Sevgini başa düşə bilmirəm
Bu günlərdə gənc şair
Ümid Nəccari ilə "Qaranlığın fotosu” adlı kitabı çap olunub. Müəlliflə həmin
kitab haqqındakı ədəbi söhbəti təqdim edirik:
– Ümid bəy, "Qaranlığın fotosu” kitabında daha
çox kölgə detallarına rast gəldim. Və kölgə qaranlıqda görünə bilməz. Deməli,
bir işıq var. Nədi o işıq və niyə onu şeirlərinizdə görmürük?
– Mən sevirəm
ki, qaranlığın içində yenidən bir qaranlıq yaradım. Məsələn, şeirlərimdən
birində də var, islanır pəncərələrin göz yaşı. Yaş elə yaşdır, amma bunu
təzədən təsvir etmək lazım gəlir bəzən.– Qaranlığın mahiyyəti sizi düşündürür, yoxsa bu
sadəcə poetik bir təsvirdir?
– Qaranlıqda
insanın özünə qayıdış var, gecədə insanın özünə qayıdış var. İnsan qaranlıqda özüylə
baş-başa qalır. Ona görə, düşüncənin mərkəzi olaraq qaranlığı götürmüşəm.– Ümid Nəccari qaranlığın fotosunda nəyi göstərə
bilmir? Yəni, nə olub ki, onu şeirlərinizdə ifadə edə bilməmisiniz?
– Sevgini. Sevgini başa düşə bilmirəm. Çoxu elə
bilir, şairlər sevgini yaxşı anlayır, amma elə deyil. Sevgidən ən son şairlər
xəbərdar olur. Müəllif nəyi bilmirsə, ondan çox yazır.– Şeirlərinizdə keçən əsrdən bizə tanış olan
cənub həsrəti var. Amma bu dövr başqadı bir az. Bu həsrət Məhəmmədhüseyn Şəhriyarın,
Bəxtiyar Vahabzadənin həsrəti ola bilməz. Nədi sizi qayğılandıran?
– Xalqın dili
olmayan yerdə həsrət olur. Onların dili yoxdu, danışa bilmirlər. Mənim
şüuraltımda bir sərhəd var. Olmasa da, yaradırıq o həsrəti. – Sizə şeir yazdıran nəğmə cənubdandı, yoxsa
şimaldan?
– İkisindən də
var...– Hansı əsinti daha çoxdu?
– Gəncliyim
Bakıda keçib, şeirlərimdə Bakı daha çox hiss olunur. Cənubda ağrılarım var.
Şeirlərimdə də hiss edə bilirsiniz. Pessimist şair kimi məni tanıdıb. Əslində,
dərin məna elə pessimizmdədir. – Dediniz, sevgini təsvir etmək çətindir. Bakı
sizə sevməyi öyrədə bilməyib...
– Çətindi...– Duyursunuz, amma ifadə edə bilmirsiniz?
– İfadə
etməkdə adam çətinlik çəkir. Bəzən sözlər şairə boyun əymir.– Günəş haqqında şeirləriniz var, bir də gecə
haqqında. Hansılar sizi daha çox ifadə edir?
– Gecə
haqqında. Necə ki kitabın adı da "Qaranlığın fotosu”dur. Mən qaranlıqda çox
rahat oluram. – Şeir dilinizdə Təbriz ləhcəsi var. Bunu
məqsədli edirsiniz?
– Mənim
tərcümələrimdə də o var. Necə düşünürəmsə, elə yazıram. İstəmirəm başqa bir
dili yamsılayam. Özüm özümü redaktə edə bilərəm, əslində. Tərcümə edəndə də
qəlibin içində olmaq istəmirəm. Təbrizdə doğulmuşam, öz doğma ləhcəmdə də
yazacağam.– Vətən və qadın sevgisi... Şeirlərinizdə bu
sevgilər bir-birinə bağlıdı. Sizin üçün hansı əsl sevginin təzahürüdür?
– Hansında
adam özünü vətəndaş kimi hiss edir odur. Mən qadında bunu daha çox hiss edirəm.– "Qaranlıq” pyesinizdə belə bir cümlə var: İşıq
rolunu oynamaqdan yorulmuşam... Bu, gələcəyə ümidsizlikdi?
– Bəli, modern
dünyada adamlar çürüyür. Stress, depressiya insanları əzir. Mənə həmişə bu
dünyanın gələcəyi qaranlıq qalır.– Amma qaranlığın içində bir işıq olmaq
qəhrəmanlıqdı. Və belə çıxır ki, qəhrəman olmaq istəmirsiniz...
– Qəti! – Pessimist şeirləriniz hansı əhvalatın
davamıdır?
– Bəzən həyatımdakı
adamlar "yıxılır”. Keçmiş məni incidib, ağrıdıb.– Xoşbəxtliyin küçəsindən oxucularınıza nə
gətirmisiniz?
– Emona Şimit
vardır, o, "Müsyo İbrahim və Quran çiçəkləri” filmində orda bir mavi küçə var.
mən hamını o küçəyə aparmaq istəyirəm.– Sənət xilas üçündür. Dünya gözəl olanda sənətə
ehtiyac qalmayacaq. Sizcə, hamını o xoşbəxtlər küçəsinə aparsanız, şeirlərə
ehtiyac qalmayacaq?
– Bilirik ki,
o gözəlliyi görməyəcəyik. Xoşbəxtlik həmişə an məsələsidir.– Hansı dünya şairi ilə özünüzü daha yaxın hiss
edirsiniz?
– Eliota daha
yaxınam. Mövzularım, həssaslığım. Abstrakt, mücərrədlik var. – Yaradıcı mesajınız nədi?
– Çətin bir
dünyanın çətin bir gələcəyinə doğru gedirik!– Şeir nədir sizin üçün?
– Bu, mənim
taleyimdi.Söhbətləşdi: Rəvan
Cavid