Tarixi XVII əsrə gedib çıxan turizm bağlılığı
Hindistanlı turistlərin
Azərbaycana marağı get-gedə artır. Bunu keçən ilin statistikası da təsdiqləyir.
Belə ki, Azərbaycan Turizm Bürosunun açıqlamasına görə, 2018-ci ildə
Azərbaycana səfər edən hindistanlı turistlərin sayında 175% artım olaraq 40 min
nəfərə çatıb. Hindistan həmçinin Azərbaycan Turizm Bürosunun
rəsmi nümayəndəliyinin açıldığı ilk altı ölkə sırasındadır. ATB Hindistan bazarı haqqında daha əvvəldən
araşdırma aparıldığını, potensial turistlərin maraqlarının öyrənildiyini bildirir:
"Azərbaycanın yeni turizm konsepsiyası ilə ölkənin turizm imkanları haqqında
məlumat daha yaxşı çatdırılacaq. Həmçinin hindli turistlər üçün müxtəlif
bayram, toy və s. kimi korporativ və qrup tədbirlərinin keçirilməsi üçün də
təkliflər mövcuddur. Hətta Azərbaycanda Hindistan kinolarının çəkilişini
dəstəkləyəcək qaydalar müəyyənləşdirən sənəd üzərində iş gedir”.
Nəzərə alsaq ki, bu gün xaricə turist axını olan ölkələr
sırasında Hindistan öncül yerlərdən birini tutur, onda bu fürsətdən yararlanmaq
üçün ölkəmiz də öz turizm məhsullarını təklif etməyi bacarmalıdır. Hindistanla
ta qədimdən əlaqələrimizin mövcud olması, XVII əsrdə atəşpərəst hindli tacirlər
- parslar tərəfindən Bakının yaxınlığındakı Suraxanı kəndində ”Atəşgah”
məbədinin inşa edildiyi də bu istiqamətdə müsbət amillərdən ola bilər. XVIII
əsrdə Hindistandan Suraxanıya əbədi oda sitayiş üçün hind zəvvarlarının gəldiyi
mənbələrdə yer alıb. Həmçinin varlı hind tacirləri Suraxanıda nadir abidə-od
məbədi və hindli zəvvarlar üçün hücrələr tikdirirdilər. Qeyd edək ki, əvvəllər olduğu kimi, məbədə yenə də hər il yüzlərlə
turist gəlir. Onların arasında müxtəlif dinlərin nümayəndələri də var. Bu
insanların əksəriyyətini Atəşgaha gətirən heç də turist marağı deyil. Onlar bu
müqəddəs məkana - Od Məbədinə öz ulu əcdadları kimi, həm də ziyarətə gəlir,
oda, atəşə, xeyirxah ruhlara dualar oxuyurlar. YUNESKO siyahısına daxil edilən
Suraxanı "Atəşgah”ı milli- maddi sərvət kimi bu gün də qədim din olan
zərdüştiliyin ardıcılları haqqında ən müfəssəl məlumat verən, bütün yer
üzündəki iki nadir atəşgahdan birincisi olaraq qalmaqdadır.
İndi qarşıda hindlilərin kütləvi surətdə öz əcdadlarının izi ilə ölkəmizə gəlmələrini
- bu məbədi ziyarət etmələrini təmin etmək turizmçilərin qarşısında duran
işdir.
Marketinq, tələbat və
təbliğat
Dövlət Turizm Agentliyinin
əməkdaşı Kənan Quluzadə də hindistanlı turistlərin ölkəyə cəlb edilməsinin
konsepsiyasının hazırlandığını deyir. Bu konsepsiya Turizmsənayesinin inkişafına dair
StratejiYol
Xəritəsi üzərində hazırlanıb və Hindistan da prioritet
istiqamətlərdən biridir: "Hindistanda Azərbaycanın rəsmi turizm nümayəndəliyi
açılıb. Həmin nümayəndəlik vasitəsilə Azərbaycana daha çox turizm cəlb edilməsi
işləri aparılacaq. Bu, təbliğat xarakterli işlərdir. Həm media, həm sərgilər
vasitəsi ilə, həm turizm şirkətləri ilə birbaşa əlaqələrin qurulması, həm də
sosial şəbəkələr vasitəsilə həyata keçirilir. Hazırda Hindistan bazarı öyrənilir
və orada marketinq araşdırmaları aparılır. Həmçinin onların Azərbaycandan hansı
gözləntilərinin olduğu araşdırılır ki, tələbatları əsasında təkliflər
formalaşdırılsın. Hesab edirəm ki, Hindistanla tarixi-mədəni bağlantılarımız da
bu əlaqələrdə rol oynayacaq”. K.Quluzadə xüsusən «Atəşgah» və «Yanardağ»
məbədlərinin hindlilər üçün cəlbedici məkanlar olduğunu bildirir: "Hindistanlı
turistlər üçün Azərbaycan turizm məhsullarını daha cəlbedici etməkdən ötrü
daxildə iş aparılır. Marketinq araşdırmaları, tələbatın öyrənilməsi, tələbata
uyğun daxildə təklifin formalaşdırılması və təbliğat işi bu sahədə inkişafa yol
açacaq».
Turistlərin maraqlarına
uyğun dəyişiklik
Turizm üzrə mütəxəssis
Ceyhun Aşurovun sözlərinə görə, təkcə Hindistanda yaşayanlar deyil,
ayrı-ayrı ölkələrdə yaşayan hindlilər də turist kimi səyahətə çıxırlar:
"Hindlilər əlamətdar günlərini və toylarını xaricdə qeyd etməyi xoşlayırlar. Özü
də bu toylara qohum-əqrəbalarını da dəvət edirlər. Hindlilərin
bir qismi böyük məbləğdə vəsait xərcləməklə, toy şənliklərini xarici ölkələrdə
keçirirlər. İmkanlı hindlilər də səfər edirlər. Onlar xüsusən qrupla
səyahət etməyi xoşlayırlar». Yanvar ayında Dehlidə turizm sərgisinin
keçirildiyini bildirən turizmçi Azərbaycan nümayəndələrinin də «Luxurious
tourizm” (Dəbdəbəli turizm) olaraq öz turizm məkanlarımızı göstərmək üçün həmin
sərgidə iştirak etdiklərini bildirdi: "Bu, turistləri cəlb etmək üçün maraqlı
və vacib bir sərgi idi. Bakının lüks otelləri, tarixi yerləri hindlilər üçün
cəlbedici turizm məkanları sayılır”. C.Aşurov hindistanlı turistləri cəlb etmək
üçün dünya ölkələrində müxtəlif üsullardan istifadə olunduğunu bildirdi.
Məsələn, hindliləri cəlb etməyin yollarından biri kino sənayesindən geniş
istifadədir: " Almaniyada məşhur hind aktyorlarının çəkilişlərini həyata
keçirirlər. Həmin ərazidə filmlərin çəkilməsi də hind turistlərini cəlb edən
məqamlardır. Xüsusən, onların kino qəhrəmanlarının olduğu, hadisələrin baş
verdiyi yerlər həmin əraziyə düşürsə, bəzi ölkələr bundan marketinqdə geniş
istifadə edirlər. Bu da effektiv nəticə verir. Onlar öz ölkələrini tanıtmaq
üçün Hindistan aktyorlarını müəyyən güzəştlərlə dəvət edir, hətta, müəyyən
maliyyə dəstəyi də verirlər ki, kinolar məhz o məkanda çəkilsin”. C.Aşurovun
sözlərinə görə, artıq Hindistanla bağlı bəzi kino elementlərinin, kliplərin
çəkilməsi təcrübəsi Bakıda da var: "Bununla belə bu, çox azdır. Hindistanda bir
milyarddan çox insan yaşayır. Onların böyük bir qismi xaricə turist kimi səfər
edən insanlardır. Hindistanda ölkədən gedən turistlərin sayı, ölkəyə gələn
turistlərin sayından daha çoxdur. Bu baxımdan biz öz ölkəmizə gələn hindlilərin
sayını artıra bilərik. Bunun üçün müxtəlif yollar düşünülür. Məsələn, iki ölkə
arasında birbaşa reyslərin açılması
barədə danışıqlar gedir. Düşünürəm ki, hindistanlı turistlər Azərbaycana gəlib
maraqlı turizm məhsulları tapa bilərlər”. Son iki ildə Hindistandan gələn turistlərin
sayında aktivlik müşahidə olunduğunu deyən turizmçi bildirdi ki, sadəcə, hindlilərin
gəlişini stimullaşdırmağa ehtiyac var. Turistlərin "Yanardağ” və "Atəşgah”
məbədinə cəlb edilməsinə gəlincə, turizmçi hesab edir ki, abidələr bunun üçün
hazır olmalıdır: "Dini inanc nöqteyi-nəzərindən "Atəşgah”a xüsusi zəvvar
qrupları gəlirdi. Hesab edirəm ki, abidənin ətrafında da bu günün şərtlərinə və
gələn turistlərin maraqlarına uyğun müəyyən dəyişikliklər olmalıdır».
Turizm paketlərinin ucuz
olması
AzərbaycanTurizmAssosiasiyası
sədrinin müşaviriMüzəffərAğakərimov hesab edir ki, hindistanlı turistləri ölkəyə cəlb etmək üçün turizm
agentliklərinin arzu və tövsiyələrini səbir və təmkinlə dinləmək lazımdır. Yəni
turist paketini hazırlayanda nəqliyyat xidmətlərinin yüksək olması nəzərə
alınmalıdır: "Ona görə, turizm paketlərinin qiyməti artır. Xüsusən təyyarə
biletləri baha olduğundan, qiymətlərə nəzarət edilməlidir. Müşavirin fikrincə,
ölkələr arasında birbaşa reyslərin olması turizmin inkişafında düşünülmüş
addımdır: "Yenə də turizm paketlərinin ucuz olması üçün təyyarə biletlərinin
ucuzlaşması daha məqsədəuyğundur. Yalnız bu yolla turistləri cəlb edə bilərik.
Kütləvi turizm də məhz bu yolla inkişaf edə bilər. Bu, eyni zamanda, yeni
turizm istiqamətlərinin inkişafına təkan ola bilər”. M.Ağakərimov hesab edir
ki, «Yanardağ» və «Atəşgah» kimi turizm obyektləri hindistanlı turistləri cəlb
etmək baxımından əhəmiyyətlidir: "Azərbaycanda ümumiyyətlə, təkcə hindliləri deyil,
başqa ölkələrin vətəndaşlarını da cəlb edəcək obyektlər var». Müşavirin
fikrincə, digər tərəfdən, yeni otellərin inşasına start verilərsə, bu, yeni iş
yerlərinin yaranmasına da səbəb olar: "Bizim gənc kadrlarımız və ya tələbələr
yeni iş yerləri ilə təmin oluna bilərlər”.
Hazırda dünya ölkələrinin, turizmin inkişafı ilə bağlı müxtəlif
konsepsiyalar hazırladıqlarını, turistləri cəlb etmək üçün yollar
düşündüklərini nəzərə alsaq, qeyri-neft sektoru kimi turizmin inkişafını
prioritet istiqamətə çevirən Azərbaycan üçün bu, xüsusən önəmlidir. Əgər söhbət
təkcə hindli turistlərdən gedirsə, bazarda onları cəlb etməyə çalışan Türkiyə,
Özbəkistan və s. ölkələrin də olduğunu unutmamalıyıq. Turistləri cəlb etməyin
yolu isə onlara təqdim olunan turizm məhsullarından çox asılıdır.
Təranə Məhərrəmova