• çərşənbə axşamı, 19 mart, 14:19
  • Baku Bakı 8°C

Çörəyi ver çörəkçiyə…- Sadə peşə

17.12.16 11:10 4627
Çörəyi ver çörəkçiyə…- Sadə peşə
"Azərbaycanda bu peşə qadın işi kimi tanınır, amma kişi, çörəyi qadından daha dadlı bişirir. Çünki qadınlar qənaətcil olurlar. Çörəyi bişirərkən duzundan, unundan, suyundan "kəsirlər”. Kişilərin isə əli "az”a getmir. Bu səbəbdən əsl peşəkar çörəkçilər kişilərdir”. Bu sözlərin müəllifi "Sadə peşə adamı” rubrikamızın qəhrəmanı gənc çörəkçi İlham Xəlilovdur. İlhamla söhbətləşmək üçün Bakıxanov qəsəbəsində yerləşən Sərham MMC-nin çörək zavoduna yollanırıq.
Məlumat üçün bildirək ki, zavod 2002-ci ildən fəaliyyət göstərir və hər gün burada 80-90 min çörək istehsal olunur. Müasir standartlara cavab verən zavodda 550 nəfər işçi çalışır.

Müqəddəs peşə

İlham 23 ildir çörəkçidir. Orta təhsillidir, amma özünün də dediyi kimi, işinin peşəkarıdır: "Bu işə uşaq yaşlarından başladım. Əvvəlcə çörək zavodlarında un daşıyırdım. Sonra zavod daxilində hazır çörəkləri yeşiklərə yığmağa başladım. Çörəyə marağım var idi və hər detalı ustalardan soruşurdum. Çörəkləri yığa-yığa gözucu xəmiryoğurana, sobaya nəzarət edirdim. Çörəkçilik sənətini işin mətbəxindən öyrəndim və işimin peşəkarı olmağa çalışdım”.
Müsahibimiz deyir ki, çörəkçi sənəti müqəddəs və məsuliyyətli peşədir. Çünki çörək yeganə nemətdir ki, gündə 5 dəfə də yesək, onunla qidalanmaqdan bezmirik: "Çörək müqəddəs nemətdir və müqəddəs "Quran”la bir tutulur. Hətta and içəndə də çox vaxt "çörək haqqı” deyirik. Çörəyin əmələ gəlmə mərhələsi belə, ecazkardır. Çörəkçi mənəvi cəhətdən pak adam olmalıdır. Çörəyi bişirərkən Allah xofunu, qorxusunu hiss etməlisən. Gündəlik tələbatla, hər saatın tələbatı fərqli olur. Çörək hər saatın tələbatıdır. Biz hamımız 2-3 saatdan bir çörək yeyirik. Hansısa bir neməti göstərə bilərsinizmi ki, 2-3 saatdan bir yeyək və ondan heç vaxt bezməyək? Bütün qidalardan bezmək olur, amma çörəkdən bezmirsən. Bu səbəbdən çörək bişirməyin məsuliyyəti digər işlərdən daha çoxdur. Sən insanlara xidmət edirsən. Sənin əlindən çıxan bir çörəklə 5-6 adam qidalanır. Təsəvvür edin, 80-90 min çörək istehsal etmək nə deməkdir. Yarım milyon insana xidmət etməyin qorxusu, məsuliyyəti ağırdır. Bunu hiss etməsən, bu sahədə işləyə bilməzsən və heç bir nəticə də ala bilməzsən”.

"Çörək səhvi bağışlamır”

Həmsöhbətimiz dadlı çörək bişirməyin sirlərindən də danışdı. Deyir ki, unu ələmək belə, çörəyin dadına təsir edir: "Çörəyə atacağın hər bir ədviyyat qədərində olmalıdır. Bir qram artıq-əskik olanda dada təsir edir. Hətta ələnmiş undan bişirilən çörəklə ələnməmiş undan bişirilən çörək arasında fərq var. Çünki unu ələyəndə unlar arasındakı məsamələr yaxşı olur. Bu zaman o, həm suyu özünə yaxşı götürür və acıma yaxşı gedir. Xəmiri yoğurmaqdan da çox şey asılıdır. Xəmirlə nəzakətlə davranmaq lazımdır. Bizdə "ev şirniyyatı, zavod şirniyyatı” deyə bir deyim var. Ev şirniyyatı ona görə dadlıdır ki, insan əməyinin məhsuludur. Bizim zavoddakı avadanlıqlarda da iki xəmir yoğuran mikser var. Biri yavaş-yavaş yoğurur, digəri də insan əlinin edə biləcəklərini edir. Çörək bişirən usta xəmiri tanımalıdır. Hətta suyun dərəcəsinə qədər özü tənzimləməlidir. Zavodda da işimizi aparatların köməyi ilə etsək də, təlimatlara düzgün əməl etmək lazımdır. Kündə qoymaq sözdə adi görünə bilər. Amma onun çörəyin hazırlanmasında əhəmiyyəti böyükdür. Çörək səhvi bağışlamır”.

"Yatmış unun çörəyi dadlı olur”

İlham düşünür ki, keyfiyyətsiz çörək bişirməklə günaha bata bilər: "Bizim zavodda tək məqsədimiz çörəklərin dadlı və standart olmasıdır. Hər yarım saatdan bir çörəyin çəkiləri yoxlanılır. Bu da çörəyə olan münasibətdən irəli gəlir. Elə insan var ki, axırıncı qəpiyini çörəyə verir. Keyfiyyət onu qane etməsə, günah sahibi oluruq. Unun özünün də yetişmə prosesi var. Un dəyirmandan çıxan kimi istehsalata verilə bilməz. Unu "yatırdanda” onun həm nəmliyi azalır, həm də göstəriciləri daha yaxşı olur. Məsələn, təzə undan hazırlanan çörəyin dadı fərqli olur, "yatmış” undan hazırlanan çörəyin dadı tam fərqli. Un ən az 14 gün yatmalıdır. Çox yatan undan alınan çörək daha keyfiyyətli və dadlı olur”.

Ətli Azərbaycan çörəyi

Həmsöhbətimizin sözlərinə görə, ev şəraitində çörək bişirən xanımların əli "az”a getməməlidir: "Xanımlar evdə çörək bişirərkən un seçiminə diqqət etməlidirlər. Çörəyin qabı, yoğurduğu su təmiz olmalıdır. Xəmiri şişirtmək üçün kimyəvi maddələrdən qaçsınlar. Bu maddələr tez effekt vermək üçün yaxşıdır, amma dadına təsir edir. Hər şey təbii olmalıdır. Bizə qonaq gələn türklər deyirlər ki, "elə bil sizin çörəklərin içində ət var. Bu çörəkləri yeməksiz yeyib doymaq olar. Çox dadlıdır. Bizim çörəklərin içi boşdur”. Bunun səbəbi çörəyi süni şəkildə şişirtməkdir. Kiçik kütlədən böyük kütlə almaq üçün çörəyə o qədər qabardıcı, kimyəvi maddələr qatılır ki, çörəyin dadına, görüntüsünə və keyfiyyətinə təsir edir. Qadın çörək və ya yemək bişirərkən qənaət edir. Çörəksə qənaəti xoşlamır. Təsadüfi deyil ki, ən yaxşı aşpazlar kişilərdir. Çörək elə bir qidadır ki, hər şey qədərində olmalıdır. Qadının əli isə həmişə aza gedir. Adi çay dəmləyəndə kişilər quru çayı artıq atır, qadınlar isə çaydan kəsir. Bu da keyfiyyətə təsir edir”.

Çörəyin saxlanma qaydası

Müsahibimiz sonda çörəyin saxlanma qaydalarından da danışdı. Deyir ki, çörəyin nəmliyini qorumaq üçün onu bükmək lazımdır: "Çörəyi otaq temperaturunda 4 gün saxlamaq olar. Dörd gündən sonra onu yemək məsləhət deyil. Çörəyin təzəliyini qorumaq üçün isə onu falqaya büküb plastik qaba qoymaq və ağzını tam bağlanmaq lazımdır. Çörəyi mühafizə etməyə məcbursunuzsa, onu buzluğa qoyun. Buzluğa qoyulan çörək donur və karbohidrat molekullarının kristallaşması prosesi yavaşıyır”.

Aygün ƏZİZ

banner

Oxşar Xəbərlər