• cümə, 29 Mart, 15:54
  • Baku Bakı 14°C

Onkoloji xəstəliklərin müalicəsində yeni metodun hansı əhəmiyyəti var?

19.07.19 12:00 32968
Onkoloji xəstəliklərin müalicəsində yeni metodun hansı əhəmiyyəti var?
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Biofizika İnstitutu Səhiyyə Nazirliyinin Milli Onkologiya Mərkəzi ilə birgə süni intellekt vasitəsilə onkoloji xəstələri müəyyən edə bilən yeni metod hazırlayıb. Trend-in məlumatına görə, AMEA-nın Biofizika İnstitutunun direktoru, AMEA-nın müxbir üzvü Oktay Qasımov deyib ki, onkoloji və neyrodegenerativ xəstəliklər müasir biotibbin ən prioritet istiqamətlərindəndir.
İqtisadi cəhətdən inkişaf etmiş əksər ölkələrdə ölüm səbəblərinin strukturunda bədxassəli şişlərin 18-23 faizlə ikinci yeri tutduğunu deyən natiq dünya əhalisinin təxminən 10 faizinin yaşla əlaqəli neyrodegenerativ xəstəliklərdən əziyyət çəkdiyini əlavə edib: "Bu xəstəliklərin hər birində genetik, stress və başqa amillər mühüm rol oynayır. Bu çoxamilli xəstəliklərin yaratdığı tibbi-sosial problemləri həll etmək üçün yeni innovativ, multidissiplinar yanaşmaların tətbiqinə böyük ehtiyac var".
Məruzəçi xəstəliklərin başlanğıc mərhələsini aşkar edə bilən yeni skrininq metodların tətbiqinin vacib olduğunu xüsusi qeyd edib. Vurğulayıb ki, bu yanaşma həm xəstələrin yaşama müddətinin və sağalma ehtimalının artması, həm də iqtisadi səmərəlilik nöqteyi-nəzərindən mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
O.Qasımov Biofizika İnstitutu və Milli Onkologiya Mərkəzinin birgə işləyib hazırladığı süni intellekt vasitəsilə ağciyər xərçənginin proqnozu üzrə aparılan işlərin uğurlu nəticələr verdiyini söyləyib: "Maşın öyrənməsi" fazasında sağlam və xəstə insanların qan plazmaları Furye Çevirici İnfraqırmızı spektrləri multivariat statistika vasitəsi ilə təsnif olunub, onun icrası yoxlanılıb, lazım gəldikdə optimallaşdırılıb. Maşın bu biliklərdən istifadə etməklə naməlum nümunələri multivariat statistika vasitəsi ilə təsnif edib proqnoz verir. İşlənib hazırlanan sistem sağlam insanları 80 faizə, ağciyər xərçəngi olan xəstələri isə 90 faizə qədər dəqiqliklə təyin edə bilir. Bu tədqiqatları davam etdirmək və maşın biliyinin həcmini artırmaqla təsnifatı daha da təkmilləşdirmək zəruridir".
O.Qasımov bildirib ki, bu gün tibdə müasir çağırışlara cavab olaraq, fərdi təbabət istiqamətini inkişaf etdirmək üçün AMEA-nın Biofizika İnstitutunda hüceyrə texnologiyaları bazasının yaradılmasına ehtiyac var.
Günümüzdə xərçəng xəstəliyindən əziyyət çəkənlərin sayı durmadan artır. Ölkəmizdə hər il 1100-ə yaxın insana xərçəng diaqnozu təyin edilir. Əlbəttə, ilkin diaqnoz xəstəliyin müalicəsi baxımından çox önəmlidir. Amma təəssüflər olsun ki, hər kəs bu xəstəliklə sonuna qədər mübarizə aparmağı bacarmır. Bəs görəsən yeni metod xəstəliyin müalicəsində hansı töhfələri verəcək?
Tibb üzrə ekspert, professor Adil Qeybulla deyir ki, onkoloji xəstəlikləri müəyyən edən müjdəçi simptomlar hələlik konkret deyil: "Halsızlıq, qanda hemoqlobinin aşağı düşməsi, müxtəlif dərəcəli ağrılar onkoloji xəstəliklərin simptomları kimi qeyd olunur. Amma bu, dəqiq diaqnoz qoymaq üçün kifayət etmir. Çünki sadaladığım simptomlar başqa xəstəliklərin də əlaməti ola bilər. Yəni bu elə bir xəstəlikdir ki, birmənalı olaraq onun əlamətlərini təyin etmək olmur. Spesifik zülallar və proteinlər var ki, onkoloji xəstəliklər zamanı onların miqdarı artır. Onların monitorinqinə əsasən xəstəliklərin dinamikası ilə bağlı nəzarət həyata keçirilir. Amma hətta bu da dəqiq göstərici demək deyil. Təəssüflər olsun ki, hələlik bu xəstəliyin birmənalı həlli yoxdur. Tibb sahəsində bununla bağlı böyük tədqiqatlar və araşdırmalar edilir. Bədəndə onkoloji fona gətirib çıxaran səbəblərin müəyyən edilməsi, xərçəng əleyhinə müdafiə sisteminin pozulması səbəbləri, eyni zamanda ilkin əlamətlərin müəyyənləşdirilməsi sahəsində müxtəlif işlər görülür. Təəssüflər olsun ki, ən müasir metodlar belə bəzi onkoloji xəstəliklərin qarşısında çarəsizdir. Vaxtında aşkar edilə bilməyən onkoloji xəstəliklər çoxdur. Bu mənada yeni yaradılan və təklif edilən müalicə metodları xüsusi əhəmiyyətə malikdir. İstər diaqnostikada, istərsə də monitorinqdə yeni metodlardan istifadə böyük əhəmiyyət daşıyır. Ona görə də hesab edirəm ki, bu sahədə yaradılan istənilən metod mühüm addım kimi qiymətləndirilməlidir. Xərçəng xəstəliyinə orqanizmin hər yerində təsadüf etmək olar. Biz həmişə dolayı əlamətlərə əsasən diaqnoz qoyuruq. Bəzən hətta ən sadə üsullar da xəstəliyin müalicəsində mühüm rol oynayır”.
Tibb və fəlsəfə elmləri doktoru Şəmsiyyə Namazlıbildirdi ki, yeni metod bu sahədə müxtəlif irəliləyişlərə səbəb ola bilər: "Hazırda onkoloji xəstəlikdən əziyyət çəkənlərin sayı kifayət qədərdir. Bölgələrdə yaşayan insanlar isə hər dəfə mərkəzə gedə bilmirlər. Amma onkoloji xəstələr daim nəzarətdə olmalıdır. Xəstəliyin gedişatından asılı olaraq 3, 6 aydan bir, yaxud ildə bir dəfə mütləq həkim müayinəsi olmalıdır. Bu xəstəliyin ən əsas problemi gecikmə ilə bağlıdır. Erkən diaqnoz xəstəliyin müalicəsində böyük əhəmiyyət daşıyır. Yəqin ki, süni intellektlə müalicə metodu həkimlə xəstə arasındakı münasibətləri daha yaxşı nizamlayacaq. Bu elə bir xəstəlikdir ki, ilk aşkarlandığı dövrdən sonrakı bir neçə il ərzində daimi nəzarətdə olmalıdır. Ümid edirəm ki, yeni metod laborator müayinələr və digər məsələlərlə bağlı daha sadə həll yolları təklif edir. İstənilən halda xərçəng xəstəliyinin müalicəsi ilə bağlı yeni metodun kəşf edilməsi müsbət addım kimi qiymətləndirilməlidir”.
Şəbnəm
banner

Oxşar Xəbərlər