Putinin əsas rəqibi kim olacaq?
Rusiyada prezident seçkilərinin tarixi bəlli olub. Məlumata görə,
seçkilər gələn il martın 11-də baş tutacaq. Rusiya KİV-inin yaydığı məlumata
görə, bu barədə Prezident Administrasiyasından bildirilib. Seçki tarixi bəlli
olsa da, hələ də indiki prezident Vladimir Putinin növbəti seçkilərdə iştirakı
rəsmi təsdiqini tapmayıb.
"Moskovski komsomolets” isə yazır ki, Vladimir Putinin növbəti
seçkilərdə iştirak edəcəyi gün kimi aydındır: "Əgər Putin seçkilərə gedərsə,
onda 2024-cü ilə qədər prezident kürsüsündə oturacaq. Həmin ildə onun 71 yaşı
tamam olacaq”. TASS-ın məlumatına görə, Prezident Administrasiyası seçkilərin
əvvəlkilərlə müqayisədə daha şəffaf və ədalətli keçməsi üçün əlindən gələn
edəcək, seçkilərdə seçicilərin yüksək dərəcədə aktivliyinə nail olmaq üçün çalışacaq.
Rusiya Konstitusiyasına görə, bir şəxs iki müddətdən çox prezident ola bilməz.
V.Putin birinci dəfə 2000-ci ildə, 47 yaşında prezident seçilib. 2008-ci ilə
kimi iki dəfə prezident olaraq, sonrakı illərdə baş nazir təyin edilib. 2012-ci
ildə yenidən seçkilərə qatılıb. Həmin ilə qədər prezidentlik müddəti dörd il
idi, lakin 2012-ci ildən bu müddət altı ilə qaldırılıb.
Öz növbəsində, İtaliyanın II Giornale qəzeti yazır ki, Rusiya
prezidenti Vladimir Putin 2018-ci il martın 11-də keçiriləcək prezident
seçkilərində namizədliyini irəli sürəcək. Qəzet yazır ki, politoloq və
analitiklər artıq əminliklə bildirirlər ki, bütün proseslər ona doğru gedir və
yalnız məsələni rəsmiləşdirmək qalır. Kremldən məsələ ilə bağlı hər hansı bir
rəsmi məlumat daxil olmasa da, siyasi və iqtisadi elita hesab edir ki, Putin
mütləq namizədliyini irəli sürəcək. Rusiya prezidenti də ilin sonunda keçirdiyi
mətbuat konfransında bəyan edib ki, yekun qərarını vaxtı çatanda elan edəcək.
İndi isə analitiklər ən müxtəlif ssenarilər irəli sürürlər. Və onların
hamısında ana xətt odur ki, indiki prezident 2024-cü ilə kimi öz vəzifəsində
qalacaq.
Onun rəqibinin kimlər olacağı da ən çox müzakirə olunan
məsələlərdəndir. Məşhur bloger - müxalifətin ən nüfuzlu nümayəndəsi Aleksey
Navalnı namizədliyini verəcəyini bildirib. Bu yaxınlarda məhkəmə onu korrupsiya
ittihamı ilə mühakimə edərək barəsində beş illik şərti cəza kəsib. Onunla
yanaşı, "Yabloko” Partiyasının lideri Qriqori Yavlinski, Liberal Demokratların
lideri Vladimir Jirinovski və kommunistlərin lideri Gennadi Züqanov da
seçkilərdə iştirak edəcəklər. "Əbədi namizədlər” - Züqanov və Liberal Demokrat Partiyasının
lideri Vladimir Jirinovski mütləq namizəd olacaqlar. V.Jirinivski artıq altıncı
dəfə olacaq ki, namizədliyini irəli sürəcək. Rusiyanın ən varlı şəxsləri
sırasında ikinci olan "NBA Brooklyn Nets”in rəhbəri Mixail Proxorovun yerinə
məşhur iqtisadçı Aleksey Kudrinin çıxa biləcəyi proqnoz edilir. 2001-2011-ci
illərdə Putin və Medvedyevin prezidentlikləri dövründə iqtisadiyyat naziri
postunu tutmuş bu şəxsin ciddi rəqibə çevrilə biləcəyi gözlənilir. Rusiyalı
politoloq və analitik Valeri Solovyov hesab edir ki, Navalnının yerinə Kudrinin
namizədliyinin irəli sürülməsi ən optimal variantdır. Analitik hesab edir ki,
Kudrinin baş nazir olmaq şansı yüksəkdir. Bu şəxsin ölkədə antiböhran
islahatları keçirmək iqtidarında olduğu vurğulanır. Bəziləri hesab edir ki,
mühacirətdə olan iş adamı Mixail Xodorkovski də seçkilərdə Putinin rəqiblərinə
maliyyə dəstəyi göstərə bilər. O ki qaldı Putinin özünə, prezident 2018-ci il
seçkiləri ilə bağlı ciddi planlar üzərində işləyir. Bunu onun mətbuat xidmətinin
rəhbəri Dmitri Peskov bildirib.
Yeri gəlmişkən, "Stratfor” Araşdırmalar Mərkəzi Rusiyada gözlənilən
seçkilər ilə bağlı proqnozlarını dərc edib. Hesabatda sentyabrda keçiriləcək
parlament seçkilərinin prezident seçkilərinə ciddi təsir edəcəyi göstərilib. Təhlildə
deyilir ki, ölkənin iqtisadi çətinlikləri hakim "Vahid Rusiya Partiyası”na olan
ictimai dəstəyə zərbə vuracaq. Kreml də məcbur olacaq ki, bu partiyanın parlament
seçkilərində çoxluğu qazanmasından ötrü tədbirlər görsün: "Seçkinin açıq-aşkar manipulyasiyası kütləvi etirazlara
gətirə bilər. Əvəzində Kreml istədiyi nəticəni əldə etmək üçün pərdəarxası
siyasi sövdələşmələrə və seçki sisteminə yüngül dəyişikliklərə gedə bilər. Bu
nəticə prezident Vladimir Putinin 2018-ci ildə təkrar seçkiyə getməyə yetərli
siyasi gücünün olub-olmamasını da üzə çıxaracaq”. Təhlildə vurğulanır ki, "rusiyalılar
ölkə çiçəkləndiyi bir dönəmdə seçki saxtakarlığına göz yumublar. Kreml 2011-ci
ildə parlament seçkilərini saxtalaşdırmağa cəhd edəndə, ölkədə kütləvi
etirazlar aylarla sürdü. Putin bəzi güzəştlərə getməyə məcbur oldu. Bu il isə
Kreml həm nəticələrə nəzarət etmək istəyir, həm də etirazlardan qaçmağa
çalışır. Vladimir Çurkin Mərkəzi Seçki Komissiyasına rəhbərlikdən
uzaqlaşdırıldı və onun yerinə insan haqları üzrə ombudsman Ella Pamfilova
gətirildi. Məqsəd daha çox seçiciləri sakitləşdirmək, onları seçkiyə getməyə
həvəsləndirməkdir.
Putin hökuməti qanunvericiliyə də dəyişikliklər
edir. Dövlət Dumasındakı 450 yerin yarısı birbaşa səsvermə, digər yarısı isə
partiya siyahıları üzrə seçiləcək. Partiyalar 5 faizlik baryeri aşmalıdırlar.
Majoritar yolla seçki siyasi liberallıq kimi görünə bilər. Ancaq məsələn,
2003-cü ildə bu üsuldan da qazanan "Vahid Rusiya” Partiyası olub. Tanınmış
siyasətçilər seçkidə qalib gəlib, daha sonra hakim partiyaya qoşuldular. Kreml
siyasi partiyaların qeydiyyatına qadağaları da götürüb. 2011-ci il seçkisində 7
partiya qeydiyyatdan keçmişdisə, indi onların sayı 78-dir. Yenə də, ilk baxışdan
siyasi plüralizm kimi görünür, ancaq kiçik partiyalar bir-birindən səs
oğurlamaqla məşğul olacaq. Kreml həm də onların koalisiya yaratmasına imkan
vermir. O da qeyd edilir ki, bəzi partiyaların, məsələn, liberal müxalifət
qruplarının liberal regionlarda kampaniya aparmasına məhdudiyyətlər qoyula
bilər. Və nəhayət, seçki komissiyası müşahidəçilərin sayını azaltmaq qərarına
gəlib. Onlar məntəqələr arasında koordinasiya da qura bilməyəcəklər. Medianın
nəzarəti də məhdudlaşdırılır, yalnız akkreditədən keçmiş media orqanları və
jurnalistlər seçkini işıqlandıra biləcək.
Azər