Sübut etdik ki, psixologiya insanlar üçün faydalı elmdir
O, jurnalistika üzrə təhsil almaq istəyirmiş, amma sonra valideynləri
onu psixologiyaya yönəldirlər. Oxuyur, öyrənir, bu yolda çətinlikləri də çox
olur, lakin özünü bu sahədə tapır. Deyir ki, əgər özünü bu sahədə tapmasaydı,
psixoloq kimi davam etməzdi. Müsahibimiz "Narınc”
Psixologiya Mərkəzinin 9-cu mkr. filialının icraçı direktoru, psixoloq Aydan Nəzərovadır.
- Bir neçə il öncə
abituriyentlər seçim edərkən bəzi ixtisaslarla bağlı heç də tam məlumatlı
olmurdular. O ixtisaslardan biri də psixologiya idi. Maraqlıdır, sizin
psixologiyanı seçməyiniz hansı dövrə düşüb?
- Mənim psixologiyaya gəlişim bu ixtisasın məşhurlaşdığı dövrə düşməyib.
Biz qəbul imtahanı verən zaman psixologiya çox da tanınmırdı. Çox insana yad
sahə kimi gəlirdi. Mənim də marağım jurnalistikaya idi, amma valideynlərim və
yaxınlarım mənə psixologiyaya yönəlməyi məsləhət bildilər. Sağ olsunlar ki, belə
bir istiqamətləndirmə etdilər. Elə oldu ki, mən bu ixtisasa da qəbul oldum.
Artıq universitetin ilk kursunda bu ixtisas mənim üçün maraqlı olmağa başladı.
Əvvəllər ona görə maraq göstərmirdim ki, psixologiya ilə o qədər də tanış
deyildim. Biz orta məktəbdə oxuyarkən psixologiya deyilən fənn, psixoloq ştatı
yox idi.
Amma onu da deyim ki, psixologiyanı bitirmək hələ psixoloq olmaq üçün
yetərli deyil. Burada insanın situasiyaları analizetmə qabiliyyəti, təxəyyülü
güclü olmalıdır ki, psixologiyaya sağlam şəkildə yönələ bilsin. Nəzəriyyəni
bilmək, öyrənmək olar, amma psixologiyada təcrübə də vacibdir. Psixoloq olmaq
üçün ya dünyagörüşün çox olmalıdır, ya da həyat təcrübən. Yəni, enişli-yoxuşlu
və ya keşməkeşli yolların.
- Sizdə hansı tərəf daha
çoxdur?
- Gənc yaşlarımdan demək olar ki, hər şeylə maraqlanan biri olmuşam.
Biz - bir neçə tələbə artıq birinci kursda olanda psixologiya sahəsində özümüzü
təkmilləşdirmək üçün kurslar axtarmağa başladıq. Bu minvalla da psixoloq Elnur
Rüstəmovun kursunu tapıb ora yazıldıq. Qarşıma "əgər bu ixtisasa daxil
olmuşamsa, öz üzərimdə çalışmalıyam” deyə bir məqsəd qoymuşdum. "Bu nə peşədir,
seçmisən? Axırı yoxdur” deyən qohum-tanış çox idi. Hamı deyirdi ki, dəlilərlə
işləyəcəksiz? Mən və həmin tələbə yoldaşlarım sübut etdik ki, psixologiya
insanlar üçün faydalı elmdir. Zamanla biz də bu yolda irəlilədik. Və bu yolda
Elnur Rüstəmovla Narınc xanımın mənim üzərimdə əziyyəti çox oldu, onları özümə
mənəvi valideyn kimi görürəm. Hətta "mən psixologiyadan vaz keçmək istəyirəm”
dediyim anlar da olub. Amma onlar mənə psixologiyanı sevdirdilər.
- Bu ixtisasdan
uzaqlaşmaq istəyinizə səbəb nələr idi?
- Psixologiyada terapiya növləri çoxdur və onun bir-ikisini bilmək
psixoloq olmaq demək deyil. O terapiyaların elə növləri var ki, ora çatanda çətinlik
çəkirdim, mənimsəyə bilməyəcəyimi düşünürdüm. Amma çox şükür ki, bunu da
bacardım, daha da irəli addımladım və addımlayıram.
- Bu sahədə təkmilləşməyiniz
necə getdi?
- Universiteti bitirəndən sonra da psixologiya ilə bağlı kurslara ara
vermirdim. Elnur müəllimin kurslarına da davam edirdim. Elə oldu ki, Narınc
xanım mərkəzə işçi axtarırdı, Elnur müəllim də məni məsləhət gördü. İş görüşməsinə
getdim və uğurlu alındı. Təcrübəçi kimi işə başladım. Mərkəzin rəhbəri olduğum
filialı fəaliyyət göstərəndən elə ordayam. Məni bura gətirən yollar çox
enişli-yoxuşlu olub. Uğura heç vaxt rahat yollarla getmirsən. Mən indiki
psixologiya tələbələrinin əksəriyyətinə baxıram və həqiqətən bir az məyusluq
yaşayıram. Çünki biz daha çox əziyyət çəkirdik. Demək olar ki, gecəmiz-gündüzümüz
yox idi. İndi bir çox yeni başlayanlar evə getmək üçün 8 saatlıq işin bitməsini
gözləyirlər. Amma mən işdə çox otururdum. Narınc xanımın nə qədər seansları var
idisə, hamısını izləməyə çalışırdım. Axşam 8-9-a kimi otururdum. Elə pasientlər
olurdu ki, içəridə oturmağıma icazə vermirdilər. Qapının ağzında əyləşirdim və
seansın bitməyini gözləyirdim ki, digər seanslardan sonra məndə yaranan
sualları Narınc xanıma verim. Beləliklə, staj müddətimi uğurla başa vurdum və
artıq imtahan olunduqdan sonra yavaş-yavaş pasient qəbul etməyə başladım. İlk
pasienti qəbul edəndə həyəcanlı idim, amma sonra öyrəşdim. Hətta çalışırdım ki,
daha böyük problemli pasientlərlə işləyim. Çünki bu, insana daha çox təcrübə
qazanmağa imkan verir. Düşünürdüm ki, yüngül pasientlərlə işləməyi hər kəs
bacarır.
Bütün vaxtımı pasientlərimə sərf edirdim, hətta nahar vaxtımı da.
Deyirdim ki, mən yeməsəm də olar. Düşünürdüm ki, təki uşaqlara dəstək ola
bilim. Mən uşaqlar üzərində işə başladım, həddindən çox da pasientim olurdu. Hətta
bəzən valideynlər də özlərinə uyğun seans istəyirdilər, amma mən buna
getmirdim. Düzdür, mən ailələrlə işləyə bilərdim. Sadəcə olaraq bu sferanı, yəni
uşaqlarla çalışmağı seçmişdim. Çünki bir sferanı götürüb o sahədə mütəxəssis
olmaq istəyirdim və düşünürəm ki, əgər bir sahədə yaxşı mütəxəssis olmaq istəyirsənsə,
bir neçə sahəni eyni vaxtda tam mənimsəmək mümkün deyil.
Bir nüansı da vurğulayım ki, mənim evdə kitabxanam var. İşdən evə gedəndə
asudə vaxtımda kitablar oxuyuram. Bu da mənə çox kömək olur.
- Nə qədər sonra mərkəzin
rəhbərliyini sizə həvalə etdilər?
- Bir gün Narınc xanım məni çağırıb belə fikri olduğunu dedi. Buna
hazır olmadığımı bildirdim. Lakin dedi ki, narahat olma, sən bu işi
bacaracaqsan. Və direktorluğa başladım. İnanın ki, direktorluq da asan olmadı.
Bəzən deyirlər ki, direktor rahat kresloda oturub sənəd işi ilə maraqlanır,
başqa nə edir ki? Kənardan asan görünə bilər, lakin hər işin özünəməxsus çətinliyi
var. Amma zamanla gördüm ki, mənə bu işin həvalə edilməsi həqiqətən də düzgün
seçim imiş. Xarakterim, bacarığım bu sahəyə uyğun imiş. Mən bunu bilmirdim, kəşf
etdim.
- Yəni, rəhbər olmağın da
çətinlikləri var...
- Bir var ki, pasientlərlə nəticə üzərində mübarizə aparasan, bir də
var həm işçiləri idarə edəsən, həm pasient qəbul edəsən, həm də mərkəzin sənin
üzərinə düşən digər qayğılarıyla maraqlanasan. İdarəetmə işi mənə bir az daha çətin
gəlirdi. Amma onu da deyim ki, hər zaman məqsədə çatmaq üçün mübarizə aparan
biri olmuşam. İnanın ki, mərkəzdə çətin anlarımız da olub, amma hər zaman
çalışmışam ayaq üstə dayanım. Çünki direktorluq vəzifəsi elədir ki, hər kəsin
gözü sənin üzərindədir. Hansısa çətin bir durumda ancaq sənə baxırlar.
Yıxılacaqsan, yoxsa ayaq üstə qalacaqsan? Və həmin anda yıxılmağın üçün mübarizə
aparanlar çox olur. Amma yıxılmamaq üçün mən özümdə həmişə güc, iradə
toplayıram. Elə olur ki, istirahət günümü həftə içinə salıram. Həmin gün
telefonla əlaqə saxlayıram işlə, çünki çox narahat oluram. İşdə olmayanda elə
bilirəm ki, evdə uşaq qoyub harasa getmişəm.
- Uşaqlarla işləmək çətin
deyil?
- Böyüklər elədir ki, rahat ünsiyyətə girib fikir mübadiləsi aparmaq
olur, uşaqlarla isə şüuraltı şəkildə işləyirik. Məsələn, bizim nağıl, kukla, rəsm
və s. terapiyalarımız var. Biz bunlarla uşağın daxili dünyasını açırıq. Sonra
artıq onun narahatlığının səbəbini öyrənirik. Uşaqlarla işləmək üçün öncə
onları sevmək lazımdır. Uşaqları sevməsən, onlarla işləyə bilməyəcəksən. Çünki
onların arasında bəzən inadkar, kaprizli, sərt uşaqlar olur, hətta davranış
pozuntuları olanlar var ki, döyürlər, tüpürürlər, əllərində nə varsa, sənə
atırlar. Yenə də onları sevmək lazımdır. Çünki uşaqlar bizim gələcəyimizdir.
- Düşünürəm ki, siz həm də
yaxşı ana olacaqsınız.
- Mənə bunu hər zaman deyirlər. Bunu zaman göstərəcək inşallah (gülür).
- Yeni evlisiniz.
Yoldaşınızın işinizlə bağlı dəstəyini görürsünüz?
- Bu sahədə mənə ilk dəstəyi valideynlərim göstərib. Daha sonra Elnur müəllimlə
Narınc xanım. İndi də sağ olsun, həyat yoldaşımın dəstəyini hiss edirəm. Ailə
qanunlarını bilmək lazımdır. Ailəni idarə etmək heç də asan deyil. Sağ olsun
ki, peşəmə, işimə anlayış göstərir. Ona görə ailə qurarkən elə bir adamı seçmək
lazımdır ki, sənə dəstək olsun. Ata evindən çıxandan sonra yoldaşın sənin həm
atan, həm anan, həm bacın, həm qardaşın olmalıdır ki, səni anlasın, başa
düşsün, dəstək olsun. Sağ olsunlar, yoldaşım və ailəsi mənə çox dəstək olurlar.
- Qayınana ilə də yaxşı yola
gedirsiniz, demək ki.
- Qayınana bir anadır, övlad sahibidir. Durduğu yerdə o heç vaxt kiminsə
qəlbinə dəymək istəməz. İnsanlar yaşa dolduqca daha da müdrikləşirlər. Mən hər
zaman məsləhəti dinləyirəm. Qayınanayla sərhədi saxlamaq lazımdır. Mən ona nə qədər
yaxın olsam da, hər bir şeyi danışsam da, sərhədi saxlayıram. Çünki o emosional
bağ qırılmamalıdır. O qırıldısa, bərpası yoxdur. Qayınanam da, qaynatam da çox
anlayışlı, ziyalı insanlardır. İşimə də anlayış göstərirlər. Hər zaman
yoldaşıma deyirlər ki, həmişə bax belə mehriban olub bir-birinizin qayğısına
qalın. Xoşbəxtəm ki, qarşıma belə bir ailə və belə ziyalı, anlayışlı ailədə böyüyüb
tərbiyə alan bir insan - həyat yoldaşım çıxıb. Əslində, mən oğul analarını başa
düşürəm. Çünki oğul anaları həmişə qısqanırlar. Hətta mənim anam deyir ki, bu onda
da olub. Bunun üçün də anlayış göstərmək və səbrli olmaq lazımdır ki, zamanla hər
şey öz yerini tapsın. Bu mühit də, şükürlər olsun, yoldaşımın ailəsində var.
Aygün Asimqızı