Regional təhlükəsizliyin qorunmasında yeni üçlü format
Azərbaycanın xarici siyasətdə iki və üçtərəfli formatlar çərçivəsində
bir sıra dövlətlərlə əməkdaşlıq etməsi regionda yeni münasibətlərin əsasını
qoymaqdadır. Ermənistan istisna olmaqla, digər qonşu ölkələrlə siyasi,
iqtisadi, təhlükəsizlik və digər sahələri əhatə edən üçtərəfli formatda
görüşlərin sayı ilbəil artır. Azərbaycanın təşəbbüskarı olduğu bu əməkdaşlıq formatı
çərçivəsində Türkiyə, Rusiya, Gürcüstan, İran, o cümlədən Türkmənistanla
münasibətlər yeni bir mərhələyə qədəm qoyub.
Bu günlərdə isə Bakıda Azərbaycan, Türkiyə və Pakistan xarici işlər
nazirləri çərçivəsində birinci üçtərəfli görüşü keçirildi. Görüş zamanı hər üç
ölkənin xarici işlər nazirləri regionda sabitlik, təhlükəsizlik və iqtisadi
inkişafa nail olmaq üçün üçtərəfli tərəfdaşlığın inkişafında qəti maraqlarının
olduğunu ifadə etdilər. Belə görüşlərin hər il üzv dövlətlərdə müntəzəm olaraq
keçirilməsi barədə artıq razılığa gəlinib. Bu məqsədlə növbəti üçtərəfli
görüşün 2018-ci ildə qarşılıqlı razılaşdırılmış tarixlərdə İslamabadda
keçirilməsi barədə razılıq əldə edilib. Sonda isə Azərbaycan, Pakistan və
Türkiyə xarici işlər nazirləri Bakı Bəyannaməsini imzalayıblar.
Göründüyü kimi, Azərbaycanın təşəbbüsü ilə növbəti üçlü ittifaq
yaradılıb. Bu ittifaqın həm siyasi, həm də iqtisadi əhəmiyyəti nədən ibarət
olacaq?
Mövzu ilə bağlı "Kaspi” qəzetinə açıqlamasında Milli Məclisin deputatı, politoloq Elman Nəsirov bildirdi ki, Azərbaycanın
xarici siyasətində ikitərəfli münasibətlər formatı üstünlük təşkil edir:
"Prezident İlham Əliyevin müəyyən etdiyi xarici siyasət kursu sayəsində
Azərbaycanın eyni zamanda üçtərəfli və çoxtərəfli əlaqələri də inkişaf
etməkdədir. Xüsusilə də, xeyli üçtərəfli formatlar formalaşıb və güclənib. Belə
ki, Azərbaycanın Gürcüstan və Türkiyə, o cümlədən Rusiya və İran ilə, eyni
zamanda Türkmənistan və Türkiyə və sair bu kimi üçlü formatlarda əlaqələri
formalaşır. Bu da ikitərəfli əlaqələrimizin inkişafı sayəsində mümkün olub. Bu
günlərdə üçtərəfli formatda yeni əlaqələrin və münasibətlərin əsası qoyuldu. Söhbət
Azərbaycan, Türkiyə və Pakistan xarici işlər nazirləri səviyyəsindəki görüşdən
və formalaşmış yeni bir formatdan gedir. Hesab edirəm ki, bu hər üç tərəfin
milli maraqlarına uyğundur və strateji məsələlərdə Azərbaycan, Türkiyə və
Pakistanın mövqeyi tam olaraq üst-üstə düşür. Bizim üçün ən mühüm strateji
məsələ Ermənistanın təcavüzü və onun nəticələrinin aradan qaldırılması ilə
bağlıdır. Məhz bu məsələdə hər iki dövlətin davranışı Azərbaycanın milli
maraqlarına və eyni zamanda beynəlxalq hüquqa söykənir. Həm Pakistan, həm də
Türkiyə Ermənistanın işğalçılıq siyasətinə cavab olaraq, bu dövlətlə diplomatik
əlaqələrini kəsib. Bu o vaxta qədər davam edəcək ki, Ermənistan işğalçılığa son
qoyacaq. Xatırladım ki, bu addıma uyğun olaraq, nə Türkiyədə, nə də Pakistanda
Ermənistanın səfirlikləri fəaliyyət göstərir. Bu nöqteyi-nəzərdən hesab edirəm
ki, Azərbaycan-Türkiyə-Pakistan üçlüyünün formalaşması və onun inkişafı
Azərbaycanın həm bölgədə, həm də beynəlxalq aləmdə mövqelərini gücləndirəcək.
Burada söhbət siyasi, iqtisadi və hərbi-təhlükəsizlik mənafe və maraqlarından
gedir”.
E.Nəsirov əlavə etdi ki, bu format Azərbaycanın mövqeyini kifayət
qədər möhkəmləndirəcək: "Eyni zamanda Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli ilə
bağlı prosesdə də Azərbaycan üçün mühüm rol oynaya bilər”.
Politoloq Fikrət Sadıxov bildirdi ki, Azərbaycan
Türkiyə və Pakistanla uzun illərdir əməkdaşlıq edir: "Türkiyə bizimlə qardaş və
müttəfiq dövlətdir, bir sıra məsələlərdə mövqelərimiz üst-üstə düşür. Qardaş
ölkə bütün beynəlxalq arenalarda, beynəlxalq tədbirlərdə Azərbaycanın mövqeyini
müdafiə edir, dəstəkləyir. Pakistana gəlincə, son illər ərzində Azərbaycanın bu
ölkə ilə münasibətləri xeyli inkişaf edib. Pakistan həmin o müsəlman ölkəsidir
ki, Türkiyə kimi, Ermənistanla diplomatik münasibətlər qurmur. Bu da
Azərbaycanın maraqlarına tam cavab verən bir məqamdır. Digər tərəfdən, bizim
Pakistanla hərbi-texniki əməkdaşlığımız da var və bu istiqamətdə çoxlu işlər
görülüb. Ona görə də Bakıda belə bir görüşün keçirilməsi Azərbaycan və eləcə də
bu ölkələr üçün çox önəmlidir”.
F.Sadıxov qeyd etdi ki, üç ölkə bu format çərçivəsində beynəlxalq
tribunalarda da vahid mövqedən çıxış edə bilər: "Əminik ki, bu dövlətlər hər
zaman Azərbaycanın yanında olacaq və dəstəkləyəcəklər. Ona görə də görüşün yekun
Bakı Bəyannaməsində çox mühüm məqamlar öz əksini tapdı. Bizim üçün vacib olan
regional təhlükəsizlik, terrorizm və ekstremizmə qarşı mübarizə həm də digər
iki dövlətin maraqlarına cavab verir. Hesab edirəm ki, bu üçlü format bir çox
məsələlərdə öz sözünü deyəcək və regional alyansa çevriləcək”.
Bəxtiyar MƏMMƏDLİ