“Səma xəstəliyi”nə tutulan adam - Hobbi
Deyir
ki, paraşütdən tullanmaqla bağlı, insanlar iki kateqoriyaya ayrılırlar. Biri
var "həyatımda bunu da etdim” demək üçün tullananlar, biri də var, dəlicəsinə
bunu sevənlər. O, bəlkə də ilk dəfə,
birinci kateqoriyaya daxil olmaq üçün bunu edib, amma indi ikincilərdəndir, bu
işi dəlicəsinə sevir. Müsahibimiz Fuad
Tağıyevin peşəsi data analitika, hobbisi paraşütdən tullanmaqdır.
- Leonardo da Vinçinin belə bir sözü var: "Bir
dəfə uçubsansa, sən həmişə uçacaqsan”. Paraşütlə tullanış etdiyimiz yer "drop
zona” adlanır, biz ora daxil olanda sağlamlıq cəhətdən yoxlayırlar. Və bu zaman
həmişə sual verirlər ki, xəstələnibsən? Deyirsən ki, yox xəstələnməmişəm. Deyir
ki, yox xəstələnibsən. Deyirsən ki, nə xəstəlik? Deyir ki, sən artıq səma
xəstəliyinə tutulubsan. Bir dəfə tullandınsa, bunu mütləq təkrarlamaq
istəyəcəksən.
Ümumiyyətlə, paraşütdən tullanmaqla bağlı,
insanlar iki kateqoriyaya ayrılırlar. Biri var "həyatımda bunu da etdim” demək
üçün tullananlar, biri də var dəlicəsinə bunu sevənlər. Birinci dəfə tandem
tullanışı olur, tandem tullanışından sonra artıq bunu tək etmək istəyirsən. Tək
tullanmaq istəyirsən ki, onun ləzzətini daha çox alasan. Tandem tullanışı tək
olmur, təlimatçı səni özünə bağlayır, onunla tullanırsan.
- Bəs, bu idman növü ilə neçə ildir tanışsınız?
- Mən ekstremallığa həmişə meyilli olmuşam. Daha dəqiq desək, ağlıma nəsə gəlirsə və bununla məşğul olmaq istəyirəmsə, çalışıram sonraya saxlamayım. 3-4 il öncə Balakəndə paraşütlə tullanış yeri var idi. Qrup halında getmişdik, çox xoşuma gəlmişdi. Bu, hardasa 27-28 yaşıma təsadüf edib. Amma sonra Balakəndəki həmin yer fəaliyyətini dayandırdı, bunun üçün Rusiyaya gedirik.
- Sonra "28-ə qədər yaşamamışam” dediniz heç?
- Yox, deməmişəm, çünki onda da yaşamışam (gülür).
Amma bunun yeri başqadır. Dediyim kimi, biz həmişə 3 dost birgə gedirik. Mənim
məzuniyyətim tez bitir deyə, tullanışdan sonra qayıdıram, onlar Avropa turuna
çıxırlar. Deyirlər ki, paraşütlə tullanandan sonra Avropa turu maraqsız gəlir.
Adamlar deyirlər ki, uzanmışıq - dəniz, içki, əyləncə, istirahət üçün nə
istəyirsən var, amma oturub paraşütdən tullanma videolarına baxırdıq. O
istirahətin yerini heç nə vermir, tamamilə fərqli bir şeydir.
- Çox sürətlə yerə gəlirsən, çəkindən asılı olaraq sürəti saatda 180-220 km arası yığırsan. 200-lə gedən maşından başını çölə çıxartdığını təsəvvür et, o effekt nədirsə, göydə də onu yaşayırsan. 1 saniyəyə 50 metr düşürsən. Ümumiyyətlə, tullanış 4 kilometr yüksəklikdən edilir, təlim vaxtı 1600 metr hündürlüyə çatdıqda paraşütü açmalısan. Daha sonra bu hündürlük 1200 metr olur. Birinci tullanışda sürətin, zamanın nə olduğunu hiss etmirsən. Hər şey 50 saniyənin içində baş verir. Amma sonradan hər saniyənin zövqünü çıxarmağa başlayırsan. Biz adi işıqforda dayanırıq, 50 saniyə gedir və bu vaxtın necə keçdiyinin fərqinə varmırıq. Amma paraşütlə tullandığın 50 saniyə ömür boyu danışacağın bir ana çevrilir. Sən onda zamanın nə olduğunu, 50 saniyənin dəyərini anlayırsan. Hər növbəti tullanışda o saniyələr səndə başqa cür təəssürat yaradır. Beyin daha aktiv işləməyə başlayır. 50-55 saniyəlik zaman içində yerə düşəndən sonra danışmağa o qədər mövzu olur ki.
- Sizdə tullanış sayı nə qədərdir?
- Hələ ki, 14 olub. Bu, təbii ki, azdır, 15-19 min tullanışı olanlar var. Qızlar gəlirlər, 700-800 tullanışları olur.
- Tullanış
ödənişli olur, məbləğ də az olmaz. Demək ki, o maliyyəni xərcləməyə dəyir…
- Məncə,
dəyir. 9 ay işləyib yığdıqları pulu buna xərcləyənlər var. Biz Moskvada fransız
müəllimlərlə tanış olduq, dedilər ki, 9 ay işləyib pul yığırıq, gəlib 3 ay ərzində
o pulu tullanışa xərcləyirik. Biz birinci dəfə gedəndə azərbaycanlılara xas
olaraq daha yaxşı otel tutmaq, lüks yerdə qalmaq istəyirdik. Getdik gördük ki,
camaat tullanış etmək üçün çadırda qalır, ucuz yeməklər yeyir. Fikirləşirsən
ki, bahalı otelə verdiyim pula iki dəfə tullanış edə bilərəm. Professional
tullanış edəndə, qiymət daha münasib olur. Özünün paraşütün olur, təlim məqsədi
ilə imtahan vermirsən, iki təlimatçını da özünlə aparmırsan.
- Elə
son vəsaitimizi xərcləyib qayıdırıq.
- Birinci dəfə tullananda, ola bilsin ki, göydə qorxu yaransın, amma yerə düşəndə qorxu hissini ləzzət əvəz edir. Necə də olmasa, bu, əyləncədir. Biz ora istirahət üçün gedirik. Birinci tullanışda bunu bir az başa düşmürsən, deyirsən ki, Ay Allah, mən nə etdim... Nəyə lazımdır, bütün bunlar? Amma sonra keçib gedir. Öz bloqumda bu haqda ətraflı yazmağa çalışmışam.
- Təhlükəli tərəfləri nə dərəcədədir?
- Çox adam soruşur ki, paraşütlə tullanmada
ölüm riski nə dərəcədə böyükdür? Deməli, 19 700 tullanışı olan bir adam öldü,
amma avtoqəzada. Biz, nədənsə, maşına minəndə ölməyi fikirləşmirik, paraşüt
məsələsində isə düşünürük. Düzdür, ölüm halları var, lakin bu, daha çox
yarışlarda olur. Yarışlar belədir ki, havada fərqli hərəkətlər göstərirlər,
yerə enəndə gözəl görünməsi üçün hərəsi bir formada düşməyə çalışırlar.
Yarışlarda iştirak edənlər göydə bir-birinə çox yaxın olurlar, sonra
dağılışanda biri o birinin üstündə olur. Aşağıdakı yuxarıdakını görmür deyə,
paraşütünü açır, yuxarıdakı da aşağıdakına fikir vermir deyə, onunla bir
istiqamətdə uçur. Aşağıdakının paraşütü də yuxarıdakına dolanır deyə, yerə bir
gəlirlər. Təhlükə belə hallarda daha çox olur. Axırıncı dəfə ayağın sınmasını,
onurğanın zədələnməsini, diz qapaqlarının çevrilməsi hallarını da gördük.
Bunlar professional idmançıların tullanışlarında baş verir. Əgər sən tək tullanırsansa,
heç kimlə yarışmırsansa, bu tip hadisələrdən uzaqsan.
- Paraşütlə
tullanmaqdan, motosiklet sürməkdən zövq alıram. Ekstremallıq söhbətini bir az
başa düşmürəm. İnsan nədən zövq alırsa, onunla məşğul olmalıdır. Məsələn,
dulusçuluqla birinci dəfə məşğul olanda, bilməzdim ki, bu qədər zövqvericidir.
Bilirsiniz, bizdə hamı bu kimi şeyləri filmlərdə görəndə etmək istəyir, amma
istək müvəqqətidir, baxdın, keçdi. Ağlına gələn kimi axtar tap, sifariş et.
Növbəti gün mütləq gedəcəksən. Anında qərar vermək lazımdır.
- Dünyada belədir ki, motosiklet sürənlər turlar edirlər. Mən də Azərbaycanın rayonlarını motosikletimlə gəzmək fikrinə düşmüşəm. Və gəzirəm də. Artıq bir çox rayonlarda olmuşam. Axırıncı dəfə iki həftə öncə Nabranda motofestivala getdim. Həmin ərəfədə də Xızı, Altıağac, Quba, Qusar, Xaçmaz və s. rayonlardan keçdim. O yolları maşınla həmişə keçmişik, amma motosikletlə gedəndə dağların gözəlliyini daha yaxşı duyur, özünü təbiətin bir hissəsi kimi hiss edirsən. Maşın elədir ki, saxlayan kimi təbiətə qovuşmursan, amma motosikleti saxlayan kimi ayağını yerə basırsan, göydə başının üzərindən uçan quşları görə bilirsən. Tam fərqli hisslərdir.
- Motosikletlə səyahətlə bağlı yazdığınız hissədə tək
gəzməyi sevdiyinizi vurğulayıbsınız. Tək niyə?
-
Rejimimiz elədir ki, səhər işə gedirik, ordan çıxıb dostlarla görüşürük, axşam
da ailə ilə. Həmişə kimlərləsə söhbət edirsən. Ümumi götürəndə, bir il ərzində
heç vaxt özümüzlə danışmağa vaxt ayırmırıq. Buna da zaman ayırmaq lazımdır.
Maşınla gəzəndə mütləq kimisə özünə qoşursan, ya kimsə sənə qoşulur. Motosikletlə
isə tək gedirsən, gözəl hissdir. Düşünürəm, hər insan özünə, özü ilə keçirəcək
vaxt ayırmalıdır.
- 3 ilə
keçib.
- Bir məqam
gəldi ki, bloq açmaq fikrinə düşdüm. Düzü, texniki sahədə çalışdığım üçün,
yazı-pozudan bir az uzaq adam olduğumu da deyə bilərəm. Bir çox bloqlara,
yazılara da baxdım, sonra fikirləşdim ki, necə düşünürəmsə, elə də yazacağam.
Motosiklet üçün telefon qabı aldım. Hərəkətdə olarkən motosikleti saxlamadan
telefonun diktofonunu qoşub hisslərimi səsli olaraq qeyd edirəm, sonra da vaxt
olan kimi onları yazı halına salıram.
Və, onu
da deyim ki, bloqdakı yazıları əvvəl dost-tanışlara oxuyur, özümlə həmfikir
adamlarla bölüşürəm. Onlar oxuyub fikirlərini deyirlər. Bəzən deyirlər ki,
filan hissə darıxdırıcıdır, dəyişirəm. Təzədən işlədiyim yazılar da olur.
Yazıları hamı oxusun deyə paylaşmıram, sadəcə, yazıram ki, bloqu açıb oxuyanda
keçirdiyim hissləri yadıma salım. Kimlərsə də oxuyub faydalanırsa, nə xoş mənə.
Aygün
Asimqızı