Bakı 23°C
Onu bir daha tanıyaq
SSRİ dövründə uzun illər
bizlərə "sovet dövlətinin banisi, Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasının
təşkilatçısı, bütün dünya zəhmətkeşlərinin böyük rəhbəri, dostu, qardaşı” kimi
təqdim edilən, adına saysız-hesabsız əsərlər yazılan, "dahilərin dahisi”
adlandırılan, milyonlara nümunə göstərilən Vladimir İliç Lenin əslində kim idi?
Onun atası iki türkün...
Sovet dövründə yazılan bütün əsərlərdən belə aydın olur ki, V.İ.Lenin
"bütün bəşəriyyətə xoşbəxtlik bəxş edən ən böyük dahi olub”. Amma zaman sübut
etdi ki, sovet dövründə Leninlə bağlı yazılan bütün əsərlərdə obyektiv yanaşma
olmayıb. SSRİ-nin dağılması əsl Leninin
kimliyini üzə çıxardı. Sən demə illərlə təhsilinə, ağlına, əxlaqına qibtə
etdiyimiz Lenin kinli-küdurətli, böyük
qardaşı Aleksandrın qisasını almaq üçün milyonlarla zəhmətkeşi qurban verən, "zəngin
sevgi məcəraları yaşayan”, istədiyinə nail olmaq üçün hər yolun yolçusu olan
bir "dahi” imiş.
Sovet dövrü tədqiqatlarında V.İ.Lenin milliyyətcə rus kimi təqdim
edilir: "Lenin (Ulyanov) Vladimir İliç 1870-ci ildə Simbirsk, indiki Ulyanovsk
şəhərində anadan olub. Atası İ.H.Ulyanov Həştərxan şəhərinin yoxsul meşşanlar
nəslindən, anası M.A.Ulyanova həkim qızı idi”.
Bəs əsl həqiqət necə idi? Ata tərəfdən babası Nikolay Vasilyeviç
Ulyanov rus adının olmasına rəğmən, çuvaş (türk etnosu) idi. Nikolay Vasilyeviçin
atası milliyətcə kalmık (türk etnosu) olan Anna Alekseyevna Smirnova ilə
evlənmişdi. İki türkün övladı olan İlya Ulyanov (Leninin atası) idi. Leninin
ana tərəfdən babası isə yəhudi İzrail Moiseyeviç Blank idi. Sonradan
xristianlığı qəbul etmiş və Aleksandr Dimitryeviç Blank olmuşdu. Leninin anası
Mariya Aleksandrovna Blank xalasının himayəsində böyümüş, musiqi və xarici dil
təhsili almışdır”.
Özü isə ailə həkiminin törəməsi
hesab olunur
Soy kökündə az qala hər cür millətin - çuvaş, kalmık, yəhudi, alman,
isveç izləri olan Lenini atası İlya Nikolayeviç sevmirmiş. Ailədə 6 uşaqdan
ikincisi olan Volodya hədsiz ağlağanlığı və nadincliyi ilə fərqlənirdi. Ailə
başçısı İlya Nikolayeviç onu heç sevmirdi. Əslində bunun bir ayrı səbəbi də
vardı. Bu da ondan ibarət idi ki, İlya Nikolayeviç oğlunun ondan deyil, ailə
həkimi İvan Sidoroviç Pokrovskidən olduğunu güman edirdi. İvan Sidoroviçin onun
arvadı Mariya Aleksandrovna Blanka məftun olduğunu görməmək mümkün deyildi.
Eləcə də, Mariya Aleksandrovna İvan Sidoroviçə qarşı məhəbbətini gizlədə
bilmirdi. Lakin onlar bunu sadəcə, mədəni insanların dostluğu kimi göstərmək
istəyirdilər. İlya Nikolayeviç çox vaxt evdə olmur, günlərlə rayon təhsil
şöbələrini təftiş etməyə gedirdi. Bu zaman İvan Sidoroviç onların evini gecə də
tərk etmirdi. İvan Sidoroviçlə Mariya şəhərə sevgililər kimi çıxır, hətta bağda
qol-qola gəzirdilər. Bəlkə də bununla bağlı çəkdiyi əzablara görə, İlya
Nikolayeviç həyatı çox tez tərk etdi. Volodya əsl atasının kimliyini sonralar
biləcək, hətta hissiyyata qapılıb, Sankt-Peterburuq İmperator Universitetini
bitirməsi barədə diplomda da əsl atasının adı göstərəcəkdi - Vladimir İvanoviç
Ulyanov. Lakin belə bir bioqrafiya proletariatın dahi rəhbəri hesab olunan biri
üçün heç də münasib deyildi. Sonralar elə özü də İlyanın oğlu kimi təqdim
olunmasını məqsədə müvafiq bilmişdir.
Qardaşının edamı həyatını
dəyişir
Təhsildə doğrudan da çoxlarından fərqlənən V.İ.Lenin 1879-87-ci
illərdə Simbirsk gimnaziyasını qızıl medalla qurtarıb, Kazan Universitetinin
hüquq fakültəsinə daxil olur. Bu zaman böyük qardaşı Aleksandr Ulyanov Çar III
Aleksandra sui-qəsd hazırlamaqda ittiham olunaraq, 1887-ci ildə edam edilir. Bu
edam Volodyanın həyatını dəyişir. Qisas hissi ilə yaşayan Volodya üsyanla,
qiyamla, hakimiyyətə gəlmək, ona sahib olmaq, qardaşının intiqamını almaq üçün
17 yaşından inqilabi mübarizə yoluna qədəm qoyur. 1887-ci ilin dekabrında onu
həbs edərək, universitetdən qovurlar. Həmin gündən onun həbs, sürgün, mühacir
həyatı başlayır. O, bu həyatda nə qədər əzab, əziyyətlərə düçar olsa da, qardaş
intiqamı hər şeyə üstün gəlir. 1888-ci ilin oktyabrında Leninin Kazana
köçməsinə icazə verildi. Burada o, H.Y.Fedoseyevin marksist dərnəklərindən
birinə daxil olur və bütün gücünü marksizm nəzəriyyəsini öyrənməyə sərf edir. Volodya
1889-cu ildə Sankt-Peterburuq İmperator Universitetinin hüquq fakültəsinə daxil
olur və bir necə ildən sonra "proletariatın hüquqlarını qoruyan vəkil” kimi
fəaliyyətə başlayır. Lakin o, bu yolla qisasını ala bilməyəcəyini çox yaxşı
bilirdi. Ona yaxşı maliyyə lazım idi. Lenin onu maliyyələşdirə biləcək kapital
sahiblərini axtardı və tapdı. Bunlar Rusiyanı nəyin bahasına olursa-olsun
təslim etmək istəyən rəqiblər idi. Volodya siyasi biliklərini və təcrübəsini
artırmaq üçün bir müddət Almaniyada, Fransada, İsveçrədə oxudu, yaşadı, filosof
və siyasətçilərdən dərs alaraq, Rusiyaya döndü.
Sifilis xəstəliyinə tutulur
Bu dönüş zamanı sevgiyə də vaxt tapdı. Nadejda Krupskaya ilə dostluğa
başladı. Nadejda onun ilk sevgilisi Appolinariya Yakubovanın yaxın rəfiqəsi
idi. Lenin bir necə il Appolina ilə görüşmüşdür. Appolina ilə vidalaşdıqdan
sonra Volodyanın qəlbində daha böyük
məhəbbətə yer və ehtiyac yox idi. Nadejdaya olan "sevgisi” onları 1898-ci ildə Yenisey
quberniyasının Şüşensko kəndində qovuşdurdu. Belə ki, Lenin 1895-ci ildə "İşçi
sinfin azadlığı uğrunda mübarizə ittifaqı” adlı cəmiyyət yaratdı və ideyalarını
yaymaq üçün vərəqələr buraxdı. Bu zaman onu həbs edib Şüşensko kəndinə sürgün
etdilər. Bir il sonra isə sevgilisi Nadejdanı da həbs edirlər. Sonradan isə
həbs sürgünlə əvəzlənir və onu da Leninin yanına göndərirlər.
Burada Nadejda sevgilisi barədə biabırçı xəbər aldı. Lenin Şüşenskoda tanımadığı qadınlarla təsadüfi cinsi əlaqədə
olmuş və sifilis xəstəliyinə tutulmuşdu. Bu xəstəlik gələcəkdə onun ata olmaq
istəyinin qarşısını kəsdi. Qəribədir, Nadejda bunları bildikdən sonra da onunla
evlənməyə qərar verir. Bu izdivac toysuz - sadəcə, kilsədə və uryadnikin
yanında qeydiyyata düşməkdən ibarət oldu.
Siyasi fəaliyyəti də əxlaqi
normalara sığmırdı
Leninin siyasi fəaliyyətində tərəfdaş axtarışı da hansısa dini
və ya əxlaqi normalara sığmırdı.
Rusiyada nə qədər qaçaq-quldur, oğru, qatı cinayətkar vardısa, Lenin onları
partiyaya üzv edir, hakimiyyəti ələ alacaqları zaman vəzifə təminatları
verirdi. Çar hakimiyyəti illərində nəinki Rusiyada, bütün Zaqafqaziyada məşhur
oğru kimi tanınan İosif Stalin buna ən bariz nümunədir. "Başladığımız yolun
qələbə ilə bitməsi üçün daha çox adam qırmaq və əksinqilabçıların gözünü
qorxutmaq lazımdır” deyən Lenin qardaşının intiqamını almaq üçün milyonları qırğına
verdi. Nəhayət, illərlə gözlədiyi an - çar ailəsindən intiqam almağın vaxtı
gəldi. Çar və ailəsi Leninin göstərişi ilə güllələndi, cəsədləri isə daş kömür
şaxtasına atıldı.
V.İ.Lenin qan-qada bahasına istədiyi hakimiyyətə sahib oldu. 1922-ci
ildə isə böyük və amansız Sovet imperiyasını yaratdı. "Rüşvətxorluğa,
xuliqanlığa, dələduzluğa, müftəxorluğa qarşı amansız mübarizə aparmağı” tələb
edən Leninin qurduğu hökumətin mayasını elə bunlar zəbt etmədi? Qan-qada bahasına yaratdığı bu
imperiyaya cəmi iki il "rəhbərlik” edə bildi. Əgər ona da "rəhbərlik etdi” demək
olardısa. Çünki bu iki il ərzində Lenin daha çox yataq xəstəsi olub. 1923-cü il,
martın 10-da Leninin xəstəliyi yenidən kəskinləşir və onun dili tutulur. O,
tez-tez ağlını itirirdi. Hərdən elə hərəkətlər edirdi ki, cəmiyyət bundan xəbər
tutsaydı, inqilab tamamilə gözdən düşər, partiya və Sovet hökuməti üçün güclü
əks təbliğat xarakteri daşıyardı. Axı yazıçı və şairlərə, incəsənət xadimlərinə
onun ideal obrazını yaratmaq tapşırılmışdı.
1924-cü il yanvarın ilk günləri Leninin vəziyyəti daha da ağırlaşır.
O, nitqini və ağlını tamam itirir: "Gecələr gizli malikanənin mühafizəçiləri
içəridən çaqqal ulamasının səsini eşidib qorxurdular. Malikanə çox ciddi
qorunur, Stalindən başqa hər kəsdən mühafizə edilirdi. Mühafizəçilərin özü də
mühafizə altında idi. Burada gördükləri, eşitdikləri barədə danışmaq olmazdı. Həmin
şəxsi dərhal güllələyirdilər”.
1924-cü ilin 20 yanvarı - Lenin şəxsi həkiminə gizlicə bir kağız
parçası verir. Orada onu zəhərlədiklərini yazmışdı. Elə həmin gün şəxsi həkim
Qavril Volkov həbs edilərək, güllələnir. 1924-cü ilin 21 yanvarı - V.İ.Lenin
sübh çağı vəfat edir. Bu ölümdən Əzrayılın yox, Stalinin xəbəri var idi. Uzun illər yolunda
çalışıb-vuruşduğumuz "Lenin baba” sən demə belə "baba” olub.
Qərənfil Dünyaminqızı,
Əməkdar jurnalist
