“Referendumun nəticəsi islahatlar üçün mühüm hüquqi bazadır”
Azərbaycan
Konstitusiyasına dəyişikliklərlə bağlı sentyabrın 26-a təyin olunmuş ümumxalq
səsverməsi (referendum) şəffaf şəkildə keçirilib. Vətəndaşlar 125 seçki
dairəsi üzrə 5627 seçki məntəqəsində səs verib, Konstitusiyanın 29 maddəsi üzrə
təklif edilən dəyişikliklərə münasibətlərini bildiriblər. Bu prosesi 53 min 531
yerli müşahidəçi ilə yanaşı, 18 beynəlxalq təşkilatın 117 müşahidəçisi də
yaxından izləyib. Xarici müşahidəçilərin sırasında AŞPA, MDB Parlament
Assambleyası, TürkPA, Böyük Britaniya, Fransa, Avstriya, Avstraliya və digər
ölkələrin parlamentlərindən ibarət nümayəndə heyətlərinin, müxtəlif ölkələrin
Mərkəzi Seçki Komissiyalarının təmsilçiləri də olublar. Referendumun demokratik
prinsiplər çərçivəsində, yüksək səviyyədə baş tutması beynəlxalq
müşahidəçilərlə bərabər, Qərb ölkələrinin rəsmiləri tərəfindən də dilə
gətirilib.
ABŞ
Dövlət Departamentinin rəsmi nümayəndəsi Mark Toner bununla əlaqədar
jurnalistlərə açıqlamasında bildirib ki, ABŞ Azərbaycanda keçirilən
referendumun nəticələrini tanıyır və dövlət başçısının səlahiyyət müddəti ilə
bağlı məsələyə müdaxilə etmək fikrində deyil. MDBİcraiyyə Komitəsinin
sədri Sergey Lebedev isə referendumun nəticələrinin xalqın real iradəsini əks
etdirdiyini diqqətə çatdırıb. Onun fikrincə, referendumun nəticələri göstərir
ki, Azərbaycan xalqı Konstitusiyaya dəyişiklikləri dəstəkləyir. S.Lebedev Azərbaycanda
keçirilən referendumdaMDB-dən də müşahidə missiyasının işlədiyini
xatırladıb. Qeyd edib ki, MDBmüşahidə missiyası referendumun qanuni,
şəffaf, demokratik keçirildiyini bəyan edib. Referendum haqqında reallığı əks
etdirən bu cür pozitiv fikirlər Avropa Seçkilərin Müşahidəsi Akademiyasının
Müşahidə Missiyasının rəhbəri, Malta parlamentinin spikeri Anglu Farrugia,
AŞPA-nın qiymətləndirmə missiyasının rəhbəri Aleksandr Nikoloski, eləcə də
səsvermə prosesini izləyən digər xarici ölkə müşahidəçiləri, senatorlar da dilə
gətiriblər. Bütün bunlar bir daha təsdiq edir ki, Azərbaycanda keçirilən bütün
seçkilər kimi, ümumxalq səsverməsi də azad və ədalətli şəkildə
baş tutub.
Mövzu ilə
əlaqədar fikirlərini "Kaspi”yə bölüşən Azərbaycan
Sosial Demokrat Partiyasının sədri, millət vəkili Araz Əlizadə bildirib ki,
Azərbaycan demokratik, hüquqi, dünyəvi dövlətdir və ölkədə baş verən proseslər
xalqın iradəsi ilə ziddiyyət təşkil etmir. O, ölkədəki seçkilərin də demokratik
prinsiplər əsasında, şəffaf, azad şəkildə keçirildiyini diqqətə çatdıraraq, bu
seçkilərin nəticələrinin Azərbaycan xalqının iradəsini əks etdirdiyini
vurğulayıb. Millət vəkili deyib ki, Azərbaycan xalqı düz yoldadır və referendum
bu həqiqəti bir daha təsdiq edib: "Azərbaycan xalqı, onun seçdiyi dövlət
başçısı düz yoldadır. Kənar təsirlərə, bir sıra hallarda isə təzyiqlərə
baxmayaraq, Azərbaycan milli və dövlətçilik maraqlarına xas müstəqil siyasət
yürüdür. Heç bir qüvvə Azərbaycanı bu düzgün yoldan yayındıra bilməz.
Azərbaycan üçün Mak Keynlər, İsa Qəmbərlər, Əli Kərimlilər və onların şəxsi
maraqları deyil, dövlət olaraq öz maraqları önəmlidir. Referendum da Azərbaycan
xalqının, dövlətinin, dövlətçiliyinin maraqlarından irəli gələn bir addım idi.
Prezident İlham Əliyev çox düzgün olaraq belə bir təşəbbüslə çıxış etdi. Xalq
da bu təşəbbüsü dəstəklədi. Belə olan halda hansısa saxtakarlıqdan,
antidemokratik addımdan danışmaq yersizdir. Ona görə də tamamilə ədalətli
olaraq, nəinki ölkə daxilində, eləcə də xaricdə, beynəlxalq aləmdə də
Azərbaycanda referendumun keçirilməsi, onun nəticələri müsbət qarşılanıb.
Konstitusiya "donmuş daş”, "qaya” deyil. Konstitusiya inkişaf etməli, dövrün,
zamanın, reallıqların tələbinə uyğun olaraq daha da təkmilləşdirilməlidir. Tək
Azərbaycanda deyil, bir sıra aparıcı Qərb dövlətlərində də zaman-zaman
Konstitusiyaya əlavə və dəyişikliklər edilib. O baxımdan, Azərbaycanda da
Konstitusiyaya əlavə və düzəlişlər zəruri idi. Ona görə də təşəbbüs irəli
sürüldü, Azərbaycan xalqı da bu dəyişikliklərin edilməsinə razılıq verdi”.
Milli Dirçəliş Hərəkatı Partiyasının (MDHP) sədri,
millət vəkili Fərəc Quliyev isə qəzetimizə açıqlamasında deyib ki,
rəhbərlik etdiyi təşkilatın nümayəndələri seçki məntəqələrində müşahidələr
aparıb, ümumxalq səsverməsində yaxından iştirak edib. Bildirib ki, referendumun
keçirilməsi MDHP-nin prinsiplərinə uyğun olduğu üçün onun təbliğində də
yaxından iştirak ediblər. Millət vəkilinin sözlərinə görə, referendum
Azərbaycanda həyata keçirilən islahatların davamı kimi olduqca vacib idi:
"Ölkədə aparılan islahatlara hüquqi baza yaradılması baxımından da referendum
zəruri idi. Prezident o hüququ xalqdan istəyirdi ki, üzərinə düşən məsuliyyəti
yerinə yetirə bilsin. Biz bəzən məsuliyyətləri tələb edirik, ancaq o
məsuliyyətin həyata keçməsi üçün zəruri hüquqi bazanın olub-olmamasını
düşünmürük. Bəziləri düşünürlər ki, bu olsa da olar, olmasa da. Bu, yanlış
düşüncə tərzidir. Ölkədə islahatların ardıcıl xarakter daşıması üçün
referenduma gedilməli idi və gedildi. Referendum çox normal şəkildə cəmiyyət
tərəfindən də dəstəkləndi. Xaricin bu məsələyə münasibəti heç nəyi dəyişməsə
də, hətta xarici ölkələr, müşahidəçilər də Azərbaycandakı referendumun
demokratik prinsiplərə uyğun keçirildiyini gördülər. Fikrimcə, bundan sonrakı
dönəmdə ciddi yeniliklər həyata keçirmək üçün mühüm hüquqi baza yaranıb”.
Rufik İSMAYILOV