Tahir Mirkişili: "Son fərman və sərəncamlar ümumilikdə 2 milyon 2 yüz min insanı əhatə edəcək" - MÜSAHİBƏ
Deputat:"Həm yeni iş yerlərinin açılması və sahibkarlara verilən dəstəyin, həm də iqtisadi layihələrin son məqsədi Azərbaycan vətəndaşının daha təhlükəsiz və daha yaxşı yaşamasıdır”
Ötən gün Prezident İlham
Əliyevin yanında iqtisadi və sosial məsələlərlə bağlı müşavirə keçirilib.
Müşavirədə çıxış edən dövlət başçısı ilin birinci ayının sosial-iqtisadi
göstəricilərindən söhbət açıb, aparılan islahatların müsbət nəticələr verdiyini
dilə gətirib. Ötən ilin dərin iqtisadi islahatlar ili olduğunu, xüsusilə
prezident seçkilərindən sonra islahatların yeni mərhələsinə təkan verildiyini
xatırladan ölkə rəhbəri 2017-ci ilin də iqtisadi sabitləşmə ili kimi tarixə
düşdüyünü dilə gətirib. Qeyd edib ki, 2017-ci ildə iqtisadi sabitliklə bağlı
atılan önəmli addımlar 2018-ci ildə çox ciddi islahatlara başlamağa imkan
yaradıb və bu islahatlar artıq özünü göstərir. Azərbaycan Prezidenti cari ilin
yanvar ayının yekunlarına nəzər salaraq, ümumi daxili məhsul artımının təxminən
3 faiz təşkil etdiyini vurğulayıb. Bunu son 2-3 il ərzində ən yüksək göstərici
kimi xarakterizə edən Prezident İlham Əliyev bildirib ki, 2019-cu ildə də
Azərbaycanda iqtisadi artım yüksək templərlə təmin ediləcək və davam etdiriləcək.
Azərbaycan Prezidenti yanında keçirilən müşavirə, orada səsləndirilən fikirlər,
ölkədə həyata keçirilən sosial-iqtisadi islahatlarla bağlı "Kaspi” qəzetinin
suallarını Milli Məclisin İqtisadi
siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin üzvü Tahir Mirkişilicavablandırır.
-
Tahir müəllim, fevralın 25-də Prezident İlham Əliyevin yanında iqtisadi və
sosial məsələlərlə bağlı müşavirə keçirilib. Həmin müşavirəni necə
dəyərləndirirsiniz?
- Prezident yanında
keçirilən bu müşavirədə sosial-iqtisadi məsələlərə, xüsusən də cari ilin ötən
müddətində əldə edilən iqtisadi göstəricilərə diqqət yönəldildi. Nəzərə alaq
ki, cari ilin yanvar ayının sosial-iqtisadi göstəriciləri kifayət qədər yüksək
və dinamikdir, əvvəlki illərlə müqayisədə daha çox iqtisadi inkişafa nail
olunub. Bu baxımdan, müşavirədə yanvar ayında əldə edilən nailiyyətlərə,
uğurlara toxunulması təsadüfi deyil. Bir tərəfdən iqtisadiyyat artıb, böyüyüb,
istehsal artıb, digər tərəfdən Prezident tərəfindən sosial məsələlərə dair bir
sıra fərman və sərəncamlar imzalanıb, islahat xarakterli addımlar atılıb. Bu da
sosial-iqtisadi sferada mühüm dəyişikliklərə səbəb olmaqdadır. Yanvar ayındakı
iqtisadi göstəricilərə nəzər salsaq görərik ki, ümumi daxili məhsul 3 faiz,
qeyri-neft sənayesi 14 faiz, ötən müddətdə iqtisadiyyata kapital qoyuluşu 11
faiz artıb. İnflyasiya isə təxminən 1,7 faiz səviyyəsində olub. Ötən ilin eyni
dövrü ilə müqayisə etsək kifayət qədər müsbət dinamikanı, artımı müşahidə edə
bilərik. 2018-ci ilin yanvar ayını 2017-ci ilin yanvar ayı ilə müqayisə etsək,
o zaman ümumi daxili məhsulun, qeyri-neft sektorunun, sənayenin artım surəti bu
ilin yanvar ayı ilə müqayisədə xeyli aşağı idi. Amma bu keçən müddət ərzində
iqtisadi islahatların aparılması, dərinləşməsi, iqtisadiyyatda şəffaflığın artırılması,
uçotluluğun aparılması iqtisadi artımı təmin edib. Bu da bir daha onu göstərir
ki, aparılan iqtisadi islahatların nəticəsini qısa müddətdə iqtisadiyyatda əldə
etmək mümkündür. Əldə edilən bu inkişaf nəticəsində büdcənin gəlirləri də
artıb. Çünki təkcə 2019-cu ilin ilk ayı ərzində vergi orqanları plandan əlavə
80, gömrük orqanları isə 20 milyon manatdan çox vəsait toplayıb. Beləliklə də
ümumi daxilolmalar 105 milyon manat artıb. Bu artıq vəsaitin toplanması,
iqtisadi gəlirliliyin artması Prezident İlham Əliyev tərəfindən əhalinin sosial
təminatının daha da gücləndirilməsi istiqamətində addımlar atılmasına şərait
yaradıb. Minimum əməkhaqqının, pensiyanın, həmçinin təqaüdlərin artırılması
barədə, eləcə də dünən "Əhalinin sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi sahəsində
əlavə tədbirlər haqqında” sərəncamların imzalanması bütövlükdə bu təbəqədən
olan insanların həyat şəraitinin yaxşılaşdırılması baxımından mühüm əhəmiyyət
daşıyır. Bütün bu tədbirlərə dövlət büdcəsindən təxminən 1 milyard manata yaxın
vəsaitin ayrılması planlaşdırılır. Bu da sosial və iqtisadi cəhətdən Azərbaycan
üçün mühüm addımdır.
-
Dövlət başçısı müşavirədə bəyan etdi ki, 2019-cu il sosial inkişaf, əhalinin
sosial müdafiəsi baxımından başqa illərdən fərqlənən il olacaqdır. Sizcə, bu
fərqlilik nədən ibarət ola bilər?
- Fərqliliyi ən azı iki
istiqamətə bölmək və bu kontekstdə qiymətləndirmək olar. İqtisadi istiqamətdən
baxsaq, yanvar ayının göstəriciləri Azərbaycan iqtisadiyyatının islahatlara,
şəffaflığa açıq olduğunu, buna kifayət qədər çevik reaksiya verdiyini ortaya
qoyub. İlin əvvəlindən ötən bir ay ərzində ölkənin ümumi daxili məhsulunda,
sənayedə, qeyri-neft sektorunda, iqtisadiyyatın makro göstəricilərində müsbət
dinamika müşahidə olunub. Bu da onu deməyə əsas verir ki, ilin sonuna doğru da
iqtisadi dinamiklik hiss olacaq. Təcrübə göstərir ki, ilin ilk ayı iqtisadi
dinamikanın az olduğu ay kimi yadda qalır. Amma Azərbaycanda cari ilin ilk
ayının iqtisadi dinamikası müsbətdir. Bu da ilin sonuna qədər iqtisadi
dinamikanın olacağı barədə fikir bildirməyə əsas verir. Eyni zamanda həm
iqtisadi, həm də struktur islahatları 2019-cu ildə iqtisadi idarəetmənin
çevikliyini bizlərə göstərəcək. Məhz bu çeviklik ölkə iqtisadiyyatının daha çox
gəlir əldə etməsinə, iş yerləri yaratmasına səbəb olacaqdır. Azərbaycanın hələ
ötən il istifadəyə verdiyi zavodlar var. Buna misal olaraq Türkiyədə istifadəyə
verilən Star Zavodunu, Sumqayıt Kimya Sənaye Parkının ərazisindəki kimya
zavodlarını qeyd edə bilərik. Bu zavodlar istehsal etdikləri məhsulların
ixracına daha çox cari ildə başlayacaqlar. Bu məhsulların ixracından əldə
edilən gəlirlər də Azərbaycan iqtisadiyyatına daxil olacaqdır. Təbii olaraq
iqtisadi inkişaf olduqca, gəlirlər artdıqca Azərbaycan Prezidenti tərəfindən
sosial sferanı əhatə edən qərarların qəbul edilməsi halları da artacaq. Prezident
İlham Əliyev daim bəyan edib ki, onun siyasətinin mərkəzində Azərbaycan
vətəndaşı dayanır. Son vaxtlar imzalanan fərman və sərəncamlar, sosial sahəni
əhatə edən addımlar bunu əyani nümayiş etdirir. Ölkə başçısının qəbul etdiyi
qərarlar sırf sosial baxımdan qayğıya ehtiyacı olan insanların maddi-rifah
halının yaxşılaşmasına yönəlib. Təkcə son iki ay ərzində imzalanan fərman və
sərəncamlar ümumilikdə 2 milyon 2 yüz min insanı əhatə edəcək, bu sayda
vətəndaş dövlətin qayğısı ilə əhatə olunacaq. Ona görə də 2019-cu ilin fərqli
olması sosial-iqtisadi sahədə aparılan islahatlar, onların nəticələri əhalinin
hər birinin öz həyat şəraitində bu addımların müsbət tərəfini hiss etməsi ilə
nəticələnəcək. Bu baxımdan mən də düşünürəm ki, 2019-cu il fərqli il olacaqdır.
-
Əhalinin sosial-müdafiəsi ilə bağlı son dövrlər atılan addımlar ölkədə aparılan
iqtisadi islahatların ilkin nəticəsi kimi qiymətləndirilə bilərmi?
- Ümumiyyətlə, Azərbaycanda
sosial-iqtisadi islahatlar davamlıdır. Məhz əhalinin sosial təminat səviyyəsinin
yaxşılaşması istiqamətində görülən işlər ölkəmizdə zaman-zaman atılan uğurlu
addımların nəticəsidir. Sadəcə, aparılan islahatlar iqtisadiyyata daha çox
gəlir gəlməsinə səbəb olub. Bir qədər əvvəlki suala cavabda vurğuladığım kimi,
şəffaflığın və hesabatlılığın aparılması büdcə gəlirlərini artırıb. Bu gəlirlər
də əhalinin sosial müdafiəsinin daha da gücləndirilməsinə imkan verib. Bu
kontekstdən yanaşsaq məsələyə iqtisadi gəlirliyin artması, iqtisadiyyatın
böyüməsi, sonradan əhalinin böyük bir hissəsinin sosial qayğı ilə əhatə
olunması dövlət başçısının sosial prioritetinin tərkib hissəsidir. Azərbaycan
dövlət büdcəsinin 35 faizə yaxını sosial xərclərə sərf olunur. Bu, il ərzində 7
milyard manata yaxın vəsait deməkdir. Bu, bir daha sübut edir ki, Azərbaycanda
sosial siyasət ümumilikdə dövlətin iqtisadi siyasətinin mühüm tərkib
hissəsidir. Bunu bütün parametrlər üzrə müşahidə etmək olar. Həm yeni iş
yerlərinin açılması və sahibkarlara verilən dəstəyin, həm də iqtisadi
layihələrin son məqsədi Azərbaycan vətəndaşının daha təhlükəsiz və daha yaxşı
yaşamasıdır.
-
İslahatların əsas prioriteti nədən ibarətdir?
- İslahatların başlıca
hədəfi Azərbaycanın güclü, dayanıqlı iqtisadiyyatını qurmaqdan, ixracı
artırmaqdan, idxalı əvəz edən yeni sahələrin yaradılmasından, daimi yeni iş
yerlərinin açılmasından, bütünlükdə iqtisadiyyatı inkişaf etdirməkdən
ibarətdir. Bunun nəticəsində Azərbaycan dövlətinin daha da güclənməsi, insan
kapitalının inkişafı, əhalinin sosial-rifah halının bir qədər də
yaxşılaşdırılması prioritetdir. Bu məqsədlər naminə həyata keçirilən
sosial-iqtisadi və struktur islahatlar həm dövlət, həm də özəl strukturları
əhatə edərək, onları qarşıya qoyulan hədəflərə çatmaq üçün hazırlaşdırır. Yəni,
həyata keçirilən hər bir islahat və dəyişiklik dərin təhlillər, strateji
araşdırmalar nəticəsində meydana çıxır. Heç bir təsadüfi dəyişiklik yoxdur.
Zaman-zaman atılan hər bir addım əvvəlcədən planlaşdırılıb. Bu baxımdan hesab
edirəm ki, Azərbaycan iqtisadiyyatının iqtisadi islahatlara qısa zamanda çevik
reaksiya verməsi, müşahidə olunan dinamik artım, iqtisadiyyatın getdikcə daha
çox dayanıqlı olması, ixracın artması, yeni-yeni müəssisələrin açılması və iş
yerlərinin yaradılması mövcud islahatların zərurətdən yarandığını, düzgün
istiqamətdə getdiyini sübut edir. Qarşıya qoyulan strateji hədəflərə çatmaq
üçün gedilən yol tamamilə düzgün və uğurlu yoldur.
- Sosial sferanı əhatə edən addımların davamlı
olması, gələcəkdə də bu istiqamətdə mühüm tədbirlərin həyata keçirilməsi üçün
iqtisadi potensial varmı?
- Dünən və bu gün atılan
addımlar, əldə olunan nəticələr son məqsəd deyil. Ölkə başçısı da müşavirədəki
çıxışında bildirdi ki, bu həddin daha da artırılması üçün gələcəkdə də müəyyən
işlər görüləcəkdir. Fikrimcə, Azərbaycan iqtisadiyyatı böyüdükcə, dövlətimiz
gücləndikcə vətəndaşların yaşayışı, sosial-rifah halı da artır. Bunun davamlı
olması üçün gələcəkdə də lazımi addımlar atılacaqdır. Prezidentin imzaladığı
fərman və sərəncamlarla minimum yaşayış həddinin, maaş və pensiyaların minimum
həddinin artırılması ölkə vətəndaşlarının maaş və pensiyalarının, gəlirlərinin
artması ilə müşahidə olunur. Ölkədə minimum hədlər artdıqca, bu, ümumilikdə
iqtisadiyyatın artmasına, canlanmasına gətirib çıxarır. Bu prosesdə ölkə
vətəndaşlarının sosial-rifah halının yaxşılaşmasına da təsir edir. Bütün bunlar
isə Azərbaycan dövlətinin əsas vəzifələrindən biridir.
Rufik
İSMAYILOV