Sığorta amnistiyası alqışlanır
Prezident İlham Əliyev Milli Məclisə
(MM) əhalinin məcburi dövlət sosial sığorta sahəsində 2006-cı ilin 1 yanvar
tarixinə yaranmış və bu ilin aprelin 1-ə qədər ödənilməmiş borclarının, eləcə
də 2015-ci ilin 1 yanvar tarixinədək yaranmış maliyyə sanksiyalarının
silinməsini təklif edib.
Prezident İlham Əliyev tərəfindən
MM-ə "Məcburi dövlət sosial sığorta sahəsində borcların tənzimlənməsi haqqında”
qanun layihəsi təqdim edilib. Qəbul olunacağı təqdirdə 2018-ci il aprelin 1-dən
qüvvəyə minəcək 5 maddədən ibarət qanun layihəsində bildirilir ki, sığorta
edənlərin müvafiq icra hakimiyyəti orqanının uçot sistemində mövcud olan
2006-cı ilin 1 yanvar tarixinə yaranmış və 2018-ci ilin 1 aprel tarixinədək
ödənilməmiş məcburi dövlət sosial sığorta haqları üzrə borcları tam məbləğdə
silinir.
Bundan başqa, sənədə əsasən sığorta
edənlərin müvafiq icra hakimiyyəti orqanının uçot sistemində mövcud olan
2015-ci ilin 1 yanvar tarixinədək yaranmış və 2018-ci ilin 1 aprel tarixinədək
ödənilməmiş məcburi dövlət sosial sığorta qaydalarının pozulmasına görə tətbiq
edilmiş maliyyə sanksiyaları (hesablanmış penya) üzrə borcları tam məbləğdə
silinir.
Qanun layihəsində o da bildirilir ki,
sığorta edənlərin müvafiq icra hakimiyyəti orqanının uçot sistemində mövcud
olan 2015-ci ilin 1 yanvar tarixindən yaranmış və 2018-ci ilin 1 aprel
tarixinədək ödənilməmiş məcburi dövlət sosial sığortası qaydalarının
pozulmasına görə tətbiq edilmiş maliyyə sanksiyaları (hesablanmış penya) üzrə
borcların tənzimlənməsi aşağıdakı qaydada həyata keçirilir:
- sığorta edənlər tərəfindən 2018-ci
ilin aprel-may ayları ərzində həmin maliyyə sanksiyalarının (hesablanmış
penyanın) 10 faizi ödənildikdə - maliyyə sanksiyalarının (hesablanmış penyanın)
ödənilməmiş 90 faizi silinir;
- sığorta edənlər tərəfindən 2018-ci
ilin aprel-iyul ayları ərzində həmin maliyyə sanksiyalarının (hesablanmış
penyanın) 30 faizi ödənildikdə - maliyyə sanksiyalarının (hesablanmış penyanın)
ödənilməmiş 70 faizi silinir;
- sığorta edənlər tərəfindən 2018-ci
ilin aprel-sentyabr ayları ərzində həmin maliyyə sanksiyalarının (hesablanmış
penyanın) 50 faizi ödənildikdə - maliyyə sanksiyalarının (hesablanmış penyanın)
ödənilməmiş 50 faizi silinir;
Qeyd edək ki, məcburi dövlət sosial
sığorta amnistiyası ödənilməsi barədə məhkəmə qərarı qəbul edilmiş, lakin
2018-ci ilin 1 aprel tarixinə ödənilməmiş borcların da qalığına şamil ediləcək.
Qanun layihəsinin məqsədini,
sahibkarlığın inkişafına və sığorta bazarına necə təsir edəcəyini öyrənməyə
çalışdıq.
Parlamentin
İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin üzvü Vahid Əhmədov qanun layihəsini müsbət qiymətləndirdiyini bildirdi:
"Bu qanun layihəsini sığorta amnistiyası adlandırıram. Çünki bununla ölkəmizdə
sığorta sahəsində olan bir sıra problemlər öz həllini tapacaq. Bilirsiniz ki,
2006-cı ilin yanvarında pensiya təminatı haqqında qanun qəbul etmişik. Bu
qanuna uyğun olaraq da pensiyanın verilməsi üçün sığorta hissəsi müəyyən edilib.
Və əmək haqqından sığortaya vəsait ayrılaraq pensiyalar təmin olunur. Amma
2006-cı ilin yanvarın 1-nə qədər işəgötürənlərin, xüsusilə də iri şirkətlərin
böyük sığorta borcları var idi. Cənab prezident bütün bu məsələləri nəzər
alaraq, sığorta amnistiyası haqqında qanunu Milli Məclisə göndərdi. Bu, çox
ciddi bir qanun layihəsidir. Bu layihə sığorta bazarını müəyyən qədər
stabilləşdirəcək, maliyyə bazarında müəyyən inkişafa səbəb olacaq. O cümlədən işəgötürənlərin
sığortanı vaxtında ödəmələri üçün şərait yaradacaq. Burada əsas məqsəd dövlət
büdcəsinə ödəmələrin artırılmasıdır”.
Əmək
və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin
müdiri Elman Babayevqeyd
edir ki, məcburi dövlət sosial sığorta haqları üzrə borcların tənzimlənməsi
sahibkarlığın inkişafına dəstək və əlverişli sosial sığorta mühitinin
stimullaşdırılması məqsədinə yönəlib: "Yeni
qanun layihəsində son 12 il ərzində ödənilməmiş məcburi dövlət sosial sığorta
haqları üzrə borcların tam silinməsi nəzərdə tutulur. Prezident İlham Əliyevin
"Ölkəmizin inkişafı sahibkarlığın inkişafından asılıdır” strateji xəttinə uyğun
olaraq həyata keçirilən ardıcıl tədbirlər özəl sektorun milli iqtisadiyyatda
rolunun artmasına səbəb olmaqla, sahibkarlığın sosial sığorta sistemində
iştirak səviyyəsinin də yüksəlməsinə imkan verib. Dövlət başçısının
sahibkarlığın inkişafına, bu sahədə dövlət dəstəyinin daha da artırılmasına
yönələn növbəti addımı və təşəbbüsü kimi, hazırlanan yeni qanun layihəsi də
sahibkarlığın inkişafı, biznes və investisiya mühitinin davamlı olaraq
yaxşılaşdırılması tədbirlərinə dəstək məqsədi daşıyır. O cümlədən hüquqi və
sahibkarlıq fəaliyyət ilə məşğul olan fiziki şəxslər üçün əlverişli sığorta
mühitinin stimullaşdırılmasına xidmət edir”.
Şöbə müdiri bildirir ki, belə bir qanun layihəsinə
ehtiyac vardı: "Son illərdə qloballaşan dünyada baş verən ciddi iqtisadi və
siyasi hadisələrin fonunda yaranan maliyyə böhranını və onun mənfi təsirlərini
maksimum zəiflətmək, qeyri-neft sektorunun inkişafına sahibkarlıq
subyektlərinin stimullaşdırılması prioritet məsələlərdən idi. Həmçinin
əlverişli biznes mühitinin formalaşdırılması vasitəsi ilə ölkədə sosial sığorta
sisteminin maliyyə dayanıqlığını təmin etmək üçün məcburi dövlət sosial sığorta
borclarının tənzimlənməsinə ehtiyac var. "2014-2020-ci illərdə Azərbaycan
Respublikasında pensiya təminatı sisteminin islahatı Konsepsiyası”na uyğun aparılan
islahat tədbirləri pensiya sisteminin maliyyə dayanıqlığının təmin edilməsində
və vətəndaşların gələcək pensiya təminatının formalaşmasında sığortaedənlər və
sığortaolunanlar tərəfindən ödənilən məcburi dövlət sosial sığorta haqlarının
əhəmiyyətini artırıb”.
Müsahibimiz bildirdi
ki, bu qanun layihəsi əmək pensiyalarının vaxtında və tam məbləğdə
maliyyələşdirilməsinə şərait yaradacaq: ""Məcburi dövlət sosial sığorta
sahəsində borcların tənzimlənməsi haqqında” Qanunun layihəsi ilə 373,7 min sığortaedənin,
o cümlədən 217 min sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan fiziki şəxsin məcburi
dövlət sosial sığortası üzrə borcları tənzimlənəcəkdir. Bu isə məcburi dövlət
sosial sığorta haqları üzrə borcu olan sığortaedənlərin maliyyə yükünün
azalmasına, həmin sosial sığorta haqları üzrə cari borcların ödənişinin
vaxtında və tam məbləğdə həyata keçirilməsinə imkan verəcək. Həmçinin belə
borcları gələcəkdə yaratmamağa sövq edəcəkdir. Eyni zamanda, bu tədbir
bütövlükdə əmək pensiyalarının əsas maliyyə mənbəyi olan məcburi dövlət sosial
sığorta haqları üzrə daxilolmaların artırılmasına və əmək pensiyalarının
vaxtında və tam məbləğdə maliyyələşdirilməsinə şərait yaradacaqdır”.
"Dövlət Sosial
Müdafiə Fondunun hesablarında uzun müddətdir yığılıb qalan borclar var” deyən iqtisadçı ekspert Rəşad Həsənovbildirir ki, həmin borclar həm fiziki, həm də hüquqi şəxslərə məxsusdur: "Bu
borclar dövlət büdcəsinin hesablanması zamanı müəyyən çətinliklər yaradır.
Həmçinin sahibkarlar üzərində əlavə təzyiq vasitələrindən birinə çevrilib. Bunlar
demək olar ki, ödənilməsinə ümid olmayan borclardır. Düşünürəm ki, bu borcların
silinməsi yerində və doğru atılmış bir addımdır. 2006-cı ildən 2015-ci ilə
qədər yaranmış borclar üçün isə sadəcə sanksiyaların silinməsi təklif edilib.
Burada isə müəyyən tələb var. Və bu sosial sığorta yığımlarını təşviq edəcək.
Bundan başqa əvvəlki illərdən qalan penya borclarının bir qismi dövlət
büdcəsinə qaytarılacaq. Digər tərəfdən isə sahibkarın öz borc tarixçəsini
təmizləməsinə imkan verəcək. Qanun layihəsi nəticə etibarilə sahibkarların
üzərində maliyyə yükünün azalmasına və dövlət qurumları ilə daha sağlam
münasibətlərin yaranmasına səbəb olacaqdır”.
Günel Azadə