Radikalların səsi niyə batıb?
Konstitusiyaya əlavə və
dəyişikliklərlə bağlı Prezident İlham Əliyevin irəli sürdüyü təşəbbüs sentyabrın
26-da keçirilən ümumxalq səsverməsində səs çoxluğu ilə qəbul olundu. Azərbaycan
xalqı birmənalı olaraq, növbəti dəfə dövlət başçısını dəstəkləmiş oldu.
Referendumu yaxından izləyən 53 min 531 yerli müşahidəçi, həmçinin 18
beynəlxalq təşkilatın 117 müşahidəçisi də prosesin seçici fəallığı şəraitində,
şəffaf və ədalətli şəkildə keçməsini öz hesabatlarında qeyd etdilər. AŞPA, MDB
Parlament Assambleyası, TürkPA, Böyük Britaniya, Fransa, Avstriya, Avstraliya
və digər ölkələrin parlamentlərindən ibarət nümayəndə heyətləri, müxtəlif
ölkələrin Mərkəzi Seçki Komissiyalarının təmsilçiləri mətbuata açıqlamalarında Azərbaycan
xalqının seçiminə, iradəsinə hörmətlə yanaşdıqlarını ifadə etdilər. ABŞ dövlət departamentinin rəsmi nümayəndəsi Mark Toner də jurnalistlərə
açıqlamasında bildirdi ki, ABŞ Azərbaycanda keçirilən referendumun nəticələrini
tanıyır və dövlət başçısının səlahiyyət müddəti ilə bağlı məsələyə müdaxilə
etmək fikrində deyil. MDBİcraiyyə Komitəsinin sədri Sergey Lebedev isə Azərbaycanda
Konstitusiyaya dəyişikliklərlə bağlı keçirilən referendumun nəticələrinin bu
ölkənin xalqının real iradəsini əks etdirdiyini diqqətə çatdırdı. Bunun kimi
çoxsaylı faktlar beynəlxalq aləmin, dünya dövlətlərinin Azərbaycan xalqının
iradəsinə hörmətlə yanaşmasını, referendumun baş tutmasını bir daha ortaya
qoydu.
Bütün bunların
fonunda diqqət çəkən məqam radikal müxalifət təmsilçilərinin susqunluğudur.
Halbuki, referendum təşəbbüsünün irəli sürülməsindən dərhal sonra onlar iki
cüt, bir tək tərəfdarları ilə meydana atılaraq, Azərbaycan xalqının bu
dəyişikliklərə qarşı olduğunu sübut etməyə çalışırdılar. Radikal cəbhədə
toplaşan Əli Kərimli, İsa Qəmbər, Cəmil Həsənli, Arif Hacılı və tərəfdarları
referendumun milli və dövlətçilik maraqlarına zidd olması barədə anti təbliğata
başlamışdılar. Azərbaycanda sivil siyasi mübarizə aparmaq gücündə olmayan
radikal müxalifət "ənənəvi” taktikaya üstünlük verərək, referendum öncəsi
yenidən ölkə daxili vəziyyəti gərginləşdirməyə, daxili sabitliyi pozmağa cəhd
edirdilər. Bu işdə onlara xarici ölkələrin Azərbaycandakı səfirliklərindən bir
neçəsi də yardım göstərməkdə idi. Məhz xarici səfirliklərdə radikalların qapalı
görüşündən, məsləhət-məşvərətlərdən, yardımlardan sonra əvvəlcə AXCP və Milli
Şura, ardınca isə Müsavat Partiyası mitinq təyin etdi, əhalini siyasi
hakimiyyətə qarşı çıxmağa, etiraz etməyə səslədilər. Aksiya ərəfəsində ABŞ
səfirliyindən siyasi partiyalarla, QHT-lərlə intensiv əlaqə saxlanıldı,
diplomatik korpusdan mitinqin dəstəklənməsi xahişi edildi. Bununla da
radikallar, o cümlədən AXCP sədri Ə.Kərimli və onun ətrafı Azərbaycanın imicini
ləkələmək, ölkədə gərginlik yaratmaq üçün konkret sifarişi icra etdilər. Cəmil
Həsənlinin Strasburqa səfəri, ABŞ Konqresində, Haaqada Azərbaycanla bağlı müzakirələrin
təşkili ilə paralel olaraq Bakıda referendum əleyhinə mitinqlər də təşkil
olundu.
Hətta dünənə
qədər demokratik dəyərləri təbliğ edən "demokratlar” qonşu ölkəyə bağlılığı
şübhə doğurmayan "Müsəlman Birliyi”nin sədri Taleh Bağırov və İslam Partiyasının
sədri Mövsüm Səmədovun tərəfdarları ilə də əlaqələr qurdular. Məhz bu əlaqələr
nəticəsində radikal dindarlar AXCP-nin, Milli Şuranın 11 və 17 sentyabr mitinqlərinə qoşuldular. Sentyabrın 18-də
Müsavat Partiyasının keçirdiyi mitinqində İsa Qəmbərin həmin şəxslərin və
ETTELAAT-la əməkdaşlığa görə həbs olunmuş Səid Dadaşbəylinin ünvanına xüsusi
jestlər etməsi də bu əlaqələrin səviyyəsini nümayiş etdirdi. Bir sözlə, hər
zaman olduğu kimi indi də seçki ərəfəsində radikal müxalifət liderləri siyasi
hakimiyyətə gəlmək üçün Azərbaycan xalqının etimadını, vətəndaşın səsini
qazanmaq, sivil qaydada siyasi mübarizə aparmaq əvəzinə, ümidlərini ABŞ,
Fransa, İngiltərə və Avropa İttifaqı qapılarına bağladılar. Məhz bu qapılarda
aldıqları təlimatlara uyğun olaraq, onlar sosial şəbəkələr, həmçinin
inhisarlarında saxladıqları media qurumları vasitəsilə müraciətlər yayaraq,
Azərbaycan xalqını referenduma getməməyə, dəyişikliklərin əleyhinə səs verməyə,
paralel olaraq hakim partiyaya, mövcud iqtidara, siyasi hakimiyyətə etiraz
etməyə səslədilər.
Lakin müdrik
Azərbaycan xalqı bu radikalların səsinə səs vermədi. İyirmi ildən artıq bir
müddətdə ölkədə keçirilən seçkilərdə biabırcasına məğlub olan, daim yalan
vədlərlə yanlış ictimai rəy yaratmağa çalışan, xarici kəşfiyyat orqanlarının
təhriki ilə ölkədəki sabitliyin pozulmasına cəhd göstərən radikallar yenə də
meydanda tək qaldılar. Xarici ölkə səfirliklərinin əlində alətə çevrilən
radikallar və onların məkrli planı baş tutmadı. Referendum öncəsi keçirilən
mitinqlərdə olduğu kimi, ümumxalq səsverməsi günü də Azərbaycanın radikal
müxalifəti iflas oldu. Azərbaycan xalqı Konstitusiyaya təklif edilən dəyişiklik
və əlavələrə "hə” deməklə, Prezident İlham Əliyevin ətrafında sıx birləşdiyini,
xalq-iqtidar həmrəyliyini nümayiş etdirdilər. Azərbaycan xalqı öz iradəsini
ortaya qoymaqla həm də inkişafın, tərəqqinin, islahatların, demokratik
prinsiplərin tərəfdarı olduğunu bir daha sübut etdi.
Alpər TURAN