, milli
dəyərlərimiz üstün tutularaq hazırlanıb. Bu qanun layihəsi peşə təhsilinin bütün
sahələrini özündə əks etdirir. Düşünürəm ki, edilən təkliflər peşə təhsilinə
olan marağı artıracaq və bu sahənin inkişafını stimullaşdıracaq. Sağlamlıq imkanları məhdud insanların da peşə
təhsilinə cəlb olunması nəzərdə tutulur. Belə ki, təkliflər hazırlanarkən bütün
gənclərin maraqları nəzərə alınıb”.
Təhsil eksperti
Etibar Əliyev peşə
təhsilinin bu cür təsnifatlanmasını müsbət qiymətləndirdiyini deyir: "Təhsilin
bu pilləsində nə qədər dünya təcrübəsinə
istinad edib, yeniliklər aparsaq, ali məktəbə qəbul ola bilməyən gəncləri peşə
təhsilin bir o qədər çox cəlb edə bilərik. Bu, çox mühüm məsələdir. Mən hesab edirəm ki, təhsil sahəsində aparılan ciddi
və əhəmiyyətli islahatlardan biridir. Bu gün orta məktəb məzunlarının bu sahəyə
cəlb olunması üçün bütün müasir metodlar istifadə edilməlidir. Hazırda
şagirdlərin 30 faizinin ali təhsil almaq imkanı olur. Hesab edirəm ki, yerdə
qalan 70 faiz gənc kolleclərdən daha çox, peşə təhsilinə yönəldilməlidir. Peşə təhsilinin belə
təsnifatlandırılması orta məktəb
məzunlarının təhsilin bu pilləsinə cəlb olunmasına şərait yaradacaq. Və yəqin ki, gələcəkdə bu pillələr üzrə
hazırlanan kurikulum müasir tələblərə cavab verəcək”.
Müsahibimiz deyir ki, bu gün Yaponiyanın, Koreyanın inkişafında ali
təhsilin rolu peşə təhsilinin rolu qədər deyil: "Həmin ölkələrdə olan texniki
peşə məktəbləri elektronika və maşınqayırma sahələrinin inkişafına birbaşa
təsir edib və bu sahələrdə uğur qazanmalarına səbəb olub. Deyərdim ki, müasir
cəmiyyətdə peşə təhsilinin rolu get-gedə artır. Bu da gəncləri bu sahəyə
yönəlməyə motivasiya edəcək”.
Təhsil eksperti
Nadir İsrafilov "Kaspi”yə açıqlamasında
bildirdi ki, əhaliyə göstərilən istənilən peşə xidmətlərinin günün tələbləri
səviyyəsində qurulması əsas məsələlərdən biridir: "Əbəs yerə deyil ki,
"Azərbaycan Respublikasında Təhsilin İnkişafı üzrə Dövlət
Strategiyası"nda da təhsilin bu pilləsinin ən "axsayan” və ən çox tənqidə
məruz qalan sahələrdən biri olması xüsusi olaraq vurğulanmış, həlli vacib olan
problemlər önə çəkilmişdir. Son illərdə ilk peşə-ixtisas təhsili
müəssisələrinin infrastrukturunun inkişafı sahəsində işlər görülmüş, özəl
sektor, işəgötürənlər və beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlıq əlaqələri
qurulmuşdur. Qeyd olunanlara baxmayaraq, bu sahədə həlli vacib olan ciddi
problemlər hələ də qalmaqdadır. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisələrini bitirən
şəxslərin sayı iqtisadiyyatın tələbatı ilə üst-üstə düşmür. Son illər ümumi
təhsil müəssisələrini bitirən məzunların yalnız 11 faizinin ilk peşə-ixtisas
təhsili müəssisələrini seçməsi, ümumilikdə həmin pillədə təhsil alanların cəmi
25-27 min nəfər təşkil etməsi əhalidə ilk peşə-ixtisas təhsilinə marağın aşağı
olduğunu göstərir. Son dövrlər qəbul edilən İslahat Proqramında əmək bazarının
tələbatına uyğun olaraq, orta ixtisaslı fəhlə və kiçik mütəxəssis kadrların
hazırlığını yüksəltmək məqsədi ilə müasir texniki peşə məktəblərinin
yaradılması nəzərdə tutulmuşdur”.
Müsahibimiz deyir ki, Milli Məclisin Elm və təhsil
komitəsinin iclasında "Peşə təhsili haqqında” qanun layihəsinin müzakirəyə
çıxarılması və peşə təhsili müəssisələrində tam orta təhsil alan şəxslərə
təhsili başa vurduqdan sonra növbəti təhsil pilləsinə qəbul prosesində iştirak
üçün 1 çağırış müddətinə həqiqi hərbi xidmətdən möhlət hüququnun verilməsini stimullaşdırıcı
addım kimi qiymətləndirmək olar: "İstənilən vəziyyətdə və formada peşə təhsili
nəinki zəifləməli, əksinə regionların tələbatına, tələb-təklif prinsipinə
müvafiq olaraq daha da inkişaf etdirilməlidir. Buna iqtisadiyyatımızın böyük
ehtiyacı var. Söhbət təkcə peşə məktəblərindən getmir. Elə istər orta məktəblər
olsun, istər orta-ixtisas, istərsə ali məktəblər, forma və pilləsindən asılı
olmayaraq peşə-ixtisas məsələsi öndə olmalıdır. Almaniya və Yaponiya kimi
ölkələr məhz peşə-ixtisas səviyyəsi üzrə yüksək inkişafa nail olublar. Bu
baxımdan digər təkliflərlə yanaşı, peşə məktəblərinin orta məktəblərlə
inteqrasiyası məsələsi də nəzərdən keçirilə bilər”.
Günel Azadə