Pul hər şeyi edə bilmir, amma çox şeyi edir - Uğur hekayəsi
İki
illik fəaliyyətindən sonra ona baş mühasib işləmək təklifi gəlir, "yox” desə də,
iş elə gətirir ki, bu vəzifəni öz üzərinə götürməli olur. Çətin olur, amma bacarır.
Bu işdə dostlarının da köməyi az olmur. Bu gün isə düşünür ki, hətta həkim kimi
çalışmaq təklifi gəlsə, öyrənməklə onun da öhdəsindən gələ bilər. "İstənilən
sahəni öyrənmək mümkündür” deyən müsahibimiz "Modern Group” Şirkətlər Qrupunun Daxili Audit Departamentinin direktoru
Vüsal Səlimovdur.
- Haqqınızda məlumata baxdım. Baş mühasib, maliyyə
direktoru, audit komitəsinin sədrikimi vəzifələr daha çox gördüm... Amma
biz işə ilk başladığınız - bu vəzifələrə qədərki dövrdən danışaq...
- Yeri gəlmişkən,
dünən köhnə sənədlərimin içindən birinci əmək müqaviləmi tapdım, nostalji
yaşadım, o dövrlər göz önünə gəldi. İlk iş təcrübəm 2006-cı ildə, 4-cü kursun
sonlarında olub. "Forum” adlı bir audit şirkətində konsaltinq edirdik. İşləməkdən
çox orda öyrənirdim. İki ay işləyəndən sonra hərbi xidmətə getdim, qayıdanda
yenə orda işə başladım. Bir ildən sonra başqa audit şirkətinə keçdim. Orda da
bir il işlədim. Sonra "Mol Bulak” bank olmayan kredit təşkilatında baş mühasib
kimi işləməyə başladım.
- İki illik təcrübədən sonra baş mühasib. Rəhbər vəzifə
bir az tez gəlməyib?
- Əslində,
təklif olunanda mən bu vəzifəyə hazır deyildim. İşin ilk vaxtları da çox çətin
oldu. Hardasa 3 ay bu sahədə təcrübəsi olan adamları yordum. Daim onlardan məsləhətlər
alırdım. Onlardan biri indi çalışdığım holdinqin direktoru Anar Bayramovdur,
biri də maliyyə sahəsində çalışan digər bir qrup yoldaşım Elçin Əkbərov. Gün ərzində 5-6 dəfə onlara müraciət edirdim. Gah
mesaj yazırdım, gah skayp vasitəsilə görüntülü bağlantı yaradıb problemlərimi həll
etməkdə köməklik istəyirdim. Onlar da hər zaman yardım edirdilər. Çünki ciddi
maliyyə institutu olduğu üçün biliklərin çox olması vacib idi. Mən isə çox zəif
idim.
- Vəzifə təklif olunanda hazır deyildinizsə, niyə
"yox” demədiniz?
- Əslində,
"yox” dedim, çünki "birdən alınmaz” deyə düşündüm. Amma mənə o vəzifəni təklif
edən adam əvvəl iş yoldaşım olmuşdu. Dedi ki, əslində, bank sektorunda olan
maliyyə sistemi istehsalat şirkətlərinə nisbətən rahatdır, daha tez öyrənmək
olar. Amma çox tanış sfera olmadığı üçün qorxurdum. Lakin işin öhdəsindən gələndən
sonra fikirlərim dəyişdi. İndi düşünürəm ki, mənə hardasa həkim işləməyi təklif etsələr, bəlkə də o işi də öyrənərəm.
O anlamda deyirəm ki, istənilən sahəni öyrənmək mümkündür.
- 3 aya işi tam öyrəndiniz?
- Bir
ayın yekununda artıq məlumatlı idim. İkinci ay birinci ayda etdiyim səhvləri təkrarlamırdım.
3-cü ayda isə artıq özüm nələrsə təklif edirdim. Çünki insan məsuliyyət hiss edəndə,
içində "birdən düzgün etmərəm”, "bacarmaram” kimi qorxu olanda, bu qorxuya
qalib gəlmək üçün əlindən gələni edib daha tez uyğunlaşır.
- Əgər sizə kömək edəcək dostunuz yoxdursa, deməli,
belə işi üzərinə götürmək heç də asan olmaz?
-
Düşünürəm ki, digər insanlar o cür vəzifəyə yaxşı təcrübə yığdıqdan sonra gəlməlidirlər.
Mənim bəxtim gətirdi ki, o vəzifəyə təyin olunana qədər maliyyə sahəsində təcrübəli
dostlarım var idi.
- 4-cü kursun sonunda işə başlamısınız. Bu vaxta qədər
işləmək haqqında düşünməmisiniz?
- Mən
İqtisad Universitetində Xüsusi İstedadlar Qrupunda (XİQ) oxumuşam. Kifayət qədər
güclü qrup idi. Qrupdan 10 nəfər 3-cü kursun yay tətilində - 2005-ci ildə bankların
birinə CV verdik, hamımızı çağırdılar. Orda maraqlandıq ki, 1000-ə yaxın müraciət
var. Sonra 10 nəfər seçmişdilər, onların hamısı da bizim qrupun tələbələri idi.
Biz yay tətilində işləmək istəyirdik, amma bank dedi ki, iş bütöv günlükdür, gərək
universitetə getməyəsiniz. Dərslərlə də bu, alınmadı. Üstündən 3 il keçəndən
sonra həmin bankdan zəng vurub dedilər ki, biz sizi 2005-ci ildə müsahibə ilə
seçmişdik, bazamızda saxlamışıq, indi də işə dəvət edirik. O vaxt işlərim yaxşı
idi, təşəkkür etdim. Mənimlə sağollaşandan sonra bir də zəng gəldi, onda da
Anar Bayramovu soruşurdular. Anar CV-sinə o vaxt mənim nömrəmi qoymuşdu. Anarın
da işi çox yaxşı idi, elə onun adından da "sağ ol” dedim.
- Xüsusi İstedadlar Qrupunda təhsil necə idi?
‑
İngilis dilində təhsil alırdıq. Dərs deyənlərin bir qismi xaricdən dəvət
olunmuşdu. Bir hissəsi də yerli böyük şirkətlərin menecerləri idi, pedaqoq
deyildilər. Azərbaycanlı olsalar belə, xaricdə təhsil almışdılar. Bizə yaxşı ədəbiyyatlar
verirdilər, bilikləri doğru şəkildə çatdırırdılar. Düzgün təhsil sistemimiz var
idi. Hamı da öyrənməyə maraqlı göstərirdi. Biz oxuyan ildə iki XİQ qrup var
idi, ümumilikdə 30 nəfər bu qrupda təhsil alırdı. Bizdən əvvəl isə 5 qrup
olmuşdu. O 5 qrupdan əksəriyyətini tanıyıram, içərisində qıraqda qalan, inkişaf
etməmiş biri də yoxdur. Eləcə də bizimlə eyni vaxtda oxuyan o 30 nəfər. Hər kəs
kifayət qədər uğurludur.
- 10 illik iş təcrübəniz var, amma elə işlədiyiniz
şirkətlərin sayı da təxminən elə o qədərdir. İşi tez-tez dəyişənsiniz?
-
(Gülür) Mənə görə bir iş yerində maksimum işləmək müddəti 3 ildir. O müddətdən
sonra mütləq dəyişiklik olmalıdır. İşi dəyişmək şərt deyil, elə şirkət daxilində
vəzifə irəliləyişi də ola bilər. Rəhbər işləyirsinizsə, ordan sonra artıq irəli
getməyə yer yoxdursa, işlədiyin yeri dəyişməlisiniz. 2016-cı ildən sonra o relsə
düşmək üçün bir neçə uğursuz cəhdim oldu. Bəzi yerlərə getməmişdən qabaq "ora
yaxşı deyil, alınmayacaq” dedilər. Bu fikirlərə qulaq asmadım, gedəndən sonra
gördüm ki, düz deyirmişlər. 2-3 iş yeri seçimim düz olmamışdı. Ona görə qısa
müddət çalışdıqdan sonra ayrıldım. 2017-ci ilin aprelində "Kontakt Home”da işə
başladım, bu seçimim düzgün oldu. Sonra da indi çalışdığım yer, bu da düzgün
seçimdir.
- Amma işəgötürənlər adətən, iş yerini tez-tez dəyişənlərə
mütləq bunun səbəbləri ilə bağlı sual verirlər. Yəqin ki, sizə də bununla bağlı
sual verərlər…
- Bəli,
veriblər. Mən iş yeri dəyişməyimin real səbəblərini deyirəm. 2016-cı ilə qədər
iş yerimi tez-tez dəyişməmişəm. On ilə yaxın müddətdə dörd yerdə işləmişəm. Son
iki ildə də dörd yerdə. Mən işəgötürənlərlə danışanda "əsas 2016-cı ilə qədər
olan dövrə baxın” deyirəm.
- Ümumiyyətlə, işə düzəlməyiniz necə olur, iş təklifi
gəlir, yoxsa elanlarda filan görüb müraciət edirsiniz?
- İndiyə
qədər tapdığım heç bir iş hansısa elan vasitəsilə olmayıb. Məndə iki cür olub.
Ya məni şirkətə məsləhət görüblər, ya da iş olub, mənə məsləhət görüblər.
- Maliyyə sahəsindən, maliyyəçi olmaqdan danışaq.
Necə sahədir?
- Mən
abituriyentlərə maliyyə sahəsinə gəlməyi həmişə tövsiyə edirəm. Üstünlüyü odur
ki, geniş yayılıb. Maliyyəçinin işi həmişə var. Bu baxımdan yaxşıdır. Bəlkə də,
öz sahəmdir deyə mənə bu cür gəlir, amma digər sektorlardan daha cəlbedici
görünür.
- İşinizin mənfi, yaxud ən çətin tərəfi nədir?
- Mənfi
deməzdim, daha məsuliyyətli tərəfi var. Bu, sahibkara zərər yetirməmə məsuliyyətidir.
Daim hər şeyi izləmək, iş baxımından həyəcanlı olmaq lazımdır. Nəyisə qaçırsan,
biznesə zərər vura bilər. 2016-cı ilin yanvarından Vergi Məcəlləsində sürətli dəyişikliklər
gedir. Orda nəyisə qaçırtmaq olmaz. Mən hər gün bütün dəyişiklikləri izləyirəm.
- Bəs rəqəmlər sizi yormur?
- Bəzən
o qədər yoruluram ki, çox sadə səhvi görə bilmirəm. Dəfələrlə analiz edirəm,
amma tapmadığımı görəndə bilirəm ki, yorulmuşam. Hər şeyi buraxıb təmiz havaya
çıxıb gəzirəm, beyni o rəqəmlərdən təmizləyib qayıdanda həmin səhvi anında
görürəm. Yaxşı olar ki iki saatdan bir rəqəmlərdən ayrılıb fiziki hərəkətlər edəsən.
Belə halda nəticə effektiv olur.
- Maliyyəçinin pula yanaşması maraqlıdır. Siz də
düşünürsünüz ki, pul əl çirkidir?
- Belə
fikir var, deyir "mən pulun əl çirki olması fikrilə razılaşıram, pul xoşbəxtlik
gətirmir, amma BMW-də ağlamaq, velosipedin üstündə ağlamaqdan daha yaxşıdır”.
Başqa bir yanaşma da var ki, "pul əl çirkidir” deyənlər pulu olmayan
adamlardır. Mən pulun əl çirki olduğunu düşünmürəm. Reallıqda pul çox problemi
həll edir, bir çox insanları xoşbəxt edə bilir. Düzdür, hər şeyi edə bilmir,
amma çox şeyi edir.
- "Pul əl çirkidir”i pulu olmayanlar deyirsə və
pulun əl çirki olmadığı fikirlə razılaşırsınızsa, deməli, pulunuz var…
- Cef Bezos qədər pulumuz yoxdur, orta statistik
azərbaycanlı deyək mənə.
- Gündəlik nəyə pul sərf etməyi əlavə xərc hesab
edirsiniz?
-
Supermarketlərin özlərinə sərf edən bir siyasətləri var. Tutaq ki, çörək almağa
gedirsən, çıxanda 4-5 əlavə nə isə aldığını görürsən. Buna görə deyirlər ki, az
alış-verişləri kiçik marketlərdən edin. Mən də böyük marketlərə bir şey almağa
gedirəm, amma bu dəqiqə ehtiyacım olmayan çox şey alıb çıxıram. Bunlar da əlavə
xərclərdir və məndə daimi olur. Baxmayaraq ki, şirkətlərin maliyyə sisteminə nəzarət
edib əlavə pul xərclənməsinin qarşısını alıram, amma özümdə onu tənzimləyə
bilmirəm. Mənim özümə də maliyyəçi lazımdır.
- Hər sahə insana müəyyən xüsusiyyətlər verir. Sizdə
bu peşədən dolayı hansı xüsusiyyətlər yaranıb?
- Kimlərsə rəqəmlə danışanda gözləyirəm ki, səhv
etsin, tutum. Özümdən asılı deyil. Maliyyədən əlavə audit sahəsində çalışdığım
üçün danışıqlarda, hansısa prosesin təsvirində səhvlər axtarıram. Bir də ədəbiyyatçı
ailəsində doğulduğum üçün yazılarda hərf səhvləri, durğu işarələrinin yerində
olub-olmamasına baxıram.
- Təlimçi kimi fəaliyyətə nə vaxtdan başlamısız?
-
2016-cı ildən. Mühasiblərə, rəhbərlərə və maliyyə menecerlərinə təlimlər
keçirəm. Həftənin bütün günləri işdən sonra təlimlərim olur.
- Maliyyəçinin xarakterik xüsusiyyətləri təlimçi
olmağa nə dərəcədə imkan verir? Çünki yaxşı maliyyəçi olmaq hələ o sahədə təlimçi
kimi fəaliyyət göstərmək üçün yetərli deyil…
- Burda
mənə kömək edən tərəf ədəbiyyatçı ailəsində doğulmağımdır. Valideynlərim kitab
oxumağım cəhətdən tələbkar idilər. Düzdür, əvvəllər mənə məcburən kitab
oxutdururdular, amma sonra bu, vərdişə çevrildi, daha sonra hobbi oldu. Bunun
sayəsində orta məktəbi bitirənə qədər çox ədəbiyyat oxumuşduq, söz bazamızı zənginləşdirmişdik.
İndi də nəyisə izah edəndə, onun alternativ yollarını tapıb fikrimi çatdırmağa
çalışıram. Elə bilirəm ki, qarşı tərəfə bildiyimi daha yaxşı çatdırıram.
Hansısa təlimdən kiminsə nəyisə başa düşməmiş getdiyi olmayıb. Fikrimi qarşı tərəfə
çatdırmaq üçün müxtəlif yollar tapıram.
- Sizə görə uğurunuzun sirri nədir?
- Heç
vaxt bildiklərimlə qane olmuram. Məndə tez-tez belə fikirlər yaranır ki, əslində,
heç bir şey bilmirəm. Bu, məndə qarşı tərəflərin yanında biabır olmaq qorxusu
yaradır. Ona görə daha çox araşdırmaq, məlumat əldə etməyə çalışıram. Düzdür, hər
gün müəyyən informasiyalar alırıq, amma bu, həmişə yetərli olmur. Bəzən hansısa
firmaya maliyyə istiqamətində məsləhət verəndə iş prosesində yeni bir informasiya
çıxır, görürəm ki tam məlumatlı deyiləm. Onsuz da qarşı tərəf onu bilmir,
bildiklərimi ona çatdırıb işi görürəm. Amma sonra daha dərindən araşdırıram.
Araşdırmasam, özümü zəif hiss edərəm. Düşünürəm ki, uğuru gətirən budur.
Aygün
Asimqızı