Paşinyan getsə nə olacaq, qalsa nə?
Politoloqların fikrincə,
Ermənistanın qarşısında iki seçim var, ya əməkdaşlıq platformasında iştirak
etməli, ya da...
II Qarabağ müharibəsindən sonra Ermənistan daxilində başlayan siyasi gərginlik hələ də davam edir. Baş nazir Nikol Paşinyanla müxalif qüvvələr arasında qarşıdurma getdikcə kəskinləşir. Ermənistan müxalifətindəki bəzi qüvvələr, hətta müharibədəki məğlubiyyəti qəbul etmədən revanşist çıxışlar edir. Onlar Paşinyanı biabırçı məğlubiyyətə imza atmaqda günahlandıraraq istefasını tələb edirlər. Lakin baş nazir ona qarşı irəli sürülən ittihamları qəbul etmir və xalq tərəfindən seçildiyini, ancaq xalqın istəyi ilə hakimiyyətdən gedəcəyini bəyan edir.
Bütün bu məsələlərə Azərbaycanın baxış bucağından baxsaq, Paşinyan hakimiyyətdə qalsa nə olacaq və ya getsə nə dəyişəcək? Bütövlükdə, Ermənistanda baş verəcək hər hansı dəyişiklik region ölkələri ilə münasibətlərə təsir edəcəkmi?
E.Nəsirov qeyd etdi ki, indi Paşinyan daha çox hücum taktikasında
istifadə edir: "O, öz rəqiblərini sıradan çıxarmağa başlayıb və bu istiqamətdə
ardıcıl addımlar atmaqdadır. Eyni zamanda Ermənistanın müdafiə nazirliyi
ordunun siyasi proseslərə qatılmaması ilə bağlı mövqe ortaya qoyub. Beləliklə,
Paşinyan üçün ən ciddi təhlükə silahlı qüvvələrdən gələ bilərdi. Amma bu gün
Ermənistanın paytaxtında nə tank, nə də top görünür. Bu baxımdan, zaman
Paşinyanın xeyrinə dəyişir. Lakin məsələyə nəzəri baxımdan yanaşsaq və hətta
Paşinyan devrilsə belə, onun yerinə gələn revanşistlər nə edə bilər? Hesab
edirəm ki, bu halda onların hərbi ritorikası kifayət qədər aşağı düşəcək.
Görəcəklər ki, Ermənistanın nə topu, nə də topxanası var. Silahlı qüvvələri də
məğlub durumdadır və Azərbaycan ordusunun qarşısına çıxmaq iqtidarında
deyillər. Əgər belə bir gücləri olsaydı, 10 noyabr kapitulyasiya aktına imza
atmazdılar. Yəni bu reallıqla üz-üzə qalacaqlar. Amma revanşistlər guya
barışmaz, prinsipial mövqelərini göstərmək üçün istisna deyil ki, təxribatçı addımlara,
terrorçu hərəkətlərə yol versinlər. Bu da Azərbaycanın anti-terror əməliyyatı
keçirməsini şərtləndirə bilər. Artıq bunun nümunəsi var və 62 erməni terrorçusu
həbs edilib. Bunlar heç bir halda hərbi əsir deyillər. Əgər ermənilər analoji
addım atarlarsa, bu, Ermənistan üçün fəlakətli olacaq. Yəni indi Ermənistan
qarşısında iki seçim var, ya əməkdaşlıq platformasında iştirak etmək, ya da
konfrantasiya mühitini seçmək. İkincini seçmək Ermənistanı fəlakətə yuvarlatmış
olacaq. Onsuz da Ermənistan qlobal fəlakətin lap astanasındadır. Bu baxımdan,
hesab edirəm ki, Paşinyanın, getdikcə erməni cəmiyyətində müdafiə edilməsinin
səbəbi də məhz bununla bağlıdır. İnsanlar dərk edirlər ki, revanşistlərin
gəlməsi Ermənistanı məhvə sürükləyə bilər”.
F.Sadıxov əlavə etdi ki, əgər Ermənistanda radikal qüvvələr,
hərbiçilər, hakimiyyətə gəlsə, onlar
müəyyən təhlükə yarada bilərlər: "Onların revanşist ideyaları, Türkiyə və
Azərbaycana qarşı fobiyası daha qabarıq şəkildə gündəmə gələ bilər. Belə ideyalar Ermənistan müxalifəti tərəfindən
bəzi hallarda səslənir. Təbii ki, biz buna təsir edə bilmərik və bu, onların öz
daxili işləridir. Amma hər halda, həmin o radikal qüvvələr də yaddan çıxarmasın
ki, bu məsələdə artıq böyük dövlətlərin də maraqları var. Konkret olaraq,
Türkiyə və Rusiyanın maraqları ermənilərin daxildəki maraqlarından üstündür”.
II Qarabağ müharibəsindən sonra Ermənistan daxilində başlayan siyasi gərginlik hələ də davam edir. Baş nazir Nikol Paşinyanla müxalif qüvvələr arasında qarşıdurma getdikcə kəskinləşir. Ermənistan müxalifətindəki bəzi qüvvələr, hətta müharibədəki məğlubiyyəti qəbul etmədən revanşist çıxışlar edir. Onlar Paşinyanı biabırçı məğlubiyyətə imza atmaqda günahlandıraraq istefasını tələb edirlər. Lakin baş nazir ona qarşı irəli sürülən ittihamları qəbul etmir və xalq tərəfindən seçildiyini, ancaq xalqın istəyi ilə hakimiyyətdən gedəcəyini bəyan edir.
Bütün bu məsələlərə Azərbaycanın baxış bucağından baxsaq, Paşinyan hakimiyyətdə qalsa nə olacaq və ya getsə nə dəyişəcək? Bütövlükdə, Ermənistanda baş verəcək hər hansı dəyişiklik region ölkələri ilə münasibətlərə təsir edəcəkmi?
Mövzu ilə bağlı "Kaspi” qəzetinə açıqlamasında Milli Məclisin deputatı, politoloq Elman Nəsirov bildirdi ki,
hazırda Ermənistanda siyasi gərginlik pik nöqtəsinə yaxınlaşmaqdadır:
"Revanşistlər hakimiyyətə iddialıdır və onların əsas tələbi odur ki, baş nazir
Paşinyan istefaya getsin. Paşinyan isə söyləyir ki, onu xalq seçib və hakimiyyətdən
yalnız xalq uzaqlaşdıra bilər. Buna görə də o, erkən parlament seçkiləri
ideyası ilə çıxış edib. Amma müxalifət, revanşistlər belə bir seçkiyə getmək
istəmirlər. Səbəb də bəllidir. Çünki onların lazımi sosial bazaları yoxdur.
Əgər olsaydı, onlar Paşinyanın bu ideyasını göydə tutardılar. Biz bunun eyni
vaxtda həm müxalifət, həm də Paşinyanın keçirdiyi mitinqdə də şahidi olduq.
Mitinqlərin miqyası göstərdi ki, Paşinyanın tərəfdarları kifayət qədər
böyükdür. Bu da revanşistlər üçün çox ciddi siqnal oldu ki, deməli, onlar
seçkiyə getsələr, uduzacaqları labüddür. Eyni zamanda Paşinyana beynəlxalq
dəstək də gəldi. Birləşmiş Ştatların Dövlət Departamentinin mətbuat xidməti
yaydığı məlumatda, faktiki olaraq, Paşinyan hakimiyyətini legitim hökumət kimi müdafiə
etdiyini bildirdi. Analoji addım Rusiyadan, Türkiyədən gəldi. O cümlədən
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev yerli və xarici media nümayəndələri üçün
keçirdiyi geniş mətbuat konfransında da söylədi ki, Ermənistandakı vəziyyət
onların daxili işidir. Dövlət başçısı, eyni zamanda vurğuladı ki, Ermənistanın
baş naziri məlum sənədlərə imza atıb. Söhbət 10 noyabr 2020-ci il və 11 yanvar
2021-ci ildə imzalanmış sənədlərdən gedir. Yəni bu nöqteyi-nəzərdən, tərəf kimi
Ermənistandakı Paşinyan hakimiyyəti qəbul olunur. Digər iddiaçılar isə hərbi
ritorikaya söykənirlər. Hətta Ermənistanın məğlub olmuş silahlı qüvvələrinin
tör-töküntülərinin bir hissəsini Paşinyan əleyhinə qaldırmaq niyyətləri də
lazımi effekti vermədi”.
Qərbi Kaspi universitetinin
professoru, politoloq Fikrət Sadıxov bildirdi ki, artıq
Azərbaycanın üstünlüyü göz qabağındadır: "Torpaqlarımızı azad etmişik. Bununla
da regionda aparıcı oyunçuya çevrilmişik. Dünya ölkələri də bununla hesablaşır.
Ermənistanın daxili siyasi vəziyyətinə gəlincə, indi bizim üçün önəmli haldır
ki, Paşinyan hakimiyyətdə qalsın və imza atılan sənədləri canla-başla icra
etsin. Digər qüvvələr Ermənistanda hakimiyyətə gəlsə belə, bu sənədlərdən irəli
gələn məsələləri icra etməyə məcbur olacaqlar. Düzdür, onlar müəyyən problemlər
yarada bilərlər. Misal üçün, deyəcəklər ki, bəyanatdakı filan maddəyə yenidən
baxmaq lazımdır və ya hansısa maddə başqa redaksiyada tərtib edilməlidir və
sair. Amma əslində Paşinyan əleyhinə olan qüvvələr revanş etmək istəsələr,
alınmayacaq. Çünki indiki halda revanş absurd məsələdir. Başa düşmək olmur,
bunlar yenidən Şuşanı, Ağdamı işğal edəcəklər? Biz buna imkan verəcəyikmi? Ona
görə də, Ermənistandakı indiki vəziyyətin belə qalacağına inanmıram. Bir
müddətdən sonra siyasi qüvvələr tərəfindən vəziyyətə nəzarət olunacaq. Hər
halda, biz heç vaxt imkan vermərik ki, hansısa qüvvə imzalanmış sənədləri
yenidən gözdən keçirsin. Çünki ermənilər yaddan çıxarmamalıdır ki, Azərbaycanın
güclü ordusu olduğu bir zamanda və Rusiya ilə Türkiyə də mövqeyini bildirəndən
və buna uyğun addım atandan sonra onların başqa bir çıxış yolu qalmayıb”.
BƏXTİYAR