Rusiya nəşri ermənilərin yeni prezidentini məsxərəyə qoydu
Ermənistanda bir Sarkisyanın digəri ilə əvəzlənməsi və bu məsələ
ətrafında gedən müzakirələr Rusiya mediasında özünəməxsus formada məsxərəyə
qoyulmaqdadır. Rusiya mediasında dərc edilən məqalələrdə açıq şəkildə olmasa
da, üstüörtülü şəkildə prezidentin qərbyönümlü olması, Rusiyadan çox qərbə
meyillənə biləcəyindən narahatçılıq hiss olunur. Məsələn, "Rosbalt” nəşri yazır
ki, ilk dəfə Ermənistan prezidenti ümumxalq səsverməsi ilə deyil, parlament
tərəfindən seçilib. Konstitusiya dəyişikliyinə görə, ölkə prezident
üsul-idarəsindən parlament idarəçiliyinə keçdi və bu dəfə prezident olmaq
"şərəfinə” hakim Respublika Partiyasına daxil olan bir qrup siyasətçi
tərəfindən Ermənistanın Böyük Britaniyadakı keçmiş səfiri Armen Sarkisyan layiq
görüldü. Onun namizədliyinin parlamentdə 90 nəfər müdafiə edib, 10 nəfər isə
bitərəf qalıb. Məqalədə qeyd edilir ki, Sarkisyanın namizədliyinin təsdiqi
problemsiz olsa da, müzakirələr zamanı müxalifətdən olan deputatlar gələcək
prezidentin "ingilis keçmişini” xüsusi qabardıblar. O da əvəzində sübut etməyə
çalışıb ki, Britaniya vətəndaşlığı onda artıq çoxdan mövcud deyil.
Onun
sözlərinə görə, Böyük Britaniya vətəndaşlığından çıxmaq barədə xahişi hələ
2011-ci ildə edib. Əlavə edib ki, Birləşmiş Krallığın vətəndaşlığı ona fəaliyyəti
ilə bağlı "zəruri” olub. "Lakin mən hər zaman özümü Ermənistan vətəndaşı kimi
hiss etmişəm. Britaniya pasportundan isə Konstitusiya düzəlişləri ediləndən
sonra, ən əsası, prezidentliyə namizəd irəli sürüldükdən əvvəl imtina etmişəm”,
- deyə ailəsi Britaniya kral ailəsinə yaxın olduğu bildirilən yeni prezident
bildirib. O əlavə edib ki, "hansısa bir "sənəddə” nəsə düz deyilsə, demək onda
"səhv” var”. Nəşr sual edir – hakim
partiya və Daşnaksütyun fraksiyasının vahid və alternativsiz namizədinə
çevrilən Armen Sarkisyan kimdir? Düzdür, onun vəzifəsi formaldır, əslində
islahatlardan sonra ölkənin birinci şəxsi baş nazir olacaq. Aprelin 9-da rəsmən
prezident olacaq 65 yaşlı Armen Sarkisyan ixtisasca fizikdir, diplomat kimi
çalışıb. Müəyyən vaxtlarda Yerevan Dövlət və Kembric universitetlərində dərs
deyib. 1992-ci ildən diplomatik fəaliyyətdədir. Müxtəlif ölkələrdə səfir olub
və sonda Britaniyada çalışıb. Məhz oradan da prezident kürsüsünə "katapulta”
olub.
Yəni, söhbət Qərbdə müəyyən əlaqələrə malik insandan, ənənəvi erməni
siyasətçilərindən fərqli birindən gedir. "Onun nədən gözəl işini, rahat
şəraitini, "sivilizasiyalı Qərbi” "vəhşi Qafqaza” dəyişdiyi hələ bəlli deyil”.
Müəllif yazır ki, yeni seçilən prezidentin qarşısında ölkəsinin çoxsaylı
problemlərini həll etmək durur: "Yəni, onu heç də komfortlu həyat gözləmir.
Ölkənin başının üstünü alan problemlər kifayət qədərdir, ən əsası, Azərbaycan
torpaqlarının işğalı səbəbindən müharibə təhlükəsi var. Lakin əgər o, yalnız
nümayəndəlik funksiyasını yerinə yetirməyə razılıq verəcəksə və Qafqaz
siyasətinə baş vurmayacaqsa, onda niyə də bu postu daşımasın? Yəni
tərcümeyi-halda bir təcrübə kimi qalsın”. Nəşrin gürcü müəllifi yazır ki, erməni
deputatları qarşısında çıxış edən Sarkisyan prezident postunda hansı
istiqamətlər üzərində işləyəcəyini açıqlayıb. Onun müşahidələrinə görə, erməni
dövləti güclü olsa da, (uğurlar olsa da, uğursuzluqlar da çox olub – "rosbalt”)
son illər sosial qütbləşmə güclənib. "Bu problemlərin həlli üçün qarşıda xeyli işlər var - əvvəlki səhvlərin
təkrarlanması yolverilməzdir. Daha sonra prezidentə vətəndaşların konstitusiya
hüquqları və azadlıqlarını təmin etmək zəruridir. Bura məsuliyyət səviyyəsinin
artırılması, hakimiyyət qanadlarının hesabatlı fəaliyyəti, qanun qarşısında
hamının bərabər olması və bütün sahələr üzrə demokratiyanın, humanizmin təmin
olunması daxildir”, - deyə nəşr Armen Sarkisyanın fikirlərini sitan gətirib.
Prezident olacaq şəxs investisiyaların qorunmasının güclənməsinə çalışacağını
bildirsə də, indidən ən ciddi problem kimi korrupsiyanı göstərib. Onun
sözlərinə görə, bu problem həlini tapmayana kimi, heç kim ölkəyə investisiya
qoymaq istəməyəcək. Bundan əlavə ədalət, azad bazar məsələləri də həlini
tapmalıdır. "Ölkədə qəbul edilən qanunlar keçmişin qalıqlarına çevrilməməlidir”,
- deyə o əlavə edib. Onun qənaətincə, əsas investisiyalar faydalı qazıntılara
deyil, insan kapitalına edilməlidir. Əlavə edib ki, əsas fəaliyyəti həm də,
Dağlıq Qarabağ və diaspor problemlərinin həlinə yönələcək. Nəşr diqqəti ona
yönəldib ki, prezident kürsüsünə əyləşəcək bu şəxs parlamentdə çıxışında gözləntilərin
əksinə olaraq Dağlıq Qarabağ məsələsi ilə bağlı nə populist çıxış edib, nə də hay-həşir
salıb müharibə əhval-ruhiyyəli görünməyib. "Və aydın olan odur ki, Qərbdə
diplomatiya və biznes məktəbi hədər getməyib. Erməni cəmiyyətində, o, "yeni
meyvədir”. Lakin bu "meyvə” dövlət başçısı statusunda olsa da, baş nazirin
əlinin altında olacaq. "İkiqat” prezident "birinci rolundan” heç bir halda əl
çəkmək niyyətində deyil”, - deyə məqalədə bildirilib. Lakin daxili siyasətdə
onun problemlərin öhdəsindən gələcəyi mümkünsüz görünür. Çünki bütün
problemlərin başında elə indiki hakim komanda durur. Korrupsiyanın başında Serj
Sarkisyan durduğu halda bu problemin həlli mümkünsüzdür.
O ki qaldı xarici siyasətə - müəllif hesab edir ki, bu məsələdə də
aydınlıq yoxdur. A.Sarkisyan özü də heç bu məsələnin necə həll ediləcəyini
bilmir. Ola bilsin, bu məsələ tam şəkildə baş nazirin kurasiyasında olacaq.
Digər tərəfdən, o, "Qərbin adamı” kimi təqdim olunur”. Məqalədə qeyd edilir ki,
"onun "qərbpərəstiliyi” Ermənistanın özü üçün ziyanlı ola bilər və əsas problem
kimi də Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanmaması, ölkənin işğalçılıq
siyasəti üzündən düşdüyü yarıblokada vəziyyəti, ərazisindəki Rusiya hərbi
bazası, "gülməli qiymətlərlə” Rusiya silahlarının çatdırılması, KTMT, MDB,
Avrasiya İqtisadi İttifaqı və s. qurumlara üzvlük göstərilir”. Qeyd edilir ki,
çətin ki, A.Sarkisyan mövcud reallıqları dəyişsin - əks təqdirdə onun
namizədliyini prezident kürsüsünə irəli sürməzdilər. "Çox güman ki, yeni
prezident Yerevanın "çoxvektorlu” iflaslarını aradan qaldırmağa çalışacaq.
Digər bir məsələ - bundan sonra Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanmasında
ölkəni kimin təmsil edəcəyidir. Əvvəl rəsmi Bakı ilə XİN rəhbəri və prezident
Serj Sarkisyan danışıqlar aparırdı. Əgər bundan sonra danışıqları "təzə insan”
aparacaqsa, bu, çox faydalı olacaq. İstənilən halda, hər şey Serj Sarkisyanın
istəyindən asılı olacaq.
Xatırladaq ki, ölkənin real rəhbəri yenə də Serj Sarksiyan olacaq.
Prezident isə onun yanında "ingilis kraliçası” rolunu daşıyacaq. Lakin ən
qənaətbəxş olmayan odur ki, o, Britaniyada deyil, Ermənistanda kraliça olacaq.
Yaxşı olan isə odur ki, yeni "dövlət başçısı” "geniş dünyagörüşü” ilə seçilir,
daxili siyasi qarşıdurmalarda iştirak etmir. Ən əsası olan odur ki, görəsən ona
hakimiyyətdəki klan-oliqarxik məkanda fəaliyyət göstərməyə nə qədər imkan
verəcəklər və real nüfuza malik olacaqmı?” - deyə müəllif fikirlərini tamamlayıb.
Azər NURİYEV