Onlar artıq bizim gücümüzü görüblər...
-Əvvəla, festivallarda qazandığınız uğurlara görə təbrik edirik. İlk
olaraq, sentyabrda baş tutmuş "Xəzərin sahili” festivalı ilə bağlı təəssüratlarınızı
bölüşərdiniz.
-Kukla teatrı elə
teatrlardandır ki, festivalla bağlı heç bir problemimiz olmur. Hazırda istənilən
festivala müsabiqədən kənar dəvət olunuruq. Kollektivimizin zəhməti, əməyi ilə
teatrımız o səviyyəyə çatıb ki, bizi dəvət edən insanlar tamaşalarımızı ya
görüb, ya da haqqımızda eşidiblər. Qatılırıqsa, birinci, ikinci yerlərdən
birini tuturuq, yaxud da varsa, "ən yaxşı rejissor”, "ən yaxşı aktyor”
mükafatlarını qazanırıq. Müsabiqə olmasa belə, qatıldığımız festivallarda hörmətlə
qarşılanırıq. Bunun üçün Mədəniyyət Nazirliyinə təşəkkür edirəm. Sentyabr
festivalına gəldikdə isə, bizim iki dəvətimiz var idi. Biri Tunisdən, digəri Həştərxandan.
Biz Həştərxan festivalında iştirak etməyi seçdik. Həştərxanda hər hansı xalq
nağılımızı rus dilində oynamaq lazım idi, biz də "Üç cəsur” tamaşası ilə bu vəzifənin
öhdəsindən layiqincə gəldik. Tamaşamız xoş qarşılanmaqdan başqa, həm də təəccüb
doğurdu. Hətta, məşhur teatrşünas A.Bartoşeviç dedi ki, təsəvvür edə bilməzdik,
Azərbaycan teatrı rus dilində bu qədər səlis tamaşa oynaya bilər. Bu
festivaldan kollektivimiz laureat və
"Sodrusjestvo” diplomları ilə qayıtdı.
Bir faktı da qeyd edim, Həştərxanda Heydər Əliyev adına
məktəb var. Tamaşamıza məktəbin şagirdləri də gəlmişdi. Sonra rəhbərliklə belə
danışığımız oldu ki, növbəti dəfə gələndə həmin məktəbin şagirdləri üçün təmənnasız
tamaşa göstərək.
-Bu festivalda rəqimləriniz kimlər idi?
-Adından da məlum
olduğu kimi, Xəzəryanı ölkələr dəvət olunmuşdu. Bundan başqa qonaq qismində
Donbasdan və Donetskdən gəlmişdilər.
-Aldığınız mükafatları qazanacağınıza əmin idiniz?
-Əslində, bu
festivala biz üçüncü dəfədir ki, qatılırıq, heç vaxt da mükafatsız
qayıtmamışıq. Onlar artıq bizim gücümüzü görüblər. Birinci dəfə "Qırmızı
papaq”, növbəti dəfə "Ağ və qara” tamaşası ilə festivalda iştirak etmişik. Bu dəfə
festivalın təşkilat komitəsinin xahişi ilə Mirmehdi Seyidzadənin "Cırtdan” əsəri
əsasında Qurban Məsimovun quruluşunda hazırlanan "Üç cəsur” nağıl-tamaşasını
göstərdik. Düzünü desəm, hansısa festivala gedəndə mükafat haqqında düşünmürük.
Ancaq sənətimizi göstərməyə gedirik və belə alınır ki, həmişə də mükafatla
qayıdırıq.
-Növbəti festival oktyabr ayında baş tutan
S.V.Obraztsov adına IX Beynəlxalq Kukla Teatrları festivalı oldu.
-Bu festivala
qatılmağımızın maraqlı tarixçəsi var. Bir neçə il öncə biz İvanovo şəhərində
festivalda idik. Sergey Obraztsovun nəvəsi də həmin festivala gəlmişdi. Yeri gəlmişkən,
festivala bir neçə ölkə ilə yanaşı, Ermənistanın da teatrı qatılmışdı.
Tamaşamızdan sonra təxminən on dəqiqəyə yaxın nə Obraztsovun nəvəsi, nə də Ermənistandan
gələn teatr kollektivi zalda yerlərindən dura bilməmişdilər. Tamaşamıza heyran olmuşdular.
Məhz həmin gün Obraztsovun nəvəsi ilə söhbətimiz zamanı qeyd etdi ki, bizim
kollektivi S.Obraztsov adına kukla teatrında görmək istəyir. Bilirsiniz ki, digər
festivallarda "Ağ və qara” tamaşasını Azərbaycan dilində oynamışıq. Lakin onun
xahişi bundan ibarət oldu ki, tamaşa rus dilində oynanılsın. Çox qısa müddətdə
biz tamaşanı rus dilində hazırlaya bildik. Bir nüansı da qeyd edim ki, bu
teatrda iştirakımız üçün yol xərcləri də daxil olmaqla bütün xərcləri
S.Obraztsov teatrı öz üzərinə götürmüşdü. Yeri gəlmişkən, Azərbaycanın Rusiyadakı
səfiri Polad Bülbüloğluna dərin təşəkkürümüzü bildiririk ki, bizi orada diqqətdən
kənarda qoymadı.
-Bildiyim qədəri ilə burada 7 ölkədən 17-dən artıq
teatr kollektivi qatılmışdı. Bu qədər iştirakçılarla rəqabət aparmaq çətin
olmadı ki?
-Biz festivala
qatılmağa qərar veririksə, festivalın proqramında neçə teatrın olmasının heç
bir fərqi yoxdur. Biz ancaq seyrçilər üçün oynayırıq. Tamaşamızı da oynayanda
kiminsə xoşuna gəlmək üçün yox, özümüzə görə də heç bir çatışmazlıq
olmamalıdır. Çünki gözə dəyə biləcək hər hansı qüsur tamaşaya mənfi təsir edir.
-Bu səfərdən hansı mükafatla qayıtdınız?
-Bu festivalda
müsabiqə yox idi. Amma mükafatsız da dönmədik. Tamaşamız festivalın ən yaxşı səhnə işlərindən
biri kimi yüksək qiymətləndirildi.
Festivalın simvolunu aldıq, bundan başqa, özlərinin loqolarını hədiyyə verdilər.
Onu da qeyd edim ki, bu teatrla bizim Kukla Teatrı eyni yaşdadır. Və orda
videoçarxlara baxdıqda bizi bir qədər həyəcan bürümüşdü ki, yaşıdıq, bizə bu qədər
dəyər verirlər, gərək hər şey mükəmməl ola.
-Hər iki festival müddətində, yəqin ki, digər ölkələrin
tamaşalarını izləmək imkanınız oldu.
-Əslində, hər iki
festivalda boş vaxtımız çox az idi. S.Obraztsov teatrına hər bir kollektiv üç
günlük dəvət olunmuşdu. Yəni qonaqlara üç gün vaxt verilirdi – bir gün yerləşmək,
o biri gün tamaşa göstərmək, cəmi bir günümüz də qalırdı ki, tamaşaya baxaq.
Amma imkan tapıb, tamaşalara da baxdıq. Əslində, festival, ilk növbədə,
yaradıcılıq mübadiləsidir.
-Qonaq ölkələrin tamaşalarından hansılar sizi təsirləndirdi?
-Çox gözəl tamaşalar
var idi. Qazaxıstanın, Türkmənistanın, Mahaçqalanın teatr kollektivlərinin
tamaşalarını xüsusi vurğulamaq istərdim. Obraztsovun özünün tamaşaları da çox
güclü tamaşalar idi. Hər festivalda göstərilən on tamaşadan ikisi beyinə həkk
olunursa, yadda qalırsa, insanın özü üçün, kollektiv üçün çox böyük bir şeydir.
-Xarici seyrçilər tamaşalarımızı necə qarşıladılar?
-Mənim üçün ən ağır məsələ,
teatrımızı hardasa tərifləməkdir. Lakin olanı deyəcəm. Onların öz sözləri ilə
desəm, "şokda idilər”. Aktyorların ustalıqları, kuklaların idarə olunması çox bəyənilmişdi.
-Mətbuatdan öyrəndik ki, festival çərçivəsində dəyirmi
masa və ustad dərsləri keçirilib. Hər hansı yeniliklər deyildimi həmin ustad dərslərində?
-İstənilən aktyorun,
rejissorun yaradıcılıq söhbətləri yaradıcı insan üçün lazımdır. Fikrimcə,
yaradıcılıqda "nəyə lazımdır?” sualı olmamalıdır. Hər teatr gücünü
festivallarda göstərir. Xırda bir məsləhət belə, yararlı sayılırsa, tapıntı deməkdir.
Əslində, burada kukla teatrlarında kuklaların hazırlanma prosesi, onlarla bağlı
məsələlər müzakirə olunurdu.
-Bu festivallardan hansı təcrübəni qazandınız?
-Təkcə bu festival
deyil, qatıldığımız bütün festivallardan nələrsə öyrənmişik. On il bundan qabaq
kukla teatrında iki-üç mexanizm var idisə, artıq bu illər ərzində bizim teatrda
bütün mexanizmlərdə kuklalarımız var. Hazırda teatrımızda 2 sm-dən 7 metrədək
ölçüdə kuklalarımız möcuddur. Bütün bunlar festivallarda yığdığımız təcrübənin
nəticəsidir.
-Qarşıda kuklasevərləri hansı yeni maraqlı
tamaşalar, festivallar gözləyir?
-Dəvətlər var, ancaq
öz repertuarımızla bağlı festivallarda iştirakı gələn ilə saxlamışıq. İlin
sonuna qədər təhvil veriliməli bir neçə tamaşamız var.
Nigar Pirimova
Teatrşünas